اسناد، مقالات ، تحلیل ها و تبصره های سال 2014

30.12.2014

رتبیل شامل-آهنگ

«پروژه ی افغانستان»- ناکامی عمدی و سودآور

ماموریت رزمی ناتو و به خصوص ایالات متحده رسما پایان یافت . ناتو با حدود 12 هزار نظامی برای آموزش نیروهای امنیتی افغان در چهارچوب برنامه ی " پشتیبانی قاطع" در افغانستان باقی می ماند .حالا پرسش در این است که بعد از 13 سال، برنده ها و بازنده های جنگ افغانستان کی ها اند،‌ چرا نتیجه ی این «پروژه»  که در ۱۳ سال  یک هزار میلیارد به آن اختصاص یافت چنان نیست که به افغان ها وعده داده شده بود،‌ و بالاخره با توجه به عوامل محرکه ی انکشاف اوضاع ،‌ چه چشم اندازی در برابر افغانستان و افغان ها قرار دارد؟...

نویسنده پس از پرداخت به مسایل و پرسش های بالا، هوشدار میدهد که «اگر نخبه گان قدرت  در افغانستان و  ایالات متحده به یک تغییر رادیکال و سازنده ی سیاسی تن ندهند، این جنگ دهه ها و شاید هم بیشتر از دهه ها ادامه پیدا کند. نتیجه ی تداوم جنگ برای افغانستان فاجعه آور خواهد بود – فاجعه یی که منطقه و جهان نیز از آن در امان نخواهد ماند...»...متن کامل نوشتار...

24.12.2014

یعقوب ابراهیمی

دانشجوی دکتورای علوم سیاسی در دانشگاه کارلتون

تهاجم شوروی به افغانستان

و ابهام در باره جلسه دوازدهم دسمبر

هجوم ارتش سرخ به افغانستان با نحوه تصمیم‌گیری در اتحاد شوروی و به طور ویژه با انکشافاتی که در ماه های اخیر سال ۱۹۷۹ در بیروی سیاسی حزب کمونیست شوروی رخ داد، رابطه تنگاتنگ دارد.  هرچند سخن روشن و نتیجه‌گیری دقیق در مورد مراحل تصمیم‌گیری پیرامون قضایای حساس در اتحاد شوروی به دلیل محرمیت اسناد و بسته بودن آرشیف‌های شوروی بروی پژوهشگران تا هنوز هم دشوار است؛ اما میشود برپایه برخی اسنادِ افشا شده و چند کار پژوهشیِ مبتنی بر مشاهدات عمومی به یک سلسله نتیجه‌گیری های کلی در این زمینه دست یافت.
اسناد و مطالعات قابل دسترسی نشان میدهند که تصمیم حمله نظامی به افغانستان
...ادامه...

23.12.2014

سیامک بهاری

در دفاع از شهروندان افغان

اعلام ممنوعیت حضور مهاجرین افغان در استان مازندران و شکنجه وحشیانه چهار دانش آموز افغان در پاکدشت ورامین، سبب شد تا بار دیگر وضعیت فاجعه بار شهروندان افغان مقیم ایران از نو مطرح شود.

سابقه تاریخی دردناکی در پس مهاجرت میلیونی مردمی که قربانی  چند دهه کشتار و سرکوب و از هم گسیختن شیرازه مدنیت در افغانستان شده اند، نشسته است.

قربانیان رقابت جنگ سرد و کشمکش میان، هجوم ارتش شوروی سابق و مجاهدین دست پرورده غرب، گرفتار آمده در دست طالبان و  جنگ سالاران، ناچار به ترک خانه و کاشانه شان شدند. میلونها نفر در چهارگوشه جهان پراکنده گشتند. آنهایی که از بد حادثه به جمهوری اسلامی ایران گریختند و گمان بردند که "برادران حکومت اسلامی" میزبانشان خواهند بود، از بد اقبال ترین ها بودند.

سابقه فشرده از مهاجرت شهروندان افغان به جمهوری اسلامی ایران...ادامه...

23.12.2014

عصمت کوهسار

هفته‌نامۀ 2014، به سندهایی محرم دست یافته که نشان می‌دهند در بیش از 3 سال گذشته، 13624 نفر، به اتهام فعالیت‌های هراس‌افگنانه، از سوی نیروهای امنیتی افغان گرفتار شده‌اند. از این میان 442 تن، شهروندان خارجی بوده‌اند. هرچند روشن نیست که این بازداشت شده‌گان با چه سرنوشتی روبه‌رو شده‌اند و آیا هنوز هم در بند به‌سر می‌برند یا نه!

این یافته‌ها، آشکار می‌سازند که از آغاز...ادامه...

 

17.12.2014

سخن روز

چند نکته در مورد جنایت تروریستان در پیشاور

- ترور در هر صورت و باز ترور هدفمند افراد غیر نظامی و به خصوص کودکان و نوجوانان مصروف درس در  مکتب ،‌ عمل جنایتکارانه است.

- آنانی که در پیشاور مرتکب جنایت شدند، ‌فرزندان آی اس آی و مولود سیاست نظامیان پاکستان بودند.

- پاکستان در تمام مراحل جنگ اعلام ناشده ی خود علیه افغانستان از تروریزم ...ادامه...

گزارشی از: تمیم حمید/ هفته نامه ی ۲۰۱۴

دار و دسته‌های کابل

 

07.12.2014

نویسنده مارتین گرنر

برگردان: سید روح الله یاسر

 

«برگشت شاه (شجاع)»

معرفی کتاب

عنوان اثر:  Return of a King – The Battle for Afghanistan

نام نویسنده:  William Dalrymple

در این اواخر ویلیام دال ریمپل (William Dalrymple)، نویسنده انگلیسی که پدرانش در جنگهای افغان- انگلیس اشتراک داشته اند، کتابی به نام «برگشت شاه» نوشته است. او در نوشتن این کتاب 500 صفحه یی از منابع افغانی و انگلیسی استفاده کرده است. نویسنده در عین حال به اوضاع امروز افغانستان نیز اشارههایی دارد. دال ریمپل لشکرکشی ایالات متحده امریکا به افغانستان را به نام «اشغالگری در قرن 21» یاد میکند...ادامه...

 

02.12.2014

دستگير روشنيالی

زه  چيري او څه ډول “ تاريخي حقيقت” پيدا کولاي شم؟

ايا “تاريخي حقيقت”  شته دی؟

دوهمه برخه

... "چپ شئ ګنې زه به د پاکستان بیرغ په کابل ولګوم" ذوالفقارعلي بوتو

... ''زه به د افغان جهاد په کاميابۍ په پُل خشتي جومات کې د شکرانې سجده کوم''  جنرال ضياء الحق

پاکستان په افغانستان کي  د “استراتژيک عمق” د درلودلو تگلاره چلوي او بری يي په دي کي چي دا تگ لاره د يوه پاکستاني قول اردو او يا د يوې پاکستاني  فرقي پوسيله نه عمل کيږي. دا کار د ملايانو او له افغانانو ... بشپړ متن...

27.11.2014

دکتور اکرم عثمان

یک صلای عام از استاد پژواک

 به روشنفکران جامعۀ ما

از سالها به این طرف عادتاً کتابهایی را ورق میزنم و به قدر توان بهره میبرم ولی اغلب یا کتاب مرا نمی خواهد و یا من کتاب را نمی خواهم. لیکن چند روز پیش پسر بزرگم میوند که مرا در رابطه با کامپیوتر مدد میرساند مژده داد که جناب حمید عبیدی دفتر خاطرات شادروان عبدالرحمن پژواک را بر صفحۀ  "آسمایی" گذاشته و به همگان توجه داده که از آن فیض ببرند. بی درنگ مشغول مطالعه شدم. از عمرها، به ابر مرد فرهنگ و سیاست کشور ما غایبانه ارادت می ورزیدم و...ادامه...

 

25.11.2014

صدیق الله فدایي

د افغانستان په سوله او امن کې د دینی علماوو نقش

په افغاستان کې دینی عالمانو تل د ټولنې په مثبتو او منفی بدلونونو کې رول لوبولي دی. ډیر وخت په افغانستان کې دینی عالمان له دولت سره په تصادم او ټکر کې واقع شوي او زیات وخت یې ...ادامه...

 

21.11.2014

پروفیسور عبدالخالق رشید

د دریوند کرښې له لاسلیکه دوې میاشتې وروسته

د وزیرستان د ویش  د توطیی په اړه یو تاریخی سند

 

11.2014.11 

خلاصۀ فصلی از سرگذشت يک افغان مھاجر

(ياداشت ھای استاد عبدالرحمان پژواک برای نوه اش فرھاد پژواک)

این اثر نه تنها برای روشن ساختن برخی حقایق و نکات تاریخ افغانستان در نیمه ی دوم قرن بیستم حایز اهمیت است ، بل زمینه ی آن را فراهم میسازد تا نسل جوان امروزی با شخصیت  و افکار  استاد پژواک آشنا شود.

ما از بنیاد پژواک و شخص دکتور فرهاد پژواک ابراز امتنان مینماییم که با ارسال متن دیجیتال این اثر به آسمایی و اجازه ی نشر آن امکان آشنایی خواننده گان آسمایی را با این اثر فراهم ساختند.

باید متذکر شد کتاب «خلاصۀ فصلی از سرگذشت يک افغان مھاجر »...ادامه...

قابل توجه : چون متن قبلی پی دی اف حجم بزرگ داشت اینک وریانت نو با حجم خوردتر در صفحه گذاشته شده است

*

ورود به صفحه ی ویژه ی استاد پژواک در آسمایی

*

19.11.2014

کاندید اکادمیسین سیستانی

نگاهی بر خاطرات مرحوم عبدالرحمن پژواک

 

11.2014.06 

یعقوب ابراهیمی

(دانشجوی دکتورای علوم سیاسی در دانشگاه کارلتون)
 

ریالیسم گریز‌ناپذیر و سیاست خارجی افغانستان
 

ای اچ کار دانشمند سیاسی امریکایی، که از وی به عنوان بنیانگذار "علم" روابط بین المللی یاد میشود، در کتاب معروفش"بحران بیست ساله" با خط درشتی نوشت که جنگ جهانی اول پایان ایدیالیسم قرن نزدهم اروپایی و تاراج آن توسط انسانی بود که از زمان جنگ پلوپونزی بین آتن و اسپارت هرزمانی که به نقطۀ انتخاب بین آرمانشهرگرایی و واقعیت‌گرایی رسیده دومی را ترجیح داده است. تاریخ مناسبات بین‌المللی نشان میدهد که دولتها چه در عصر امپراتوری ها، چه در عصر جهان دو قطبی و چه در زمان درهم‌ریختۀ حاضر، همیشه در عرصۀ بین‌المللی طبق...ادامه...

11.2014.06 

دستگير روشنيالی

ايا “تاريخي حقيقت”  شته دی؟

زه  چيري او څه ډول “ تاريخي حقيقت” پيدا کولاي شم؟ ايا “تاريخي حقيقت”  شته دی؟

“ تاريخي حقيقت”  د تاريخ کوم حقيقت؟ د موږ حقيقت” که د “ دوي حقيقت”؟

نه يوازي نن، بلکي د پرون په هکله هم د بي طرفې چلند شونی نه دی.  سره ددی چي پرون يا پرونی واقعيت هغه څه دی چي وو.  خو د هغه څه په هکله چي “ تاریخي حقيقت”  ورته ويل کيږي څوک بي طرفه نه پاتي کيږي. هغه “ تاريخي حقيقت”  چي يولوری، يوه څيره  او ټولو ته يو شان وي نشته دی.

کله چي تاريخ د معلومو ذهنيتونو او دهغوي د گټو په اساس چي تاريخي پيښي ليکي را مځ ته شوی وي د ”تاريخي حقيقت” معني به څه وي؟

کله چي د تاريخ په هکله...بشپړ متن...

نشر در آسمایی : 11.2014.04 

سيمای زن افغان در حماسه و تاريخ

(کاستی موجود در لینک حالا اصلاح شده است)
...این اثر به خواننده امکان میدهد تا  با موقعیت و موقف زن در سرزمین ما  تا گذشته های دور و نزدیک تاریخ و همچنان در لابه لای اسطوره ها  و همچنان با سیمای شماری از زنان فعال در دوره ی کنونی آشنا شود .

ما در حالی که متن نهایی و کامل این کتاب را به صورت فایل پی دی اف منتشر میسازیم
...ادامه...

10.2014 .25

«در ملک خداداد افغانستان»- سفرنامه ی افسر اتریشی (۱۹۱۵-۱۹۲۰)

یک منبع تازه برای مورخان و علاقه مندان تاریخ افغانستان

ترجمه ی « در ملک خداداد افغانستان- سفرنامه ی افسر اتریشی (۱۹۱۵-۱۹۲۰) ،‌ یک منبع تازه  و تا هنوز ناشناخته را در اختیار  مورخان و علاقه مندان تاریخ افغانستان قرار میدهد.

این اثر با سرنوشت جالب نویسنده ی آن ارتباط مستقیم دارد. ایمیل ریبیچکا افسر جوان اتریش در سال 1914 م. به خط مقدم جبهه های شرق اروپا فرستاده می‌شود تا در مقابل روسها بجنگد. او چندماه پس از آغاز جنگ، با شمار زیادی از همقطارانش به اسارت می‌افتد و بلافاصله به اردوگاه اسیران جنگی در آسیای میانه ، انتقال داده می‌شود. در اردوگاه اسیران جنگی اطلاع مییابد که چند صد کیلومتر دورتر از آنجا کشوری وجود دارد به نام افغانستان که شماری از همرزمانش به آنجا فرارکرده اند. چندی بعد او و سه دوستش نیز پا به فرار میگذارند. آنها پس از تحمل و سپری کردن ماجراهای زیاد، بالاخره با حالت  زار و نزار به افغانستان میرسند. پس از فرار از اسارت روس ها او ناگزیر میگردد تا چند سال (۱۹۱۵-۱۹۲۰) در افغانستان اقامت نماید. او زبان دری را فرا میگیرد،‌ در مورد تاریخ و فرهنگ افغانستان مطالعه میکند،‌ با شخصیت های کلیدی - مثلا سردار نصرالله خان و شهزاده امان الله خان - از زندان تا همنشینی با شاه را تجربه میکند، از مناطق مختلف افغانستان دیدن و عکسبرداری میکند،‌ با اقشار مختلف مردم آشنا میشود و چشمدید هایش مو به مو مینویسد...ادامه...

تاریخ نشر در آسمایی 10.2014 .25

سفرنامه ی افسر اتریشی ۱۹۱۵-۱۹۲۰

«در کشور خداداد افغانستان»

مقدمه مترجمان

هنگامی که «ایمیل ریبیچک»، افسر ارتش اتریش صدسال پیش به جنگ جهانی اول فرستاده شد، اصلاً نمیدانست که سرنوشت چه بازیهای عجیب و غریبی را برای او در نظر گرفته است. او شاید تا آن زمان نمیدانست که آیا کشوری هم به نام افغانستان وجود دارد یا خیر. اگر هم چنین کشوری وجود میداشت، شاید او اندکترین علاقه یی به آن نمیداشت. اما سرنوشت چنان کرد که ریبیچکا چند سالی را در کابل و شهرهای دیگر این کشور آسیایی سپری کند و چه بسا که نزدیکترین دوست و مشاور امان الله خان، شاه آینده ی افغانستان گردد.

ریبیچکا درسال 1914 م. به خط مقدم جبهه های شرق اروپا فرستاده میشود تا در مقابل روسها بجنگد. او چندماه پس از آغاز جنگ، با شمار زیادی از همقطارانش به اسارت میافتد و بلافاصله به اردوگاه اسیران جنگی در آسیای میانه ( ترکستان زیرسلطه ی روسها)، انتقال داده میشود.

ریبیچکا برای نخستین بار در اردوگاه اسیران جنگی اطلاع مییابد که چند صد کیلومتر دورتر از آنجا کشوری وجود دارد به نام افغانستان...ادامه...

10.2014 .09

مهدی زرتشت

موجی از تحسین‏ها و انتقادها

دستآورد سیزده سال رهبری سیاسی افغانستان چه بود؟

افغانستان دوره ‏ی کابوس و وحشت و خشونت چندین سال جنگ های داخلی را پشت سر گذاشت و پس از آن گرفتار یک رژیم مخوف و متحجر دیگر به نام طالبان گردید. گرچه یاد و خاطرات آن دوره ها را هیچ شهروند افغانستان نه تنها فراموش نکرده که از سالها به اینسو، کابوس هر شب شان شده است؛ اما با سقوط رژیم این عقب گرا، و با حضور امریکا و نیروی های ایتلاف بین المللی و همین طور و ظهور یک رهبری سیاسی اصول و اساسات مردم سالاری و ارزش های زنده گی مدنی و دولتی با شعار حقوق شهروندی، مردم خسته از جنگ و خشونت یکبار دیگر نسبت به آینده امیدوار شدند. در واقع، تمام مردم افغانستان چشم انتظار دولت برخوردار از پشتیبانی امریکا و نیروهای بین المللی ایتلاف بودند تا این بار قرعه به نفع مردم افغانستان تمام شود و به یک عمر خشونت و انسان کشی و قتل و غارت، رنج و اندوه و هزاران مصیبت رفته بر این سرزمین، نقطه پایان گذشته شود.

سرانجام دولت موقت و پس از آن دولت انتقالی و سرانجام ...ادامه...

 

۸ صبح

او چگونه رییس‌جمهوری خواهد بود؟

30.09.2014

س. ح. روغ

«ما مصمم هستیم تا پاسخگو باشیم!»

ناظران افغان در داخل و در خارج از کشور با دلواپسی منتظر روز حلف وفاداری رییس جمهور نو افغانستان بودند.

این دلواپسی تنها ازین جهت نه بود که مردم دیگر از جنجال های متعدد چند ماه اخیر خسته شده بودند، بل ازین جهت هم بود که مردم با بیقراری می خواستند بشنوند که رییس جمهور نو ما چی می گوید، کدام گپ های نو می گوید، و کدام اولیت های نو را نشانی می کند؛ و بالاخره آیندۀ ما چی گونه می شود.

نگاه ما به ترتیب و ترکیب مجلس نیست؛ اما به هر حال...ادامه...

30.09.2014

زرغونه عبیدی

خبر خوب برای زنان افغانستان

گزارش ها از وطن امید بخش اند. بلاخره بعد از ماه های سرگردانی در انتخاب رییس جمهور و همه باریکی های موجود این دوره، آنچه در مراسم تحلیف رییس جمهور  دکتور اشرف غنی احمدزی، بیشتر از همه مورد توجه ی فعالین حقوق زن در داخل و خارج از افغانستان قرار گرفت، همانا ...ادامه...

 

 

 

نخستین سخنرانی اشرف غنی به حیث رییس جمهور  

 

دکتور اشرف غنی به عنوان رییس جمهور، سوگند وفاداری یاد کرد

 

سخنرانی عبدالله عبدالله   د مراسم تحلیف

 

داکتر عبدالله عبدالله به عنوان رییس اجرایی حکومت وحدت ملی حلف وفاداری یاد کرد

 

مراسم تحلیف- ویدیو

 

بیانیه ی رییس جمهور حامد کرزی در مراسم تحلیف رییس جمهور اشرف غنی احمدزی- ویدیو

22.09.2014

سید حمیدالله روغ

فقط یک گام بالا تر از سقوط

...«حکومت وحدت ملی» طی تعاطی یک سند دایر شد. از نظر تأسیس حکومت وحدت ملی دیده شود، این سند بیشتر از این که وحدت را تسجیل کند، جدایی را مسجل ساخته است؛ تفکیک مقامات موضوع تأسیس حکومت وحدت ملی نیست؛ موضوع و پایۀ تأسیسی حکومت وحدت ملی، برنامۀ وحدت ملی است. هرگاه به سوی وحدت ملی می رویم، پس سند باید بیان می  داشت که حکومت وحدت ملی در پاسخ به کدام ضروریات عاجل ما دایر شده است. این سند باید بیان می داشت که ظرفیت های حداقل  و بسیار ناچیز ما چگونه هماهنگ ساخته شوند و چگونه یک حرکتی به سوی آینده به راه انداخته شود، که هرچه بیشتر خصلت و مقیاس اجماعی و همه گانی و وطنی بیابد.

پس  سووال این می شود که...ادامه...

اشرف غنی به حیث برنده ی انتخابات به حیث رییس جمهور اعلام شد

کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان نتایج نهایی دور دوم انتخابات ریاست جمهوری را اعلام کرد.

احمدیوسف نورستانی، رییس کمیسیون مستقل انتخابات، عصر یکشنبه گفت "کمیسیون مستقل انتخابات محمد اشرف غنی احمدزی را به حیث رییس جمهور افغانستان اعلام می کند."

آقای نورستانی گفت "میلیون ها" افغان، با قبول خطرات و دشواری های زیاد، در هر دو دور انتخابات اشتراک ورزیدند.

رییس کمیسیون مستقل انتخابات به پرسش های خبرنگاران  در مورد آمار و ارقام جواب مشخص نداد و گفت که آمار انتخابات در اختیار ستاد هر دو نامزد قرار گرفته است.

گرچه آمار انتخابات رسما اعلام نشد و اما  گفته میشود نتیجه ی تفتیش کامل آرا  توسط کارشناسان بین المللی  و تحت نظر یونما ۵۵،۲۷ درصد آرا  به نفع اشرف غنی را تثبیت نمود. عدم اعلام رسمی آمار و ارقام یکی از تقاضای های تیم  اصلاحات و همگرایی بود. و اما در نهایت گویا نامزدان به وساطت یونما توافق نمودند تا این آمار و ارقام نخست با ستاد ها شریک ساخته شده و سپس در فرصت دیگر علناْ اعلام گردد.
 

09.2014 .21

توافقنامۀ حکومت وحدت ملى امضا شد

دو نامزد رياست جمهورى-عبدالله عبدالله و اشرف غنى احمدزى- توافقنامۀ حکومت وحدت ملى را ساعت ١٢:١٥ بعداز ظهر امروز در حضور رييس جمهورکرزى، رهبران مجاهدین  ، نامزدان دوراول رياست جمهورى و مقامات عاليرتبۀ دولتى  در ارگ امضا کردند.

 اين توافقنامه، شامل هفت ماده است. 

اين موافقنامه درحالى امضا شده است که کميسيون مستقل انتخابات اعلام نموده که نتايج نهايى انتخابات رياست جمهورى را تا پايان امروز اعلام ميکند.

متن کامل موافقتنامه

جریان امضای موافقتنامه - ویدیو

استقبال امریکا، بریتانیا، ناتو و سازمان ملل از توافق احمدزی و عبدالله

09.2014 .16

داکتر اکرم عثمان
 

ما و انتخابات ریاست جمهوری

... این انتخابات درازترین، حیرت انگیزترین، پوچ ترین و رسواترین انتخابات جهان بود - آنقدر دراز که کمربند کهکشان در برابرش کوتاهی می کند و هیاهو و طنینش از صور اسرافیل نیز بلند تر است. لیکن این همه داد و بیداد در گوشهای گران از ما بهتران عبدالله عبدالله و اشرف غنی ...ادامه

08.2014 .22

دکتور اکرم عثمان

ما و شب یلدای انتخابات

انتخابات اخیر ریاست جمهوری افغانستان میزان سنجی دقیقی بود که ذات وسیمای واقعی ما را آشکار کرد. این رویداد به ما فهماند که در کجای عقلانیت و آدمیت قرار داریم.

رقابت بین کاندیدهای ریاست جمهوری به مردم ما حالی کرد که در اصل رقابت بین دو نفر آدم متعارف جاری نبود بلکه دو مدعی کینه توز از درون جنگلهای آمازون و یا گم بیشه های افریقا مشغول زورآزمایی بودند.

جهانیان گمان بردند که در افغانستان دو نفر ابدرزاده که با هم پدرکشی داشتند وارد عرصه شده اند اما قبل از رسیدن به اهداف شخصی، فرزندان رعیت را به قربانگاه فرستادند و خود بی توجه به عمق فاجعه، ریسمان کشی و مشاجرات لفظی را ...ادامه...

08.2014 .22

نویسنده: ایمیل ریبیچکا

ترجمه: رتبیل شامل آهنگ و سید روح الله یاسر

چشمدیدهای افسر اتریشی از جنگ استقلال

. . . به تاریخ ۱۹ ام ماه می سال ۱۹۱۹، در حدود ساعت سه بعد از ظهر از جبهههای خیبر خبر جدید رسید. هنوز هم سربازان افغانی در حال سرازیر شدن و عقب نشینی به اینسوی سرحد بودند. فرماندهان قطعات نظامی کاملاً کنترول را از دست داده بودند. آنها نه قادر به این بودند تا سربازان را وادار به توقف کنند و نه توان این را داشتند تا از چپاول جلال آباد جلوگیری کنند. از سوی دیگر انگلیسها نیروهای افغان را که درحال عقب نشینی بودند توسط هواپیماهای جنگی تعقیب کرده و بمباران میکردند. این حالت اوضاع را مغلق تر میساخت. با این وضع تنها ممکن بود از کابل کمک برسد. راه حل این بود تا یک هیأت فرماندهی جدید، از همه مهمتر یک رهبر مقتدر و با اتوریته تعیین میشد تا میتوانست که اردو را دوباره در بین کوههای جلال آباد و کابل جمع آوری کند و آنها را در یک محل متوقف و مستقر بسازد...ادامه...

08.2014 .19

سخن روز

به مناسبت ۹۵ مین سالروز استقلال افغانستان

اگر در ۹۵ مین سالروز استقلال افغانستان از بلندای نیات و آرمان های جانبازان راه آزادی ،‌ تجدید و سربلندی افغانستان به حال جامعه و کشور خود بنگریم ... قلم را شرم خواهد آمد تا این حال و احوال را بنویسد ...ادامه ...

08.2014 .08

متن اعلامیه مشترک تیم های انتخاباتی

شکی نیست که کشور عزیز ما در یکی از حساس ترین مراحل تاریخ سیاسی خویش قرار دارد. عبور موفقانه ازین مرحله حساس نیازمند؛ داشتن یک دولت قوی و مشروع است که بر مبنای اجماع سیاسی و اراده استوار همه گانی تشکیل گردد.در نتیجه...ادامه...

 اسناد مهم در مورد انتخابات سال ۱۹۹۳

 

 

انتخابات  2014

08.2014 .04

سخن روز

زخم دیگر بر تن خونین فلسطین

خطری که اسراییل خود خلق میکند

07.2014 .26

سخن روز

غور در غمت شریکیم

 

07.2014 .18

 

دستگير روشنيالی
 

 ژوند له نه بدليدونکو ذهنونو ډير پياوړی دی

ځوان نسل نه بايد د روشنگري په وړاندي د جهالت د جگړي برخه وي

ملت مدرن و زمینه‌های تاریخی تقابل تبار و شهروند
سیاست، قومیت و راه دشوار دموکراسی در افغانستان
دکتور سپنتا- حکومت وحدت ملی یگانه راه‌حل است
دکتور سپنتا: ملت- دولت شهروندان گفتمان ضد نژادگرایی تباری
انتقاد متوهم

07.2014 .18

 

آزاد کابلی

"بز در جانکندن قصاب در غم چربو"

عوامل پس پردۀ بحران انتخابات ریاست جمهوری افغانستان

07.2014 .13

محمد سرور

ملت تعویض ناپذیر- بخش دوم

07.2014 .12

سخن روز

تاثیر آرامش بخش و درسهای «شرم» دیشب

07.2014 .11

سخن روز

آیا کری و ملل متحد موفق خواهند شد ؟!

07.2014 .12

 گروپ کاری کمپاین " تفکر، تحلیل و عمل "

فراخوان زنان افغان

 07.2014 .10

انجینر داود اڅک   

 د «افغان شال» په هکله بیلي څرګندوني

 07.2014 .08

سخن روز

تجارب تلخ گذشته را تکرار نکنید

08.07.2014

سیدحمیدالله روغ

هوشدار!

به روشنفکر وطن

انتخابات افغانستان به کشمکش کشانیده شد.

هیچ چیزی از انکشافات چند هفته و چند روز اخیر، برای هیچ  ناظر آگاهی غیرمنتظره نیست...ادامه...

 07.2014 .08
حکیم نعیم

بحران انتخابات و پروژه " شمال و جنوب سازی" افغانستان

 07.2014 .08

آزاد کابلی

چرا دور دوم انتخابات ریاست جمهوری افغانستان به بن بست برده می شود؟

 

07.2014 .03

فرستنده: شیما غفوری

ندای زنان افغان به ارتباط پروسۀ انتخابات

24/06/2014

فراخوان به خاطرنجات دیموکراسی نوپای افغانستان

27/06/2014

دستگير روشنيالی

 فکري بنسټ پالنه او پارتيزان ليکوالان

22/06/2014

سخن روز

انتخابات را به باخت مردم افغانستان و افغانستان مبدل نسازیم

آقای سخیداد هاتف در صفحه ی فیسبوک خود نوشته اند:

«تیم اصلاحات و همگرایی بسیار بد عمل می کند. اگر این تیم چیز خاصی می داند باید آن را با مردم افغانستان در میان بگذارد، تا همه بفهمند که نباید  منتظر روند شمارش رای ها و رسیده گی به شکایت های انتخاباتی نشست. اگر چنین چیزی نیست، برای من اصلا قابل فهم نیست که چرا "حالا" باید تظاهرات کرد.

من از تیم اصلاحات و همگرایی حمایت می کنم. اما این تیم به من ...ادامه...

22/06/2014

دستگير روشنيالی

دوزخ وزيرستان

22/06/2014

محمد سرور

ملت تعویض نا پذیر

ولی نصر  دیپلومات ورزیده امریکایی -ایرانی تبار ،‌ کتاب اخیرش را تحت عنوان «ملت تعویض نا پذیر » در هشت بخش ( 300 صفحه ) در سال 2013 به چاپ رسانیده و آن را به ریچارد هولبوروک اهدا نموده است. ما نکات جالبی از این اثر گرانبها رادر رابطه به انکشافات کشور و منطقه بر گزیده به اطلاع علاقه مندان میرسانیم. البته ارزیابی های  این دیپلومات ، که خود در شکلدهی حوادث و رویدادها نقش داشته است ، میتواند ما را در درک یهتر حوادث روان منطقه و کشور یاری رساند.

مردم امریکا از جنگ خسته شده اند. آنان خواهان مذاکره اند تا نتنها به موجودیت عساکر شان بل اصلآ به معاملات شان در منطقه پایان دهند. من بدین امر موافقم تا به درگیریهای افغانستان و عراق و در کل به جنگ علیه تروریزم خاتمه بخشید ؛ البته به شرط آن که...ادامه...

 یک بحث جالب در مورد مسایل پس از روز انتخابات

15/06/2014

سخن روز

چند نکته در مورد

برهه ی پس از انتخابات

...مبارزات انتخاباتی در هر کشوری تا این یا آن حد سبب ایجاد فضای استقطاب میگردد. و اما در کشورهای دارای فرهنگ جا افتاده ی دیموکراسی ، پس از انتخابات هم برنده و هم بازنده ی انتخابات سعی میورزند تا ...ادامه...

14/06/2014

سخن روز

  به آینده بهتر رای بدهیم

به مناسبت دور دوم انتخابات

امروز مردم به دست خود سرنوشت خویش را رقم میزنند ...ادامه...

12/06/2014
سید حمیدالله روغ

یک بررسی مجدد در باره ی

 دو نام «افغان شال» و «کته پور»

06.2014 .11

محمد آصف ننگ 

د راتلونکي حکومت لپاره

څو ستراتيژيک لومړيتوبونه

06.2014 .11

اعلام نتایج مسابقه ی عکاسی آسمایی

( به مناسبت انتخابات)

 در سه کتگوری : «بهترین تصویر» ؛ «گزارش تصویری» و «دیدگاه غیرمتعارف»

06.2014 09

دستگير روشنيالی

آينده افغانستان در حاکميت ارزش های انسانی است

06.2014 .07

به مناسبت هشتم جون - روز بین المللی همبسته گی با زنان افغاستان

ضرورت روشنگری برای رفع تبعیض جنسیتی

این که در مرحله ی پساطالبی در افغانستان  زنان امکان یافته اند تا دوباره وارد عرصه های گوناگون زنده گی اجتماعی شوند ،‌ حقیقتی است که با چشم ساده آن را میتوان دید. در عین زمان باید گفت که هنوز هم  نتها  نمیتوان از تثبیت اصل تساوی حقوقی زن و مرد در تمام قوانین افغانستان سخن گفت،‌ بل  زنان افغان در استفاده ی عملی از ...ادامه...

06.2014 .05

سخن روز

حلقه ی خبیثه را باید شکست

06.2014 .04

پرتو نادری

 انتخابات و دموکراسی

05.2014 .25

سخن روز

دور دوم انتخابات- چند نکته در مورد

«کارخانه گی» نامزدان  و نهادهای مسوول

05.2014 .22

گروه کاری کمپاین" تفکر، تحریر و عمل"

اندیشه های شما در مورد زنان

05.2014 .19 

گروه کاری کمپاین" تفکر، تحریر و عمل"

 هشتم جون- روز همبسته گی بین المللی (با) زنان افغانستان

05.2014 .15

سخن روز

پذیرش نتایج- یک گام امیدبخش دیگر

05.2014 .15

انتخابات ریاست جمهوری به دور دوم رفت

 

05.2014 .13

سخن روز

شانزدهم حمل را باید به نقطه عطف تاریخی بدون برگشت مبدل ساخت

افغانستان مهمتر از نامزدان ریاست جمهوری است

05.2014 .11

رزاق مامون

پیروزی داکترعبدالله، لزوماً ماندگاری در قدرت نیست

05.2014 .09

فرستنده: گروه کاری کمپاین " تفکر، تحریر و عمل"

اندیشه های شما در مورد زن- بخش چهارم

 

05.2014 .09

امانویل کانت :‌ روشنگری چیست ؟

یک اثر مهم در سه ترجمه

آسمایی سال ها پیش این اثر را در دو ترجمه منتشر ساخته بود و حالا آقای صدیق رهپو طرزی ترجمه ی تازه ی این اثر را برای نشر به آسمایی فرستاده اند . اما؛ چون ایشان این ترجمه را به صورت همزمان به سایت گفتمان نیز ارسال کرده و سایت متذکره چند ساعت پیشتر آن را منتشر ساخته است،‌ لذا ما برای امتناع از تکرار، این جا لینک نوشتار در سایت گفتمان به خدمت خواننده گان گرامی پیشکش مینماییم :

روشنگری چیست؟ ( لینک ترجمه درگفتمان به ترجمه ی صدیق رهپو)

روشنگري چيست؟ (به ترجمه ی همایون فولادپور و ویرایش داریوش آشوری)

روشنگری چيست؟ (به ترجمه‌ی يدالله موقن)

نشر ۲۸ حمل سال ۱۹۹۳مطابق به ۱۷ اپریل سال ۲۰۱۴

صدیق رهپو طرزی

سبد انتخاباتی :

حزب های کهنه کار،

با مخرج مشترک دیدگاه اسلامی

برای من ترکیب گروه عبدالله، یا اگر بهتر بگویم سبد انتخاباتی دشمنان قدیم و دوستان کنونی (!) بسیار جالب است. ‬

نکتهٔ مهم در این ترکیب، حضور پُررنگ ...ادامه...

05.2014 .06

تمیم حمید

نظامیانی که در پاسگاه‌های شان محاصره شده اند

04.2014 .28

دستگير روشنيالی

 

د انتخاباتو څو پايلي او څو درسونه

نور خلک په هغه کيميا پسي نه گرزي

 چي مس په طلا بدلوي

04.2014 .26

سخن روز

نتایج انتخابات و واکنش های احتمالی

به دیموکراسی و التزام عملی در برابر قانون وفادار بمانیم

04.2014 .24

ساعت ۱۴:۲۴ به وقت آلمان

نتایج رسمی شمارش ۸۲،۵۹ درصد آرای انتخابات ریاست جمهوری (5857442 رای)  : عبدالله عبدالله و اشرف غنی دو نامزد پیشتاز...ادامه...

نشر ۲۷ حمل سال ۱۹۹۳مطابق به ۱۶ اپریل سال ۲۰۱۴

دستگير روشنيالی
 

آغاز تاريخ نوين

نيروی ما در نيروی من و بيداری ما در بيداری من است

 

04.2014 .21

داکتر اکرم عثمان

انتخابات افغانستان یک تحول بزرگ روحی

رسیدن:  07.04.2014  ؛ نشر : 07.04.2014

عبدالواحد رفیعی

روز انگشت‌های رنگی

 

نشر : 06.04.2014

سخن روز

 رتبیل شامل آهنگ

«و چنین گفت ملت»

در چهار دهه ی اخیر تقریبا همه روزه واژه های معینی تکرار می شدند – واژه های چون: انقلاب ،‌ مقاومت ،‌ مردم ، جنگ ، ‌صلح و قهرمانان . از دیروز -‌ از زمانی که به رغم همه ی خطرات و ابهامات در مورد آینده - هزاران هزار افغان به مراکز رایدهی رفتند،‌ بالاخره میتوان از واژه های یاد شده جمله یی ساخت که شاید بتواند تصویر نزدیک به واقعیت را ارایه کند: مردم...ادامه...

نشر : 03.04.2014

سخن روز

روند و نتیجه ی انتخابات

باید پیروزی دیموکراسی و فردای بهتر باشد

رسیدن:  02.04.2014  ؛ نشر : 03.04.2014

حکیم نعیم

دانشجوی مقطع دکتورا در پوهنتون کالیفرنیا

انتخابات، امریکا و بقای افغانستان

رسیدن:  02.04.2014  ؛ نشر : 02.04.2014

حمید روغ

انتخابِ ما، انتخابات است!

به صلح و فردای بهتر رای بدهیم

رسیدن:  31.03.2014  ؛ نشر : 01.04.2014

فرستنده: گروپ کاری کمپاین " تفکر، تحریر و عمل"

اندیشه های شما در مورد زن

رسیدن:  30.03.2014  ؛ نشر : 31.03.2014

غرزى لايق

"زيركى" يا "سفاهت"؟ گسست ها و پيوست ها

 

رسیدن:  24.03.2014  ؛ نشر : 24.03.2014

دستگیر روشنیالی

جنگ افغانستان نتیجه ترس ازافغانستان است

(نظری بر منشورتحول  و تداوم )

رسیدن:  23.03.2014  ؛ نشر : 23.03.2014 

دکتور احمدسیر مهجور- استاد جامعه‌ شناسی سیاسی
 

نگرانی از تقلب در انتخابات

نشر : 22.03.2014

سخن روز

همبسته گی ژورنالیستان در تقبیح تروریزم

حمله ی تروریستی بر هوتل سرینا و کشتار افراد ملکی و از جمله زنان و کودکان را چیزی جز جنایت نابخشودنی نمیتوان نامید.

خبرنگارافغان احمد  سردار و همسر و دو فرزند خوردسالش نیز در این حمله ی تروریستی به دست جنایتکاران به شهادت رسیدند.

از آن جا که تروریستان از فاصله ی نزدیک و به قصد کشتن بر این قربانیان ملکی فیر کرده اند ، ‌لذا این عمل و موارد همسان با آن را چیزی جز قتل عمدی افراد ملکی و از جمله زنان و کودکان به خاطر ایجاد فضای ترس و دهشت نمیتوان دانست . به همین جهت نه تنها کسانی که این جنایت را انجام داده اند و کسانی که در تدارکات تخنیکی  این ترور سهم داشته اند، ‌بل آنانی که دستور این ترور را صادر کرده اند، ‌نیز تروریست اند و باید به همین نام خوانده شوند. کسانی که این تروریستان را پناه داده اند نیز باید به حیث حامیان تروریزم شناخته شوند.

بالفرض اگر رهبری سیاسی طالبان و یا بخشی از آنان و یا هم گروهی از طالبان این کشتار وحشیانه و موارد مشابه به آن  را تایید نه میکنند،‌ باید موضع خود را به صورت بدون ابهام از طرق مناسب روشن بسازند. در غیر آن مردم افغانستان حق دارند تا «تحریک طلبان» را به صورت کل یک گروه تروریستی تعریف کرده و  از حکومت بخواهند تا سیاست خود را در قبال طالبان  متناسب با همین تعریف عیار بسازد .

به توجه به مراتب بالا ،‌ ما پشتیبانی خود را از اقدام خبرنگاران افغانستان برای تحریم دوهفته یی خبری طالبان اعلام میداریم .

 

رسیدن:  22.03.2014  ؛ نشر : 22.03.2014 

دستگير روشنيالی

“ موږ” او “ دوي”- يوويشتمه برخه


“ موږ سنيان”
،‌ “ دوي شعيه گان”

او  د ايران او عربستان نیابتی جگړه

 

رسیدن:  19.03.2014  ؛ نشر : 20.03.2014 

 :یادداشت آسمایی
ما این سند را جهت اطلاع و نیز بحث به خواننده گان آسمایی تقدیم میداریم
انتشار این برنامه به معنای تایید آن نیست
ما در مورد برنامه های انتخاباتی سایر نامزدان نیز عین روش را خواهیم داشت
***

تیم انتخاباتی دکتور اشرف غنی احمدزی «منشور تحول و تداوم» را صورت فکری طرحی معرفی نموده که در حکومت تحول و تداوم باید عملی شود

۱- منشور تحول و تداوم (مقدمه و فصل اول)
 

۲- منشور تحول و تداوم (فصل دوم)
 

۳- منشور تحول و تداوم (فصل سوم و چهارم)

رسیدن:  19.03.2014  ؛ نشر : 20.03.2014 

پوهندوی شیما غفوری

تجلیل از هشتم مارچ و یا عدم آن

من این چند سطررا روی دو منظور نوشتم. نخست این که دکتور زرغونه عبیدی در مورد نوشتۀ آقای کاوه شفق آهنگ نظرانتقادی خویش را تحریر نموده بودند. متصل با نشر آن یعنی در پای نوشته خانم عبیدی از جانب مسوول محترم صفحه یک یادداشت سه سطری در تأیید مقاله ی آقای کاوه شفق آهنگ درج گردیده بود. این کار برایم عجیب جلوه نمود و در دلم گفتم این است همبسته گی مردها! از همه مهمتر این که برایم واضح تر گردید که برداشت مرد ها و زنها از یک موضوع مشخص میتواند از هم متفاوت باشد.

علت دوم این که، وقتی مقاله محترم کاوه شفق آهنگ را مطالعه نمودم، من خود را منحیث یک زن توهین شده و تحقیرشده احساس کردم. به خصوص در سطر...ادامه...

رسیدن:  18.03.2014  ؛ نشر : 19.03.2014 

صالحه وهاب واصل

نظرات تازه به ارتباط کمپاین «تفکر، تحریر و عمل»

... فراخوان این کمپاین در بسیاری از  سایت های افغانی به نشر رسیده است. همچنان در فیسبوک به صورت فعالانه از طرف هموطنان ما تعقیب میگردد. درین هفته باز هم به تعداد اضافه تر از 67 مقوله از هموطنان ما از سرا سر جهان مواصلت کرده که اینک به آگاهی رسانیده میشوند...ادامه...

رسیدن:  12.03.2014  ؛ نشر : 13.03.2014 

 کامبیز رفیع

  خشونت و خاموشی

تلاش برای آوردن تغییر در وضع زنان شامل دو راهکار است، یکی مبتنی بر نهادینه‌سازی ارزش اجتماعیِ زن و دیگری مبتنی بر فرهنگ‌سازی. نهادها در نبود یک دولت با انسجام و راهکارهای هدفمند، روبنای بی‌ثبات برای حل یک چالش جدی مثل حقوق زن استند. اگر نهادینه‌سازی با فرایند فرهنگ‌سازی هم‌گام نشود، وضع زنان را در آینده بعید است بهتر از امروز تصور نمود...ادامه...

صفحه ی ویژه در مورد مساله ی حقوق زن ،‌زنستیزی و مرد سالاری در افغانستان: با نوشته هایی از کاوه شفق آهنگ،‌ اسماعیل درمان،‌ زرغونه عبیدی،‌شیما غفوری،‌دستگیر روشنیالی و دیگران...

رسیدن:  نشر : 08.03.2014  ؛ نشر : 09.03.2014 

دستگير روشنيالی

ته او ټاکني

نشر : 08.03.2014

هشت مارچ روز جهانی زن به همه ی زنان و همه ی مدافعان حقوق زنان مبارک باد !

ورود به صفحه ی ویژه ی آسمایی به مناسبت ۸ مارچ با نوشته هایی از زهرا یولدوز ،‌پروین پژواک،کاوه شفق آهنگ،‌‌ اکبر کرگر ،‌ نتایج «کمپاین تفکر ،‌تحریر و عمل»(اندیشه های شما در مورد زن)، ‌و مطالب دیگر

رسیدن:  نشر : 04.03.2014  ؛ نشر : 05.03.2014 

غرزى لايق


"من" را يگانه سرباز حقيقت قلمداد كردند ...


 

رسیدن:  نشر : 04.03.2014  ؛ نشر : 04.03.2014 

 پرتو نادری

سومین تجربۀ دموکراسی  و دو راهۀ سرنوشت

رسیدن:  نشر : 04.03.2014  ؛ نشر : 04.03.2014 

عبدالرووف لیوال

«داسو» رگ های افغان را میخشکاند

نمیدانیم آفتاب از کدام طرف برآمد که برای اولین بارشورای امنیت دولت افغانستان به اساس معلومات وزارتهای مالیه  و امور خارجه در جهت دفاع از منافع ملی کشور گام به هنگام گذاشت وآن این که شورای امنیت از بانک جهانی تقاضا نمود تا بدون مشوره و استیذان افغانها به منظور احداث بند آب «داسو» به دولت پاکستان...ادامه...

رسیدن:  نشر : 04.03.2014  ؛ نشر : 04.03.2014 

سوله مل شینواری

حامد کرزی،‌ بریالی که ناکام اولسمشر

 افغا نستا ن د نوی اولسمشر د ټا کنو په درشل کې دئ ، څو میا شتې به لکه دا څو کلونه په مڼده تیرې شي او اوسنی اولسمشر ښا غلی حا مد کرزی چې څه کم یوه نیمه لسیزه د واک په ګدۍ نا ست دئ ټول دولتی واک نوی منتخب اولسمشر ته ولیږدوی .

د نوموړي...بشپړ متن...

رسیدن:  01.03.2014  ؛ نشر : 02.03.2014               

دستگير روشنيالی

چند نکته در مورد “ کمپاين تفکر، تحرير و عمل”

رسیدن:  28.02.2014  ؛ نشر : 01.03.2014               

فرستنده:‌  گروپ کاری کمپاین

د تفکر، لیکنې او عمل کمپاین

کمپاین تفکر، تحریر و عمل

 

 

رسیدن:  24.02.2014  ؛ نشر : 25.02.2014 

دستگير روشنيالی

راه حل جنگ است

بين “ بره” و “گرگ” هرگز مصالحه نمی شود

ما مسايل را طوری که استند تعريف نمی کنيم.  ما جامعه و ساختار های آن را طوري که استند نه بينيم. ما دوست داريم  تا فهم و درک خود را مصروف رفتارها و سياست های  اين و آن دولت سازيم و آنچه که در جامعه می گذرد، آنچه که در جامعه در حال تکوين و شکل گرفتن می باشد و يا هم اين که جامعه به کدام سو در حرکت است فراموش ميکنيم. 

ما از روی عادت واقعيت گريز استيم و به جای دنيایی واقعي در دنيایی مجازی زنده گي ميکنيم و آرزو داريم واقعيت ها را مطابق دنيایی ما و يا دنيا من حرکت کند.  ما سخت  مسووليت ناپذير استيم،  نه درک و فهم بررسی و شناخت ضعف های  خويش را داريم و نه شهامتی اعتراف کردن به انها.  ما به خاطر ايجاد فردای خوب اماده ی تصاميم بزرگ و قبول کردن ريسک ها نمی باشيم و براي اين که نام ما بد و تاريخ ما خراب نشود خود را از ذهنيت و فرهنگ حاکم در جامعه که در برابر آزادی و پشرفت قرار دارد ...ادامه...

رسیدن:  20.02.2014  ؛ نشر : 22.02.2014 

پوهندوی شیما غفوری

آیا مساله ی زن موضوع دست دوم در جامعه افغانی است؟

رسیدن:  18.02.2014  ؛ نشر : 19.02.2014 

دکتور اکرم عثمان

فیل در گِل مانده را  شاه فیل می باید کشید!

ما و موافقتنامه ی امنیتی با امریکا

رسیدن:  15.02.2014  ؛ نشر : 15.02.2014 

محمد سرور

نگاهی بر فعالیتهای جنرال پتریوس در افغانستان

رسیدن:  12.02.2014  ؛ نشر : 14.02.2014 

 گزارش‌گران بدون مرز

رده بندی جهانی آزادی مطبوعات

 در سال ٢٠١٤ 

 

رسیدن:  10.02.2014  ؛ نشر : 10.02.2014 

پرتونادری

 میرغلام محمدغبار در « یاد نامۀ غبار»

اگر بگويم كه خبر داغ در روز نهم جوزاي«1357» خورشيدي در كابل، خبر آزادي كتاب« افغانستان در مسير تاريخ » بود به هيچ صورت سخني گزافه يي نگفته ام. به زبان ديگر مي شود گفت كه در مقياس تاريخ مطبوعات و چاپ كتاب در افغانستان اين يگانه حادثۀ بزرگي بود كه در آن روز رخ داده است.

روز گار، روزگار هياهو بود و روز گار طبل كوبيدن بر بام هاي سرخ پيروزي. روزگار تسلط ...ادامه...

به مناسبت اولین سالروز وفات شادروان پوهاند دکتور سید هاشم صاعد   

رسیدن:  09.02.2014  ؛ نشر : 10.02.2014 

روحگل حشمت

«آتش عشق پس از مرگ نگردد خاموش»

*

ولید صاعد

 صاحبدلان بگوی که «صاعد» مبر زیاد 

رسیدن:  04.02.2014  ؛ نشر : 05.02.2014 

دکتور احمدسیر مهجور

استاد جامعه شناسی سیاسی در فرانسه

محور های بحث با نامزدان ریاست جمهوری

افغانستان در یکی از مراحل و شرایط حساس تاریخی اش قرار دارد، در سال آینده نه تنها در مورد حیات سیاسی این کشور بلکه در مورد نقش و جایگاه افغانستان در جامعه بین المللی رقم زده میشود.

بناءْ در انتخابات آینده ریاست جمهوری لازم است نامزدان در برنامه انتخاباتی شان به...ادامه...

رسیدن:  04.02.2014  ؛ نشر : 04.02.2014 

پرتونادری

دموکراسی و نگرانی‌ها

...می گویند هر فکر، هر اندیشه و هر آرمان زمانی به یک نیروی بزرگ و شکست ناپذیر بدل می شود که شهروندان یک کشور آن اندیشه را بپذیرند. تا زمانی که مردمان یک کشور به شان شهروندی دست نیابند و به اصول و ارزش‌های دموکراسی باورمند نشوند و در جهت نهادینه سازی چنان اصول و ارزش‌ها تلاش‌نکنند، دموکراسی در چنان کشوری یک نظام بی ریشه است. با دریغ که تا هنوز دموکراسی در افغانستان با یک چنین...ادامه...

رسیدن:  30.01.2014  ؛ نشر :  01.02.2014 

س.ح. روغ

روایت های قومی افغانستان

به رویت نشانه شناسی فرهنگی

شش - "ا- زاره" و "هزاره"

...«هزار- سم» در سمنگان یک معبد بودایی با نقاشی های حیرت انگیز است؛ از روی نسبت بودایی، اینک محتمل دانسته ایم که کلمهء «هزار»، از ریشهء «ا- زار» می آمده که احتمالاً نامی بوده که به زایرین بودایی اطلاق می شده است ؛ پس «ا- زار سم» می نویسیم.

و اما کلمه ی «سم» از کدام ریشه می آید؟ تا کنون رواج این بوده است که کلمهء "سم" از ریشه دری به "سم اسپ" تعبیر شده است؛ این تعبیر شاید بیشتر با اشاره به "هزار اسپ" رواج یافته که اینک می دانیم که مُفَرَّس بوده است.
و اما وقتی در نظر بگیریم که نام «سمنگان» هم با «سم» آغاز می شود، یقینی می شود دو کلمهء«سم» و«سمنگان» با هم خویشاوند هستند، و هردو ریشهء بودایی دارند؛ یعنی کلمهء «سمنگان» هم مُفَرَّس است.
همزمان این سوال مطرح می شود که در حالی که چنان یک معبد بزرگ بودایی در بامیان دایر بوده است، چه معنایی می توانسته داشته باشد که یک معبد دومی در "نوک" بامیان در سمنگان موجود باشد؟
خوب پاسخ اول و دقیق این است که سمنگان یک چار راهی است که بر سر راه بامیان قرار دارد، و ازین نظر معابد اوستایی و کوشانی نیز در همین سمنگان دایر بوده اند؛ این حتماً همان راهی است که به کاشغر و به معبد "هزار بودا" می انجامیده است.
و اما باز هم چه معنایی می توانسته داشته باشد که در آستان و مدخل بامیان یک معبد دومی بودایی موجود باشد؟ و این موقعیت و مقام، با نام سمنگان چی نسبتی می تواند برساند؟
...ادامه...

28.01.2014 

ورود به صفحه ی ویژه ی یاد  و بزرگداشت از قسیم اخگر

نشر :  17.01.2014  

آیا دکتور اشرف غنی انتقاد پذیر است

و  از اشتباهات خود خواهد آموخت؟!

رسیدن:  31.01.2014  ؛ نشر :  31.01.2014 

رتبیل شامل آهنگ

«از روشنفکران و ملاها حذر کنید»

یاد و بزرگداشت اخگری که خاموش شد

زمستان 2005 یا 2006 در کابل بودم . کابل دوباره به حیث قلب تمام کشور به تپش در آمده بود.  کابل حال به حیث پایتخت تضاد ها یکبار دیگر به صحنه ی سیاست های جهانی تبدیل شده بود. تغییرات جدید از جمله، به اصطلاح جامعه مدنی را با خود به افغانستان آورده بود. همه جا در شهر سمینارها، جلسات و نشست های خبری برپا می شدند. در یکی از این همایش ها که به عنوان خبرنگار اشتراک کرده بودم، برای نخستین بار با قسیم اخگر آشنا شدم. من با برخی آثار سیاسی اش از پیش آشنا بودم و به حیث کسی که در غرب با تفکر ریالیزم انتقادی بزرگ شده ام این آثار کمی به نظرم رادیکال و تا جایی شاعرانه جلوه میکردند.

شنیده بودم که او ...ادامه...

رسیدن:  29.01.2014  ؛ نشر :  30.01.2014 

پرتونادری

قسیم اخگر مسافر سرزمین توفان‌ها

روزگاری حکیم نظامی گنجه یی در سوگ شاعر هم‌روزگار خویش، خاقانی شیروانی گفته بود:

همی گفتم که خاقانی دریغا گوی من باشد

دریغا من شدم آخر، دریغا گوی خاقانی

حس می کنم که این روز‌ها همه جامعۀ فرهنگی و روشن‌فکری افغانستان دریغا گوی قسیم اخگر است. مردی که تا زیست در هوای داد و دادگستری زیست و تا گفت، سخن از روشنایی گفت در برابر تاریکی و تا خاموش شد در هوای پیروزی روشنایی بود بر تاریکی.

گویی آخرین جملۀ کتاب ...ادامه...

رسیدن:  27.01.2014  ؛ نشر :  28.01.2014  

پرویز پویا از کانادا

شعله‌ی جاوید آماج رگبار اتهام

گاهی چنان اتفاق می‌افتد که کسی از اثر بی‌خبری یا نیات و سایق‌های پنهانی در باره‌ی پدیده‌ای اجتماعی یا حادثه‌ای تاریخی چیزهایی می‌نویسد که درمورد آن پدیده و حادثه یا هیچ‌گونه آگاهی قبلی ندارد یا آن‌که وقوف او درآن زمینه‌ها بر پایه‌ی مسموعات یا افواهات بی‌پایه استوار است.
در نهایت یک چنین نبشته‌ای به انشایی نامربوط شباهت می‌رساند که نه برخوردار از وحدتی ساختاری است و نه حاوی پیامی ‌روشن و سازنده.
«شعله‌ی جاوید و خاکستری به‌جا مانده از مائویسم افغانی» که در کنار نام نوسینده‌ی آن، عنوان درشت «نویسنده و تحلیلگر» چشم را خیره میکند یکی از این گونه انشاها است که به وسیله ی آقای علی امیری نگارش یافته و به تاریخ ۲۶ دستمبر ۲۰۱۳ در سایت فارسی بی‌بی‌سی منتشر شده است.
اگر عنوانِ «تحلیلگر» را در کنار نام نویسنده‌ی آن الصاق نمی‌‌کردند، شاید می‌شد
...ادامه...

رسیدن:  14.01.2014  ؛ نشر :  15.01.2014  

ضیا باری بهاری

خشونت علیه زنان و

دختر آزاری در جاده های کابل

«ای مردان، با زنان خویش به نیکی رفتار نمایید و با ایشان مهربان باشید» (پیامبر اسلام)

پیش از آن که معضله زن آزاری و چالش های فراروی زنان و دختران در خیابان ها و جاده های کابل را به کنکاش بگیریم، لازم می دانم تا...ادامه...

رسیدن:  10.01.2014  ؛ نشر :  10.01.2014

نامه ی سرگشاده

 (به ارتباط جنایات اخیر  علیه زنان در افغانستان)

متن آلمانی ،‌انگلیسی ،‌فرانسه یی ،‌هالیندی

رسیدن:  03.01.2014  ؛ نشر :  06.01.2014

غرزی لایق

«چرا روشنفکر پشتون از زیر پیش شرط های

قبیله یی برآمده نمیتواند؟!...»

(یک یادواره ی کودکی به جای پاسخ به این پرسش)
 

..."چرا تولد قشری به نام روشنفکر در جامعه ی پشتون این زایمان را سخت و مشکل ساخته است ؟ چرا درس... خوانده ها و روشن نگر های پشتون از قید و بند ها، پیش شرط ها و قوانین قبیلوی پشتون زیر نام پشتونوالی بیرون شده نمی توانند ؟"

پرسش بالا بخشى بزرگى از بار واقعيت تلخ روزگار ما
را بالاى شانه هاى خود حمل ميكند و به پاسخ بايسته نياز مند است.

من از پرداختن به پرسش بالا موقتاً طفره رفتم و زمان پاليدن و فورمولبندى پاسخ را به نوشتن يكى از يادواره هاى كودكى خود تخصيص دادم.

اما پرسش بالا سزاوار پاسخ شايسته تر است
...ادامه...

از همین قلم :

"من از خرابه هاى كدام ناكجا آباد ميايم؟"