آرشیف  مقالات ، تحلیل ها و تبصره های سال 2012

رسیدن: 13.01.2012 ؛ نشر : 14.01.2012

متن رسمی اعلامیه مشترک اوباما- کرزی (به ترجمه ی دکتور هاشمیان)

اعلامیه مشترک توسط رییس جمهور کرزی و رییس جمهور اوباما( متن رسمی دری)

رسیدن: 14.01.2012 ؛ نشر : 14.01.2012

سرمقاله ی 11 جنوری 2013 لاس انجلس تایمز

کرزی با یک نظر تغییر یافته در امریکا مواجه میشود

 نشر : 22.12.2012

سخن روز

نشست پاریس- چانس صلح را باید آزمود

کنفرانس پاريس یا  نشست ميان نماينده گان حکومت ، شوراي صلح ، گروه هاي اپوزيسيوني قانوني، «جامعه ي مدني» ، طالبان و حزب اسلامي،  در این روزها در محراق توجه افغان ها قرار  گرفته داشت.

گرچي اين مذاکرات صلح نيست و اشتراک کننده گان تنها ...ادامه...

آرشیف سخن روز

نویسنده گان : محمد یوسف و مارک ادکین؛  مترجم : محمد قاسم آسمایی

تلک خرس یا حقایق پشت پردۀ جنگ در افغانستان

از بخش اول تا بخش شانزدهم و پایانی

رسیدن: 14.12.2012 ؛ نشر : 15.12.2012

غرزى لايق

طالبان و تشويشهاى

پس از سال ٢٠١٤

...آيا سرنوشت كشور و حاكميت پس از سال ٢٠١٤ به راستى با چلنج طالب به حيث نيروى سراسرى، سازمان يافته و نيرومند روبه رو است؟ آيا طالب امروزين ريشه در جامعه افغانى داشته و حامل انديشه ى "قبيله گرايى" است؟ آيا طالب نماينده قوم پشتون است كه براى كنترول بيشتر حاكميت به ميدان مبارزه شتافته و به گفته انتونى ديويز پاسخ "غرور زخم خورده ى جامعه پشتون است كه سلطه سياسى ديرپا و دو قرن و نيم شان توسط اقليتى تازه وارد تهديد شده است" ؟ آيا طالب ابزارى در دست بازيگران بيرونى براى امتيازگيرى در معادله تأمين هژمونى در منطقه نيست؟ و دهها پرسش از همين سلسله كه دماغ ها را با دمه ى ناجور بى باورى نسبت به فردا تيره ساخته است...ادامه...

رسیدن: 14.12.2012 ؛ نشر : 15.12.2012

سهیلا حسرت نظیمی

طالبان، جګړه ، سوله او بشری حقونه

که له افغان طالبانو سره سوله ونشی نو آیا داسې کومه بله لاره شته چې افغانستان له جګړې خلاص شی؟

ډیر کسان په دې باور دی چې له افغان طالبانو سره سوله نشی کیدای، ځکه د دوی لاسونه په ډیرو وینو ککړ دی... بشپړ متن...

رسیدن: 13.12.2012 ؛ نشر : 15.12.2012

دستگير روشنيالی

“ موږ” او “ دوي” - شپاړلسمه برخه

فصلنامه ی زمین- شماره ی سوم

رسیدن: 12.12.2012 ؛ نشر : 13.12.2012

خلیل شیبان

مانیفست بیداری

چشم ها را باید شست
طور دیگر باید دید

هر ازگاهی اینجا و یا آنجا چیزهایی میخوانیم، میشنویم، و یا میبینیم که نشانه ی خوبی است از یک آغاز خوب. آغاز یک برهه ی تازه در تاریخ سرزمین به غایت جفا کشیده ی من که سوگمندانه چرخه اش به یک محرک دایمی که در یک نقطه و به حول یک محور میچرخد، مبدل گردیده است. آغاز عصر بیداری و دگر اندیشی که من ترجیحن آن را رنسانس فکری میخوانم که اگر به کژراهه نه رود، میتواند پیش زمینه ی قدرتمندی باشد برای ایجاد یک انقلاب فکری و به چالش کشیدن الگو های پوسیده ی سنتی و ایدیولوژی های بی مصرف وارداتی.

قبل از همه لازم است تا اتمام حجت نموده و با صراحت ابراز بدارم که این نوشتار...ادامه...

رسیدن: 03.12.2012 ؛ نشر : 03.12.2012

فرهاد پژواک

توضیح مختصر در مورد خاطرات مرحوم استاد پژواک

در این اواخر تبصره های خوب و بد- نظر به اهلیت و نیت برخی ها- راجع به یکی دو صحفۀ نشر شده از آنچه مرحوم استاد عبدالرحمن پژواک زیر عنوان "خلاصۀ فصلی از سرگذشت یک افغان مهاجر" نوشته بود، در نشرات افغانی خواندم. این قسمت بریده شده از خاطرات...متن کامل...

صفحه ی ویژه ی  استاد عبدالرحمان پژواکزلمی نصرت: چند حرف پیرامون « دموکراسی توافقی»!دکتور سید خلیل الله هاشمیان

 

ر و ز پشتونستان

...والاحضرت بعداز توصیف پژواک و تشکر از تهیه و ترتیب مسوده، گفت : ... باید بعضی قسمتهای آن حذف شود... اما در  اثر اصرار پژواک یک قسمت واقعیت های تاریخی حفظ شد . خوب به یاد دارم که در یک قسمت صحبت بالای حذف بعضی واقعیت ها پژواک آنقدر جدی شد که گفت اگر این قسمت حذف شود ، این رساله را نشر نمیکنم بلکه با تقدیم استعفی بکابل میروم... متن کامل...

صفحه ی ویژه ی  استاد عبدالرحمان پژواک

 

نشر در آسمایی : 27.11.2012

حمید عبیدی

چند نکته در مورد یک تبصره بر

بخشی از خاطرات استاد پژواک

تبصره ی اخیر آقای دکتور محمد اکبر یوسفی   در پورتال افغان-جرمن اونلاین ، در مورد بخشی از خاطرات استاد عبدالرحمان پژواک به ارتباط «داعیه ی پشتونستان» ، سبب شد تا من  در مورد برخی  حدس و گمان های مندرج در تبصره ی مذکور  چند نکته را به گونه ی کوتاه بنویسم ...ادامه...

 

رسیدن: 22.11.2012 ؛ نشر : 23.11.2012

خلیل شیبان: در باره ی روشنفکر و روشنفکری

 

نشر : 18.11.2012

بخشی از یادداشت های استاد عبدالرحمان پژواک

در باره ی داعیه ی پشتونستان

 

رسیدن: 17.11.2012 ؛ نشر : 18.11.2012

دستگير روشنيالی

“ موږ” او “ دوي”

پنځلسمه برخه

 ټولنيز بدلونونه

 
هغوي چي په سياست کي د معجزي په تمه ناست دي، لا پخوا مات شوي دي

دا برخه په دي پوښتنو پيل کوم، څه ډول د ژوند حقيقت وپيږندل شي؟  څه ډول ژوند آسانه او هوسا شي؟. دا هغه پوښتني دي چي هميشه د انسانانو په وړاندي مطرح وي او مطرح دي او انسان له هماغه پيله ددي له پاره مبارزه کوي.  مبارزه د انسان فطرت دی او انسان هميشه د مبارزي له پاره غريزه لري. خو د موږ په دنيا کي د پرون خلاف نه يوازي مبارزه، بلکي ټولنيز او سياسي چلندونه او په تيره بيا ژوند او ژوند کول په علم او عقل سنجول کيږي او دا هرومرو د نويو مفاهيمو ايجاد او د مفاهيمو د بدلون ضرورت را منځ ته کوي. نن علم د موږ د ژوند په ټولو برخو مستقيم او يا غير مستقيم تاثير لري. په بل عبارت نن عادي ژوندون هم له علم او پوهي سره په پيوند کي دی. له علم سره دوښمني له ژوندون سره  دوښمني ده.

سياست هم په خپل وار له ژوند سره پيوند لري او په همدي لحاظ له علم او هغو علمو سره اړيکي لري چي ژوند او په تيره بيا ټولنيز ژوند مطالعه کوي. د ژوند د حقيقت پيږندنه د يوناني فلسفي بنياد وو او د ژوند آسانه کيدل  دروميانو فلسفه وه.“ د اروپا د فکرونو تاريخ”

په اروپا کي د دي...بشپړ متن...

 

نشر : 18.11.2012

سخن روز

بحران خونین غزه و همدردردی و همبسته گی با مردم فلسطین

رسیدن: 17.11.2012 ؛ نشر : 17.11.2012

نظرمحمد مطمین

خانه ی  کرایی

د ۲۰۰۶ ميلادي کال په وروستيو مياشتو کي کابل ته راغلی وم، په يوه مجلس کي مې نجيب وردګ د تاج محمد وردګ ځوی وليد، په هغه وخت کي يې وويل چي زما سره په افغانستان کي د امريکا هغه پلان شته چي دوی به دلته په کومو کلونو کي ډيرډالر مصرف کوي او په کومو کلونو کي لږ، هغه وويل چي په...بشپړ متن...

 

رسیدن: 17.11.2012 ؛ نشر : 17.11.2012

نظرمحمد مطمئن

مشرحاجي صاحب هوښيار سړی دی، خو والي صاحب!!!

د هلمند له پاره نوی والي د ګلاب منګل پرځای وټاکل شو، کله چي دروان کال د تلي مياشت پر پنځمه ورځ يې رسماُ په لښکرګاه کي په کارپېل وکړ، ډلي ډلي سپين ژيري يې مبارکي ته راتلل، د مبارکي له پاره به سپين ژيرو ډول ډول ډالۍ هم د والي صاحب د خوشالي له پاره له ځان سره راوړلي.

د ښاغلي کرزي صاحب د حکومت په راتګ  ...بشپړ متن...

 

فصلنامه ی زمین- شماره ی سوم

 

با نوشتارهایی از مسعود راحل، دکتور دادفر سپنتا، خالد خسرو ، و دیگران

آرشیف فصلنامه

 

رسیدن: 07.11.2012 ؛ نشر : 07.11.2012

سخن روز

شامل آهنگ

اوباما

و

رویای افغانی

نیروی نگرش

هنگامی که مارتین لوتر کینگ نگرش خود برای یک امریکای نو را حدود 50 سال پیش ارایه کرد، از کشوری سخن گفت که در آن روزی فرزندان برده گان سابق و فرزندان برده داران سابق بر سر یک میز خواهند نشست. و اما لوتر کینگ هم...ادامه...

 

رسیدن: 02.11.2012 ؛ نشر : 03.11.2012

غرزی

چند و چونى بر

ياددشتهايى از  زنجيره ى

گفتگو هاى " ملت سازى"

بخش سوم و پایانی

"آينده افغانستان تا حدى به اين بسته گى دارد كه آيا طرفهاى متخاصم به استفاده از قوميت گرايى به عنوان يك سلاح روانى ادامه خواهند داد يا خير؛ سلاحى كه نهايتاً به روى استفاده كننده گان خود آتش خواهد گشود." (برنت گلاتزر )...ادامه...

 

نشر : 24.10.2012

سخن روز

چند نکته در مورد دیورند

مارک گروسمن، نماینده امریکا برای افغانستان و پاکستان در پاسخ به پرسش تلویزیون یک مبنی بر این که امریکا دیورند را به حیث مرز بین المللی میشناسد، میان افغان ها بحث هایی را برانگیخته است.

این تصور که با به رسمیت شناختن بدون قید و شرط  و فوری خط دیورند توسط افغانستان، کشور ما از شر توطیه های پاکستانی رهایی خواهد یافت، در نرم ترین بیان یک تصور  به دور از واقعیت است. با اوضاع و احوال کنونی افغان ها و افغانستان، درياي چمچه مست را هم  اگر به حيث مرز قبول کنيم ، باز نه ميتوان مطمين بود که نظاميان پاکستاني از  سیاست «عمق ستراتیژیک»، دست خواهند کشید.  

مشکل  در این است که...ادامه...

رسیدن: 18.10.2012 ؛ نشر : 19.10.2012

صدیق رهپو طرزی

ماجرای شپیگل

 و  دفاع از آزادی

این هفته نامه، پایه های نظام مردم سالاری را در جرمنی نیرومند ساخت

...یورش بر شپیگل ماجرایی بود که آزادی بیان و رسانه ها در آلمان غرب را زیر پرسش جدی قرار داد. این ماجرا سبب بروز واکنش های گسترده گردید و به این گونه، مساله ی رسانه های گروهی به یک رسوایی درون حکومت بدل شد و در نهایت منتج به تثبیت آزادی بیان و دیموکراسی در آلمان شد...ادامه...

رسیدن: 13.10.2012 ؛ نشر : 14.10.2012

میر عنایت الله سادات: نگاهی به تاریخ آریانا

رسیدن: 12.10.2012 ؛ نشر : 12.10.2012

دستګیر روشنیالی 

د لويو اندیښنو ملاله

 

“ زه ملاله يم” “ زه ملاله يم” “ زه ملاله يم”...

گراني ملالې،  ما وبخښه. ما ونشواي کولاي د نورو ډيرو په شان ستا د ارزوگانو، دستا د لويو فکرونو،  ستا د ميړانې او ستا د دردونو په هکله په وخت او سم تصوير ورکړم. خو زه به هم د هغه پاڅون برخه شم چي تا پيل کړی دی. 

ملالې، ته د ...بشپړ متن...

 

رسیدن: 09.11.2012 ؛ نشر : 10.11.2012
سلیم آزاد- خط دیورند و پشتونستان تهدیدی برای افغانستان؟

رسیدن: 09.10.2012 ؛ نشر : 10.10.2012

ډاکتر لمر

«پښتنو بله توره وکړه!»

 

 رسیدن: 09.10.2012 ؛ نشر : 10.10.2012

غفور لېوال : معصومې ملالۍ یوسفزۍ ته یوه پټه خوله دعا -بیرغ او ډیوه

 

نشر : 06.10.2012

معذرتنامه عنوانی وزیر دفاع امریکا

 

رسیدن: 04.10.2012 ؛ نشر : 05.10.2012

دستگير روشنيالی

“ موږ” او “ دوي”

څوارلسمه برخه

“ معقوليت بايد د انساني احساس لارښوونه و کړي”کانت

عقل غرونه څيرلی شي، خو یرغمل شويو ذهنیتونو ته لاره نشي موندلاي

په عقل ټينگار په دي معنا نه دی چي د حس، غريزي او عاطفي رول نفي شي. هيڅوک هغه مور چي د خپل ماشوم د ژغورولو له پاره د اور په لمبو ورننوزي نه ملامتوي. همدا شان موږ له هماغه ماشومتوب له خپلې مور، شاوخوا چاپيريال او دنيا سره د خپلو حسي ارگانونو پوسيله اشنا او متاثير کيږو او همدلته د موږ د ژوند اولې زده کړي او اولې تجربي پيل کيږي. په بل عبارت له دنيا سره د موږ لمړنۍاړيکي اواشنايي د حس پوسيله تر سره کيږي. د هغو پريکړو په کولو کي چي د انسانانو ژوند متاثير کوي په هيڅ وجه په قطعي توگه د احساساتو او عواطفو رول نفي کيداي نشي. دا ممکينه نه دي چي په دي ډول پريکړو کي د وطنپالني احساسات او انساني عاطفه په نظرکي ونه نيول شي.

افلاطون وايي...بشپړ متن...

 

رسیدن: 02.10.2012 ؛ نشر : 03.10.2012

غرزى

چند و چونى بر ياددشتهايى از زنجيره ى گفتگو هاى " ملت سازى"- بخش دوم

...باور دارم كه در بستر سيال اين دگرگونى ها هر نوع گرايش قومگرايانه و جدايى خواهانه و دامن زدن به بى باورى ها در ميان قومهاى برادر افغانستان به زوال و نامرادى روبه رو بوده و سير انديشه هاى والاى مردم سالارانه هرنوع جعل و آمار سازى هاى بى پايه و دور از معيار هاى دانشپردازانه ، عظمت خواهى قومى و برترى جويى تبارى را از سرراه گفتمان سالم آغاز شده روى مساله هاى قومى جاروب خواهد كرد . اين طرز تفكر در هر رنگ و شكلى محكوم به نابودى است چون  ...ادامه...

رسیدن: 30.09.2012 ؛ نشر : 02.10.2012

نور مُحمَّـــد غـفـوري

سیاسی گـــــونـد

په پښتو کې د ګوند کلمه د عربی د حزب او لاتینی partis  سره مترادفه ده، چې د برخې، ډلې، ګروپ، حصې او قسمت مانا ورکوی(1). په سیاسی اصطلاح کې ګوند د انسانانو هغې ټولګې (تجمع) ته ویل کیږی چې پخپله خوښه د ټاکلو شریکو سیاسی موخو د پوره کولو له پاره په واحد فکر  په یوه سازمان کې را ټول شوی وی. سیاسی موخې که مادی وی او که معنوی،  د سیاسی مبارزې له لارې لاسته راتلای شی. سیاسی مبارزه په لومړی ګام کې د سیاسی ځواک او حکومت د ترلاسه کولو او یا د هغو د ساتلو له پاره هڅې او هاند دی.

په اصل کې...بشپړ متن...

 

رسیدن: 24.09.2012 ؛ نشر : 25.09.2012

اجمل عالم زی

کابل

«د بل پر لاس مار مه وژنه»

د افغانانو د سولې هڅې

ولې تل ناکامیږي؟

افغان حکومت تیره اوونۍ په کابل کې د لومړي ځل لپاره د لويې جرګې په تالار کې د سولې اوونۍ ونمانځله. د افغانستان مرکزي حکومتونه له تیرو شاوخوا څلورو لسیزو راهیسې له بیلابیلو لارو په هیواد کې د سولې او امنیت د ټینګښت هڅې کوي خو پوښتنه دا ده، چې ولې د سولې او امنیت د ټینګښت لپاره د افغانانو هڅې تل ناکامیږي او هیڅ پایلې ته نه رسیږي؟

په افغانستان کې اوږدې خونړۍ جګړې افغانان نور پزې ته رسولي دي. که په تیرو دوو لسیزو کې لومړی د مجاهدینو، بیا د طالبانو او ورپسې د نړیوالې ټولنې په ملاتړ د نوې ادارې له رامنځته کیدو سره د خلکو ملاتړ ته وګورو، نو وبه لیدل شي چې افغانانو...بشپړ متن...

 

رسیدن: 19.09.2012 ؛ نشر : 19.09.2012

تمیم حمید

حمله های سنگین بر خارجی ها در افغانستان؛ شورشیان یا...؟

آیا گروه های شورشی در افغانستان و پاکستان تا این اندازه توانا شده اند که بتوانند به راحتی پایگاه های نظامی کلیدی را در این دو کشور آماج سنگین ترین حمله ها قرار بدهند؟

آیا نبرد در منطقه هنوز هم برخاسته از مخالفت ها میان حکومت ها و شبه نظامیان است یا اکنون فرا تر از اینها بایدش پنداشت؟
...ادامه...

 

 

 رسیدن: 13.09.2012 ؛ نشر : 14.09.2012

یعقوب ابراهیمی

دموکراسی گفتگویی و بحث برابری*

نظریه دموکراسی گفتگویی (deliberative democracy) برای بار اول در نوشته های یورگن هابرماس بخصوص در کتاب مشهورش "دگرگونی ساختاری سپهر عمومی" در سال 1962 میلادی مطرح گردید (1). وی سی سال بعد این نظریه را در کتاب دیگرش "میان واقعیات و هنجار ها" بطور منسجم تری انکشاف داد. هدف اصلی هابرماس از طرح این نظریه، ایجاد سپهر عمومی (public sphere) بود که در آن شهروندان پیش از رای دادن به هر قانون و برنامه سیاسی بطور آزادانه و به دور از هر اجبار و فشاری، با هم رایزنی و گفتگو نمایند. از منظر تیوری های سیاسی، هابرماس با الهام از نظریات نو-مارکسیستی (neo-Marxism) مکتب فرانکفورت، نظریه اش را با نقد دموکراسی نماینده گی (representative democracy) مطرح کرد. نقدی که هابرماس به دموکراسی نماینده گی وارد میکند دو جهت دارد: ...متن کامل...

 

 رسیدن: 08.09.2012 ؛ نشر : 09.09.2012

حزب سياسی– خصوصيات، وظايف و چی گونه گی

کارکردهای آن در دنيای معاصر

قبلن در بخش اول اين مقاله زير عنوان «اهميت سازمان در تغيرمنابع و ابزار قدرت در دنيای معاصر» نوشته بوديم که سازمان به طورعام يکی ازمهمترين منابع قدرت در جهان کنونی می باشد. اکنون به طور خاص بالای حزب سياسی به مثابه سازمانی که به طورمستقيم با قدرت سر و کار دارد، تمرکز می کنيم.

اصطلاح حزب سياسی به تمام گروههای سازمان يافته یی اطلاق می شود که دارای

 اهداف و اعتقادات مشترک بوده و خواهان تسخير قدرت سياسی چی ازطريق انتخابات و چی از راه انقلاب اجتماعی می باشند.

احزاب سياسی در شکل کنونی آن برای نخستين بار در ...ادامه...

 رسیدن: 05.09.2012 ؛ نشر : 06.09.2012

دستگير روشنيالی

“ موږ” او “ دوي” - ديارلسمه برخه

څوگونيتوب او يو اړخيز تفکر

 

“ ما شکست نمی خوريم...ما فرزند تاريخ استيم و تاريخ ما را به ميان آورده است...”  (نورمحمد تره کي )

“ انقلاب ما شکست ناپذير است و همه دوشمنان انرا بخوبی می دانند. ما با خوشبيني بر حق انقلابی و علمی به آينده می نگريم... زمان به نفع انقلاب ما عمل ميکند. حق با ما است اکثريت مطلق مردم ما از انقلاب دفاع ميکند و در نتيجه پيروزي ما يک امر حتمی است”
(ببرک کارمل )

پورتني خبري له پيله تر اخيره په قاطعيت يا قطعي بری او برتري راڅرخي، خو په عمل کي دواړه “ قاطعيت” او “ برتري” د بری په ځای د ماتي لاملونه شول.

“ انشاالله د روسي پوځونو له وتلو وروسته به هيڅ مشکل نه وی، د مجاهدينو په لاس به اسلامي حکومت جوړيږي”
(گلبدين حکمتيار )

... پرون... د يوه اړخيز تفکر په بنياد د پيښو او ستونزو د يوه لوري په ليدلو کي دومره ډوب وو چي نوري خواوي، نور ځواکونه او نور فعاليتونه په مو نه ليدل، حتي هغه څه چي په ټولنه کي هر ورځ پيښدل او هغه څه چي هر ورځ مو ترسترگو تيريدل موږ ته د ليدلو وړ نه وو. فکر مو کاوه چي د سياسي قدرت په درلودلو سره بری حتمي او قطعي دی. ...بشپړ متن...

نشر : 02.09.2012

سخن روز:

افغانستان روی چنگک قصابی منافع همسایه ها

آن روزنامه های پاکستانی که عملن مصروف پیشبرد جنگ روانی علیه افغانستان اند همه روزه به صورت وسیع در ننگرهار، کنر و لغمان پخش می شوند- از جمله با متن های این چنینی:  «طالبان 52 سرباز اردوی  افغانستان را به جهنم فرستادند».

ایران مراکز تبلیغاتی علنی خود را در افغانستان دارد  و  برخی رسانه ها هم با افتخار گزارش های تصویری همایش ها  و  مظاهراتی را منتشر می سازند که در آن ها  فوتوهای خمینی و خامنه ای روی 90 درصد پلکاردها به چشم می خورند...گویی  از احساس  وقار و حیثیت ملی کمتر چیزی برای ما باقی مانده است...ادامه...

 

رسیدن: 29.08.2012 ؛ نشر : 29.08.2012
دوکتور اصغر خیل «منګل»

په بهر کې د افغانی روشنفکرانو د ټولنې

د طرحی په اړوند څو لنډی خبرې

څه موده مخکې ما په اروپا او امریکا کې د ځینو افغانی دموکراتو روشنفکرانو سره د مشوری وروسته «په خارج کې د افغانی ړوند اندو د ټولنی طرحه» د زیات پخوالی، غنی کیدو او تکمیلیدو لپاره په بهر کې د ځینو انترنتی پاڼو له لاری وړاندی کړه.

د ځینو دوستانو د نظریاتو او پیشنهادونو په پام کې نیولو سره غواړم د نوموړی طرحی په اړه څو لنډې خبرې او نظر ستاسو سره شریک کړم.

وایی چې سیاست د...بشپړ متن...

 

نشر در آسمایی : 17.08.2012

دکتور اسماعیل درمان

اسلام‌گرایان: مظلوم‌نما ،ولی مغرور و قدرت‌طلب *

جنبش اسلام‌گرایی در افغانستان، به خصوص اسلام سیاسی، به کودکی شبیه بود که با اختلالات شدید ژنتیک تولد شده باشد؛ چون هم کودک ناقص بود و هم آن‌چی سبب زایش این کودک شد، ناقص بود. جنبش‌های اسلامی در مجموع، جنبش‌های واکنشی بوده اند، در برابر تجاوز و استعمار و حس شدید خودکم‌بینی و خشم به وجود آمده اند، نه بر اساس...ادامه...

 

 

رسیدن: 14.08.2012 ؛ نشر : 15.08.2012

زلمی خلیلزاد

آن چی امریکا در سوریه باید انجام دهد

ایالات متحده امریکا فرصتی برای همکاری در امر انتقال نظام مند در سوریه را بدون مداخله نظامی در اختیار دارد، اما این فرصت در حال محدود شدن است و اداره اوباما به تعدیل در  ستراتیژی سیاسی خود برای رسیدن به موفقیت نیاز خواهد داشت.

به لحاظ دیپلوماتیک، اداره ی اوباما در تعامل با شورای امنیت سازمان ملل متحد و دوستان سوریه - گروهی که به ابتکار فرانسه ایجاد شده و متشکل از 88 کشور شرکت کننده، هفت سازمان بین المللی و یک ناظر (واتیکان) می باشد- متمرکز شده است. اما شورای امنیت در بن بست آرای چین و روسیه باقی مانده و دوستان سوریه به یک اقدام نظامی که بتواند وضعیت را عملا در سوریه رقم بزند به توافق نظر نه خواهند رسید.

به لحاظ نظامی، تصمیم اداره ی اوباما مبنی بر فراهم کردن کومک...ادامه...

 

افغانستان، شاه جوان و نیرنگ کلان

 

...  دست مداخله از اسلام‌قلعه تا قندهار و نورستان و شبرغان و از گمرک مرزی تا ارگ ریاست‌جمهوری دراز و مشهود است، ولی شمشیر‌های ما هم‌چنان در غلاف و تدبیر ما هم‌چنان بر خلاف است... ادامه...

 

 رسیدن: 01.08.2012 ؛ نشر : 02.08.2012

دستگير روشنيالی

 

“ موږ” او “ دوي”

 

دولسمه برخه

 

“ داسي مه ليکه”  “ داسي وليکه”

 

رسیدن: 25.07.2012 ؛ نشر : 27.07.2012

عدالت باید حرف آخر را بزند!

آقای رییس جمهوری ما صدای شما را شنیدیم!

 

رسیدن: 26.07.2012 ؛ نشر : 26.07.2012

یعقوب ابراهیمی

هویت ملی و دو پاسخ به آن

پاسخ یافتن به مساله ملی در کشور های چند قومی مانند افغانستان، از جمله مباحث پیچیده و جنجال برانگیزیست که به طور گسترده در علوم اجتماعی مطرح است. تجارب اکثر کشور های چند قومی نشان می دهد که نخبه گان بومی این کشور ها که عمدتا در هیات رهبران اقوام نقش ایفا کرده اند با توسل به برساخت های ایدیولوژیک مانند راسیسم، فاشیسم و ناسیونالیسم قومگرا (Ethnonationalism) پاسخ های زشت و غیر انسانیی را به این مساله ارایه کرده اند. در افغانستان نیز به این که چی گونه می شود خواست ها و تفاوت های فرهنگی-قومی و منازعات برخاسته ازین تفاوت ها را در قالب یک گفتمان فراگیر ملی حل کرد به صورت عموم از منظر همین برساخت های ایدیولوژیک نگاه شده است. راه حلی که این ایدیولوژی ها برای ملت سازی ارایه می کنند تشکیل ملت با تکیه بر یک هویت مشخص قومی-نژادی (که اصل پنداشته می شود) از طریق ویرانگری تدریجی دیگران است. اخیرا عده یی از سازمان های قومی-سیاسی و جوانان افغان، نشر شناسنامه های جدید در افغانستان را که در آن واژه "افغان" به عنوان نام ملت افغانستان به کار رفته و سایر هویت های قومی از آن حذف شده است، یک دسیسه سیاسی برای ویرانگرانی هویت های قومی و بنا بر این آن را یک حرکت راسیستی و حتا در برخی موارد توطیه فاشیستی پنداشته اند. بحثی که پیرامون این مساله در فیسبوک راه افتاده است، صرف نظر از اختلافات مفهومی و تاریخی در آن، به نظر من دو پاسخ به این مساله ارایه می کند. در یک سوی این بحث خالد خسرو، به نوعی با نگرش لیبرالیسم ...ادامه...

رسیدن: 19.07.2012 ؛ نشر : 24.07.2012

نبی ساقی

بنای برج خلیفه بر سطحِ  آب خلیج

(درنگی برنوشته ی خالد خسرو)

جدال افغانستان  و هویت ملی یا هویت چندقومی،  موضوع مهم و در خور توجهی  است.  این مسأله مدتی است میان  اصحاب قلم، به ویژه  در نوشته های عزیزانی مثل خالد خسرو، مجیب مهرداد و دیگران به صورت مکرر طرح می شود. من به حیث  یک خواننده ، در کُل با بسیاری نکات  یاد شده در مقاله ی خالد خسرو، که عنوان بلند بالای هم دارد (گفتار اول در باب هویت ملی وخوانش افغانستان کلید های خانه مشترک) موافق استم و آرزوها و آرمان یاد شده در آن مقاله را آرزوی خود نیز می دانم. به طور مثال من موافق استم که « قومیت وهویت ملی  در یک کشور چند قومی ، موضوع منازعه برانگیزی است... و گرایش های سیاسی رادیکال قومی ، پیشرفت ها را تهدید می کند... و باید...ادامه...

رسیدن: 10.07.2012 ؛ نشر : 10.07.2012

گزارشگر: تمیم حمید از کابل

گزارش برنامه انتقال و چالش های فراراه

 

رسیدن: 07.07.2012 ؛ نشر : 07.07.2012

دستگير روشنيالی

“ موږ”  او “ دوي” 

يولسمه برخه

د انديښي انقلاب

ته،  د سبا له پاره ځان چمتو کړه، که نه هرومرو به ځان په پرون کي پيدا کړي.

په افغانستان کي اصلي ستونزه سياست او اقتصاد نه دي، اصلي ستونزه د پوهي نشتوالی او واکمن استبداد او خشونت پالونکی فرهنگ دی.  په هغه ټولنه کي چي احساسات، عواطف، خشونت او توهين کول واکمن وي او له عقل او انديښني سره دوښمني کيږي،  په هغه ټولنه کي چي انسان او کرامت يي د عادت له مخي تر پښو لاندي کېږې، توهين کيږي او سپکيږي، په هغه ټولنه کي چي عدالت په زور او ثروت ، عزت په غلامي او پوهه په افسانو او خرافاتو کي وي،  په هغه ټولنه کي چي د انسان پزه، غوږونه، ژبه، گوتي ...پري کيږي او د نفرت اود وژلو ذهنيت د ماشومانو د سرونو د پريکولو تر کچي رسيلی وي؛  په هغه ټولنه کي چي د اخلاقو او مورالو خلا راغلي وي او کومه چي د دروغو، تيرايستلو، رياکاري... په وسيله ډکيږيِ  په هغه ټولنه کي چي نه يوازي نن او سبا، بلکي پرون او تاريخ هم د ايديولوژيکو پرنسيپونو،  قوم پالنو او گروپ پالنو يرغمل وي  د انديښني انقلاب...بشپړ متن...

رسیدن: 30.06.2012 ؛ نشر : 02.07.2012

کابل – شهر جدید زیر خورشید کهن

سفرنامه ی یک  کابلی  مهاجر

... گویی شهر در خود غرق شده بود و از درد تاب و توان حرکت را از دست داده بود. از شهر ناله ی دردناک به گوش می رسید – ناله ی ساکتی که تنها در مادران کوبیده شده و تحقیر گشته توسط فرزندان خود شان می توان دید. چنین بود کابل سال 2003.

... اگر همین چند سال پیش دختران و زنان در شهر با عدم اطمینان و ترس و لرز حضور می یافتند، اما امروز دیگر حضور آنان با اطمینان به نفس و بدون ترس و هراس است. امروز دیگر هیچ عرصه ی اجتماعیی نیست که در آن زنان حضور و مشارکت فعال نه داشته باشند... مردان ریشدار کابل هم  گویی دیگر با این حالت خو گرفته و یا کم از کم کنار آمده اند. این قسمن به حیث یک حالت عادی مورد قبول واقع شده و یا هم کم از کم تحمل می شود؛ چون همه با "چشم سفیدی" نسل جدید به خوبی آشنایی پیدا کرده اند. و اما نسل نو گویی با مبارزه عادت کرده است. یک دختر جوان که در وزارت خارجه کار می کند، موضوع را چنین توضیح می دهد: «پروبلم ها به ما انگیزه می دهند». او بسیار زیبا است. چادر ارغوانی اش با رنگ لباسش هماهنگی کامل دارد. عینک آفتابی را از چشم بر می دارد و مستقیم در چشم مرد همصحبت خود خیره می شود.  او می گوید : «بلی، پروبلم ها برای این استند که باید حل شوند»؛ زنده گی بدون انگیزه و مبارزه، ملال آور است... متن کامل...

رسیدن: 23.06.2012 ؛ نشر : 24.06.2012

حکیم نعیم

هویت گرایی و تبار پرستی:

توهم های عاطفی یا ابزار های معمولی قدرت

تاریخ و زبان دو عنصریست که همیشه در جدال ها، کشمکش ها و بحث های تباری، هویتی و ناسیونالیستی قربانی شده است. ملیت گرایی، شوونیزم، قوم گرایی و یا هم هویت یابی های تبار گرایانه توهم های عاطفی استند که قدرتِ تولید فکر و اندیشه را تا جایی زیادی سلب می کنند و به مثابه ابزار های بحران آفرین و پر تنش، در تعامل و یا تقابل با قدرت مورد استفاده قرار می گیرند. بناً، بحت هویت یابی و قوم گرایی، بدون تحلیل و نقش قدرت در هویت سازی و هم هویت زدایی ، ناقص است. تعریف قدرت از تاریخ هم مراجعت به گذشته به خاطر...ادامه...

 

رسیدن: 15.06.2012 ؛ نشر : 16.06.2012

خالد خسرو

دفاع از افغانستان:

دفاع از عدالت انسانی

در برابر عدالت قومی

سلیمان قیامت و مجیب مهرداد، نویسندگان و تحصیلکرده های نسل جوان افغانستان اند: بچه های جنگ های طولانی، گسیختگی های اجتماعی و محصول بحران های مختلف اجتماعی و سیاسی در این کشور. افغانستان پس از یازده سپتامبر مجال مییابد که روی چگونگی دولت - ملت سازی تعمق نماید، اما، این تعمق فارغ از دشواری نیست؛ بخشی از بحران هویت سیاسی و اجتماعی ما است.

تاریخ بدون شک برای نسل من از اهمیت زیادی برخوردار است چون گمان می برند در لابلای آن هویت گمشده ی خود را پیدا کرده و یا تاریخ به خودآگاهی ملی و قومی شان کمک فراوان می نماید. آنها تاریخ اجتماعی و سیاسی کشور ما را متفاوت از دیدگاه های مسلط می بینند و می خواهند...ادامه...

نشر : 15.06.2012

بحثی در نقد از

حزب دیموکراتیک خلق افغانستان

اشتراک کننده گان بحث: فرید مزدک؛ صدیق وفا ؛ صدیق رهپو طرزی؛ قدیر حبیب؛ غرزی لایق؛ حشمت رستگار؛ فواد پامیری آیینه؛ محمد رحیمی؛ علی رستمی؛ فیاض نجیمی بهرمان؛ حمید عبیدی ... متن کامل جریان مباحثه...

ضمیمه ی این بحث:

- چرا نقد گذشته واکنش میآفریند؟

رسیدن: 11.06.2012 ؛ نشر : 24.06.2012
میرعنایت الله سادات

ثبات افغانستان، امنیت منطقه و رسالت افغانها

 

رسیدن: 16.06.2012 ؛ نشر : 19.06.2012

گزارشگر: تمیم حمید

قاچاق مواد مخدر در افغانستان- یک گزارش تحقیقی تکان دهند

 

رسیدن: 03.06.2012 ؛ نشر : 05.06.2012

دستگير روشنيالی

موږ او دوي

لسمه برخه

ته، تاريخ او سياست


د پرون د ښې پيږندنې پايله ، راتلونکی ښه ژوند دی

نن تاريخ دی، خو تاريخ نن نه دی او هغوي چي تاريخ نن کوي، دواړه نن او تاريخ نه پيږني.  پرون، نن راتلونکي وه او نن سبا راتلونکي ده. د پرون په هکله فکر نه کول او له هغه سره اړيکي نه درلودل د انسان او انساني ژوند ځانگړتيا نه دی او دليل يي هم دا دی چي انسان يوازي په ...بشپړ متن...

 

رسیدن: 25.05.2012 ؛ نشر : 31.05.2012

مسعود راحل  

تجلی استعاره در آفاق و انفاس

تاملی روی فلسفه ی استعاره، نماد و تمثیل

- «زبان بلاغت است» (نیچه)

- «بدون تعلیق رابطه با معنا و مرجعیت ، ادبیاتی وجود نه دارد» (دریدا)

- «تمام جهان بالقوه از آن شعر است» (هاکسلی)

- «تمام زبان جوهراً استعاره یی است» (گریگومور)

... زردشت خسته از عقلانیت خودش ، مغاره یی را که در آن ده سال را سپری کرده بود، ترک کرده و از فراز کوه به پایین می آید....ادامه...

 

نشر : 30.05.2012

اطلاعیه ی «بنیاد کومک به لیسه ی عالی حبیبیه»

 

رسیدن: 28.05.2012 ؛ نشر : 30.05.2012

خليل الله زمر

اهميت سازمان در تغيرمنابع و ابزار قدرت در دنيای معاصر

به مناسبت 7 و 8 ثور

حمید عبیدی

«تاریخ همه ما را محکوم کرده است»

«قتل عام ها به نام يك آرمان، به نام يك مكتب و به نام يك تيوري، اين كار ما است، اكتشاف ما روشنفكران»

... در باب ۷ و ۸ ثور - که تصادفاً از لحاظ شکلی در زبان فارسی اعداد معکوس هم اند – زیاد نوشته شده است. من خواهم کوشید تنها به یک پرسش از دیدگاه تجربه ی زندگی خودم بپردازم ...ادامه...

بازتاب ها و مناظره ها در مورد این نوشتار

 

رسیدن: 24.05.2012 ؛ نشر : 25.05.2012

نورمحمد غفوری

افلاطون او ټولنیز عدالت

 

رسیدن: 19.05.2012 ؛ نشر : 20.05.2012

اعلامیه ی شبکه ی جامعه ی مدنی و حقوق بشر افغانستان پیرامون

کنفرانس سران کشورهای «ناتو» در شیکاگو

رسیدن: 16.05.2012 ؛ نشر : 16.05.2012

صدیق رهپو طرزی

تحقیقات تازه ی ژنتیک در مورد گروه های اتنیک افغانستان

شماره دوم مجله ی زمین- با مطالبی در مورد جنبش اشغال وال ستریت- پی دی اف

شماره ی قبلی مجله ی زمین

 

رسیدن: 17.04.2012 ؛ نشر : 18.04.2012

دستگیر روشنیالی: نقش اخلاق مسووليت پذيری و مصالحه-بخش دوم

 رسیدن: 17.04.2012 ؛ نشر : 17.04.2012

دستگیر روشنیالی: نقش اخلاق مسووليت پذيری و مصالحه- بخش نخست

 

رسیدن: 14.04.2012 ؛ نشر : 17.04.2012

نورمحمد غفوری                                                                

افلاطون او د سیاسی - ټولنیز نظام سمون

 

13.04.2012

چند نکته در باره ی شعر گونتر گراس و «سر کل م»

پیام «شعر» گونتر گراس ، به اقصای نقاط جهان رسیده است - اعتراض ها در برابر آن و واکنش تند مقامات رسمی اسراییل نیز.

... آیا برای ما این مهم نیست تا این سووال را مطرح کنیم که ما از این تابو شکنی جسورانه ی گ گ، چی می توانیم و یا چی باید بیاموزیم؟
در افغانستان همه از «چپ» تا «راست» ، از عوام الناس بی سواد تا ملا ها و «علمای دینی» و از با سوادان تا نخبه گان فرهنگی ، همه در برابر «یهود» و اسراییل نظرات و مواضع شبیه به هم دارند. اگر روشنفکر افغان بخواهد همانند گونتر گراس در عین عرصه تابو شکنی کند، در آن صورت باید بگوید یهودی نیز
 
...ادامه...

رسیدن: 18.03.2012 ؛ نشر : 28.03.2012

داکتر اکرم عثمان

مقدمه یی بر چی گونه گی تحول تاريخ در خاور زمين

ظاهراً چنین می نماید که موضوع مشـابهت و عدم مشـابهت صورت بندی های نظامهای اجتماعی ـ اقتصادی در شـرق و غرب با یکدیگر، هنوز مبحث ناتمامیسـت، و روز تا روز به اعتبار پژوهش های جدید باسـتان شـناسی، دامنه اش پیچیده تر و گسـترده تر می شـود.

اسـاس نظریه ی تمایز بین شـیوه ی تولید آسـیایی و اروپایی را حدود دو صد سـال پیش -که هنوز دانش جامعه شـناسی و باسـتان شـناسی بدین پایه از پیشـرفت و ترقی نرسـیده بود- دانشـمندانی چون « آدم سـمیت » و « جیمز میل » عنوان کرده اند و سـپس دانشـمندان دیگری مثل « ریچارد جونز » و «جان سـتوارت میل» همان نظریات را ( البته در حد تمایز در شـیوه ی تولید ) تأیید نموده اند. « آدم سـمیت » به نظام « اسـتبداد شـرقی » و تشـابهی که از نظر تأسـیسـات عظیم اداری برای بهره برداری از آب رود خانه ها در چین، هند و مصر قدیم وجود داشـته اسـت،  اشـاره می کند و نظام های اجتماعی و اقتصادی این جوامع را ...ادامه...

رسیدن: 25.03.2012 ؛ نشر : 26.03.2012

داکتر سخی اشرف زی سید کاغذ

تشنجات سیاسی آینده  روی آب

 

رسیدن: 24.03.2012 ؛ نشر : 25.03.2012

دستگیر روشنیالی

کورنۍ ، دولت او سياسي نظام

 

رسیدن: 24.03.2012 ؛ نشر : 25.03.2012

نبی ساقی- از ولایت غور

حکمتیار،  به هیچ سوراخی راست نه می رود!

حزب اسلامی  به  قیادت  گلبدین حکمتیار  و جمعیت اسلامی  به  رهبری برهان الدین ربانی  از  سازمانهای مطرح و مهم  دوران جهاد مردم  افغانستان  علیۀ تجاوز شوروی بودند.  سابقۀ  فعالیت های  سیاسی / نظامی  آقای حکمتیار،  به  دوران دانشجویی  وی  در کابل بر می گردد. حکمتیار  و  تعدادی از جوانانی که  تقریبا مشابه  او می اندیشیدند ،  در  زمان حکومت محمد داود خان  از طریق  شیوه های مسلحانه  به فکر  براندازی نظام برآمدند.  آنها پس  از چند  حادثۀ خُرد و کوچک ، سرانجام ناگزیر شدند افغانستان را ترک بگویند و ...ا دامه...

رسیدن: 25.02.2012 ؛ نشر : 02.03.2012

بريالى روان- مونږ بايد ويښ شو!

نشر در آسمایی: 23.02.2012

تازه ترین سخنان مولانا فضل الرحمان

درباره ی افغانستان

مترجم : رزاق مامون

ترجمه ی سخنرانی مولانا فضل الرحمن رهبر جمیعت العلمای اسلام پاکستان در سمینار افغانستان که از طرف ادارۀ فکر وعمل به تاریخ 31 جنوری در پیشاور دایر شده بود.

لازم به تذکر است که اداره فکر و عمل یک مرکز مطالعات سیاسی و مربوط جماعت اسلامی پاکستان می باشد.

در این سمینار چهره های مهمی چون جنرال حمید گل و جنرال اسد درانی روسای سابق آی اس آی، و جمعی از سیاستمداران پاکستانی اشتراک نموده بودند و روی برنامه ی ایجاد صلح در افغانستان تبادل نظر صورت گرفت...ادامه...

رسیدن: 10.02.2012 ؛ نشر : 11.02.2012

دستگیر روشنیالی

“موږ” او “ دوي” نهمه برخه- ته

 

 

  فصلنامه ی زمین در آسمایی

 

 رسیدن: 19.02.2012 ؛ نشر : 20.02.2012

نعمت الله ترکانی

نگاهی کوتاه  به نوشته ی آقای مسعود فارانی به عنوان

( قضاوت یکجانبه عادلانه نیست)

رسیدن: 18.02.2012 ؛ نشر : 18.02.2012

سید هاشم سدید

حقایق را باید در واقعیتها جست و جو کرد

قابل توجه آقای مسعود فارانی!

رسیدن: 03.02.2012 ؛ نشر : 04.02.2012

قضاوت یکجانبه، عادلانه نیست!

 

در بارۀ سطحی نگری،سطحی انگاری و سطحی نگاری مرتبط به زبان

 

رسیدن: 01.02.2012 ؛ نشر : 03.02.2012

نورمحمد غفوری                       

سیاسی سیستمونه او د هغو ډولونه-دریمه او وروستۍ برخه

 

نشر در وبسایت آسمایی :  28.01.2012

نویسنده: جورج بورد

مترجم : كاوه شفق آهنگ

قدرت چيست ؟

قدرت براي ما در دو عرصه مطرح مي گردد : يكي در عرصه ی تاريخ و ديگري درعرصه ی مفاهيم...

اگر قدرت تنها از ديدگاه مفاهيم تعريف گردد ، خطر آن وجود دارد تا...ادامه...

رسیدن: 19.01.2012 ؛ نشر : 20.01.2012

خلیل الله زمر

آينده مبهم پاکستان

 

رسیدن: 07.01.2012 ؛ نشر : 09.01.2012

دستگير روشنيالی

کومه خپلواکي، د واکمنو يا د ټولني خپلواکي؟

د چا ازادي، د واکمنو يا د هر وگړی ازادي؟

دویمه برخه ...بشپړ متن...

 

نویسنده: لارن استارکی

برگردان: حمید پرنیان

ورزیده گی در تفکر انتقادی

 

رسیدن: 01.02.2012 ؛ نشر : 03.02.2012

نورمحمد غفوری                       
 

- سیاسی سیستمونه او د هغو ډولونه (دوهمه برخه)

- سیاسی سیستمونه او د هغو ډولونه (لمړۍ برخه)

 

مقالات سال 2012
 مقالات سال 2011
مقالات سال 2010
مقالات سال 2009
مقالات سال 2008
آرشیف صفحهء فرهنگ تفکر،  مباحثات و صفحات و یژه