مجموعه مقالات سال 2009

رسیدن به آسمایی: 28.12.2009 ؛ نشر در آسمایی: 28.12.2009

سرور کبریت

خیانت و خدمت روشنفکران

از دیر باز این سوال مرا به خود مشغول داشته است که شیوه ی قضاوت کردن بعضی از روشنفکران و نویسندگان افغان چرا این قدر از فروتنی و عدم قطعیت تهی است؟ چرا تفرعن و مطلق گرایی مقالات بسیاری از آنها را از اعتبار انداخته است؟ آیا علم و روش های علمی و پژوهشی معمول در دیگر کشورها برای ما بیگانه است، و یا حتا با وجود آگاهی از این بینش ها و روش های علمی، مایل نیستیم که داوری ها و بینش های سیاسی عجولانه خود را تعدیل و تصیحح کنیم؟ شکی نیست که در این چنین فضایی نویسنده این سطور نیز از این آفت مبرا نیست که من آن را "تباهی در روش" نام می گذارم. عقل، به نقادی مشهور است ولی اگر در چارچوب روش شناسی یا میتودولوژی اشتباه و غیر علمی به کار برده شود، محقق و روشنفکر را دچار نقصان در قضاوت و آگاهی می سازد. از این رو، دقت در روش سرآغاز سنجش علمی و بینش مستدل و قابل اعتنا برای محققین و روشنفکران است.

البته، مشکل بسیاری از روشنفکران...ادامه...

رسیدن به آسمایی: 25.12.2009 ؛ نشر در آسمایی: 25.12.2009

سخیداد هاتف

روشنفکر ، روشنفکر نما و ساحت ِ قدرت

نوشته ی آقای حکیم نعیم با عنوان " روشنفکر نمایی بیمار گونه و گفتمان استعماری تمهیدانه" را در آسمایی خواندم. ایشان مساله ی مهمی را در زمانی بسیار مناسب مطرح کرده است. انصافا نقد ایشان بر سلطه ی گفتمان کهن استعماری بر ذهن روشنفکران ما پر از نکاتی شنیدنی است.
سال هاست که نام دکتور رنگین دادفر سپنتا وزیر خارجه ی دولت آقای کرزی نماد حضور روشنفکر در ساختار قدرت در افغانستان امروز شده است. امسال در کابل کسان زیادی را دیدم که گله داشتند و می گفتند که دکتور سپنتا دیگر همان سپنتایی نیست که قبلا می شناختیم. در این جا ...ادامه...

رسیدن به آسمایی: 22.12.2009 ؛ نشر در آسمایی: 22.12.2009

خالد خسرو

فراموشی و فقدان تاریخ مکتوب در عصر پساایدیولوژی

یادبود و بزرگداشت غلام محمد غبار...بر سر آرامگاه اش که سنت تازه در میان تعدادی از روشنفکران افغان است، همه ساله به همت استاد قسیم اخگر برپا داشته می شود. امسال، گزارش دقیق از این یادبود ندارم، ولی، عباس فراسو، یکی از نویسنده گان وبلاگ “صفحه باز”(1)، سخنانی در مورد ارتباط “نسل ما” با تاریخ معاصر گفته است. متن سخنان او در وبلاگ “صفحه باز” موجود است. این متن سرآغاز یک گفتگو در مورد “تاریخ معاصر” و “تاریخ” به عنوان یک مساله بحرانی و عمومی ما می تواند مطرح باشد. زیرا، تاریخ برای ما یک پرسش جدی است، و این پرسش همچون گفتمان جدی، باید در قالب های گوناگون متکثر گردد: یکی پژوهش تاریخنگارانه کند، دیگری ادبیات را با این پرسش پیوند دهد، و کسی دیگر یاداشت های اندیشورزانه در تبارشناسی این مفهوم خلق نماید. این متن سرآغاز...ادامه...

حمیدالله عبیدی و صبورالله سیاهسنگ

در ستدیوی شماره هفت بی بی سی

موضوع :

فعالیت های نهادهای فرهنگی افغانی در غرب

زمان: جمعه 4 دسامبر 2009 - 13 قوس 1388

رسیدن به آسمایی: 21.12.2009 ؛ نشر در آسمایی: 21.12.2009

محمد آصف آهنگ

حد اقل معاشات، دفع رشوه ستانی!؟

پس از انتخابات جنجال برانگیز افغانستان، بار دگر حامد کرزی به حیث رییس جمهور، برای پنج سال آینده تعیین شده است. اینبار اما از موصوف " تعهد " گرفته اند تا در کابینه اش اشخاص کاری و پاک را جا بدهد و جلو رشوه ستانی را بگیرد و گامهای ترقی خواهانه در کشور بردارد. آقای کرزی هم، وعده های جدی به کشور های "دوست" به ویژه به امریکا داده است.
از سوی دیگر رییس جمهور امریکا...ادامه...

رسیدن به آسمایی: 20.12.2009 ؛ نشر در آسمایی: 20.12.2009

ایدیولوژم ها ی اسلام‌سیاسی

نوشته ی: توماس شمیدینگر- دنیا لاریسی

ترجمه ی: دهقان زهما

صرفنظر از تمام تفاوتهای ویژه یی که میان جنبش‌های اسلامی بنیاد‌گرا و انتیگرالیزم وجود دارد، می‌توان از یک پلاتفرم ایدیولوژیکی مشترک در میان آنها سخن راند که قبل از همه در نفی قاطع و یا دشمنی با طرحهای سیاسی و فرهنگی معین با هم نزدیک می‌شوند.

این کینه توزی در وهله ی نخست متمرکز بر این تصورات است:

سکولاریزم ستیزی، یهودی‌ستیزی، لیبرالیسم ستیزی، کمونیزم ستیزی، امریکاستیزی، میزوکینی و هوموفوبیا .
این ایدیولوژم ها [عناصر تشکیل دهنده ی یک ایدیولوژی- مترجم] اساس شان را در نفی بنیادین هرگونه نظام سیاسی می گذراند که بر پایه‌ی شالوده‌ی مشارکتی قدرت اجتماعی ساخته و یا مشروع می شوند. در انتیگرالیزم اسلامی، مشروعیت نظام سیاسی بر مبنای تعریف در...ادامه...

رسیدن به آسمایی: 16.12.2009 ؛ نشر در آسمایی: 18.12.2009

اسماعیل فروغی
 

مقصر کیست - حکومت و یا «جامعه جهانی» ؟

رسیدن به آسمایی: 14.12.2009 ؛ نشر در آسمایی: 14.12.2009 

«تأمین حقوق بشر، تقویت جامعۀ مدنی و تحکیم حاکمیت قانون، زمینه های

 ایجاد دولت کارا را میسر میسازد.»

نامۀ تحلیلی سرگشادۀ شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر افغانستان

عنوانی رییس جمهور و دولت جمهوری اسلامی افغانستان

رسیدن به آسمایی: 09.12.2009 ؛ نشر در آسمایی: 10.12.2009

میر عنایت الله سادات
 

پی آمد یک توطیه ی تاریخی

رسیدن به آسمایی: 05.12.2009 ؛ نشر در آسمایی: 08.12.2009

نامۀ سرگشاده از پوهاند علی محمد زهما  به وزیر تحصیلات عالی

ویانا، پنجم دسامبر 2009

رسیدن به آسمایی: 15.11.2009 ؛ نشر در آسمایی: 16.11.2009

دستگیر روشنیالی

جوړښتونه او ارزښتونه

دوهمه برخه

د شوروي د نړیدلو درسونه 

راه نجات - انتخاب  نسل جوان

گفت و شنود اختصاصی ما با سنجر سهیل ، صاحب امتیاز روزنامه 8 صبح

رسیدن به آسمایی: 04.10.2009 ؛ نشر در آسمایی: 05.10.2009

دستگیر روشنیالی

خطر بالفعل است

... منطق زنده گی به جامعه اجازه نمی دهد که حرکات تباهي و نابودي خويش را تماشا کند
در زنده گی جوامع زمان ها و لحظه هایی  وجود دارند که حوادث از کنترول خارج شده و برخلاف اراده انسانها خود را تحميل ميکنند- گاهی هم با شدت و حدت. در افغانستان چندين بار اين نوع تحميل ها که با خرابی ها و کشتارهای وسيع همراه  بودند واقع شده اند و بازهم ترس چنين تحميل و يا تحميل ها وجود دارد.  ممکن است افغانستان یکبار ديگر به سوی انارشی، بی نظمی، هرج و مرج، به سوی کشتارهای جمعی،  به سوی فاجعه بشری در حرکت باشد و طوفان سياه تمام دستآوردهای سالیان اخیر را با خود ببرد. حوادث به شکلي عجيبی  پیهم رخ ميدهند. با وجود اين که اين حالت تصادفې و اتفاقي نیست و در  جهان و به ویژه در جامعه حوادث به شکل تصادفې و اتفاقي واقع نمی شوند ؛  اما وضعيت در افغانستان و منطقه به اندازه یی دشوار و پيچيده است که نه نبض جامعه قابل سنجش می باشد ونه هم آينده ی حرکات و حوادث اجتماعي تشخيص شده میتواند. همين ...ادامه...

- په آسمایی کی د دی لیکوال نور اثار

21.10.2009

جهان پسا - امریکا-13:

دنیایی فراسوی غرب-1 ؛ دنیایی فراسوی غرب-2

نویسنده : فرید ذکریا؛ برگردان : غفار صفا

رسیدن به آسمایی: 19.10.2009 ؛ نشر در آسمایی: 20.10.2009

اسماعیل فروغی

افغانستان ، جولانگاه استعمار کهنه و نو

رسیدن به آسمایی: 23.09.2009 ؛ نشر در آسمایی: 23.09.2009

نورجهان اکبر

حقوق بشر، شعاری برای رأی

رسیدن به آسمایی:25.08.2009 ؛ نشر در آسمایی: 25.08.2009

انتخابات - گامی در راه دیموکراسی

گفتگوی حمیرا نکهت دستگیر زاده با دکتور رود هوف استاد تاریخ در موسسه تحصیلات عالی اتریخت هالند

 رسیدن به آسمایی:20.08.2009 ؛ نشر در آسمایی: 20.08.2009

رتبیل آهنگ

انتخابات- «تقلب، تقلب؟!»

جوړښتونه اوارزښتونه

د شوروی لويدل- د ټانکونو ناکامي نه، د ارزښتونو ناکامې وه!
په افغان ټولنه کي له مفهومونو، جوړښتونو او الترناتيفونو سره هغه شان چلند نه کېږې څرنگه چي دي. په افغان ټولنه کي لويه ستونزه داده چي د الترناتيفونه منلو او جوړولو ته د هغوي له ارزښتونو پرته اقدام کېږې. په بل عبارت په افغان ټولنه کي  يو سيستم،  يو الترناتيف،  يو جوړښت ... منل کېږې، خو هغه ارزښتونو چي دا سيستم، دا الترناتيف او دا جوړښت ورباندي جوړېږي، نه پيږندل کېږې او يا هم نه منل کېږې. دا ډول تفکر او چلند هغه تفکر او چلند پاتي کېږې چي...ادامه...

- په آسمایی کی د دی لیکوال نور اثار

رسیدن به آسمایی: 14.09.2009 ؛ نشر در آسمایی: 14.09.2009

اجمل روهي

بدلون به څنګه راشي ؟!

رسیدن به آسمایی: 11.08.2009 ؛ نشر در آسمایی: 11.09.2009

آ. کټوازى

د سپتمبر يوولسمه

اته كاله وروسته د افغانستان او امريكا د وضعيت قرائت

رسیدن به آسمایی: 27.08.2009 ؛ نشر در آسمایی: 11.09.2009

جهان پسا - امریکا-12

آخرین ابر قدرت- نویسنده : فرید ذکریا؛ برگردان : غفار صفا

 رسیدن به آسمایی: 29.08.2009 ؛ نشر در آسمایی: 30.08.2009

دستگير روشنيالی

 زه، ته او هغه

…چيري چي پروني بي وسه شوي او نني را رسيدلې نه دي

- په آسمایی کی د دی لیکوال نور اثار

 رسیدن به آسمایی: 29.08.2009 ؛ نشر در آسمایی: 30.08.2009

دستگير روشنيالی

 زه، ته او هغه

…چيري چي پروني بي وسه شوي او نني را رسيدلې نه دي

سره د دي چي زه، ته او هغه، دري خپلواک شخصيتونه يو او خپل، خپل فکرونه او خپلې انديښنې لرو، خو موږ هر يو زه يو، موږ هر يو ته يو او موږ هر يوهغه يو. دلته په دي درو مفهومونو د هيچا ولکه نشته دی. د دا ډول ولکه کولو هڅه ددي مفهومونو د نفي کولو په معني دی او دا مفهومونه هيڅکله هم نه نفي کېږې. دما، تا او هغه ترمنځ نه پريکيدونکي او نه ورکيدونکي اړيکې شته دي اوهغه گډ ارزښتونه هم شته دي چي د موږ ترمنځ د گډې ژبې، د گډو اړيکو د پیدا کولو او دموږ د اداره کولودنده تر سره کوي. خو په دي برسيره هغه څه هم شته دی چي د موږ ترمنځ توپيرونو او اختلافونه پيدا کوي. همدا شان د موږ ترمنځ د فکرونو، استعدادونو، هيلو، غوښتنو او گټو توپيرونه شته دي. دا ډول توپيرونه هميشه وو، اوس هم شته دي او دا ډول توپيرونه به هميشه وي. همدا دليل دی چي د ټولنې د مونولوگ کولو هڅې يو په بل پسي پاتي راځي او ناکامې کېږې. د فکرونو او نظريو اختلاف د انسان د سرشت او فطرت ځانگړتيا دی.
دا هم له ياده نه باسو چي...ادامه...

- په آسمایی کی د دی لیکوال نور اثار

رسیدن به آسمایی:27.08.2009 ؛ نشر در آسمایی: 27.08.2009

رزاق مــامون

در حاشــیه چاپ نخست کتاب "و آن گلوله باران بامــداد بهــــار"

پاســــخ به تاریخ

... "وآن گلوله باران بامداد بهار" به عنوان خشت پایه ریشه یابی علت العلل زلزله مرگبار"هفتم ثورسال 1357خورشیدی" که چندین نسل را از گذشته شان دور ساخت و به دامن طولانی ترین جنگ قرن پرتاب کرد؛ نخستین اثر تحلیلی در زمینه آسیب شناسی سیاسی در افغانستان نیز به حساب می آید...کشف و نمایش رگه های پنهان در شخصیت دو بازیگر کلیدی – سردار محمد داوود و حفیظ الله امین- درقیام نظامی هفتم ثور 1357 خورشیدی، ارزش این اثر را از حیث روانشناسی شخصیت های سیاسی افغان از دیگر آثاری که تا کنون به نگارش درآمده اند، ممتاز می گرداند.

برخی ها هنوز هم به این باور اند که قتل و کشتار بیرحمانه داوود خان و اعضای خانوادش، ثمره طبیعی خشونت ذاتی کودتاچیان و هدف اصلی آنان بوده است. اما درین رابطه کتاب حاضر، از موقعیت حفیظ الله امین و سردار محمد داوود در حساس ترین ساعات برنده...ادامه...

 رسیدن به آسمایی:20.08.2009 ؛ نشر در آسمایی: 20.08.2009

رتبیل آهنگ

انتخابات- «تقلب، تقلب؟!»

فریاد "تقلب، تقلب" همین اکنون در بعضی سینه ها جا به جا شده است تا لحظات بعد از پایان انتخابات، هرچه بلندتر بیرون کشیده شود. این فریاد ها به یقین به تاریخ 12 ام سنبله، روزی که نتایج ابتدایی انتخابات اعلام می شوند، بلندتر خواهند شد. و اما آیا می توان انتظار دیگری جز این داشت؟ آیا می توان واقعا ً انتظار داشت که در این دور انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، با این فرهنگ حاکم سیاسی و اجتماعی که ویژه ی جوامع جنگ زده می باشد، تقلب صورت نگیرد؟

شاید کمتر کسی که با اوضاع افغانستان آشنایی دارد، چنین انتظاری داشته باشد. البته امیدوار بودن و آرزو داشتن...ادامه...

رسیدن به آسمایی:25.08.2009 ؛ نشر در آسمایی: 25.08.2009

انتخابات - گامی در راه دیموکراسی

گفتگوی حمیرا نکهت دستگیر زاده با

دکتور رود هوف استاد تاریخ در موسسه تحصیلات عالی اتریخت هالند

رسیدن به آسمایی: 28.08.2009 ؛ نشر در آسمایی: 29.08.2009

آصف بره کی

« نگاهی بر انتخابات افغانستان»   

«تاج مرصع» ریاست

بر سر کی نهاده خواهد شد؟

تا چند روز دگر... اگر خدا خواست و هیچ گپ و معجزه یی روی نداد، چهره ی نو یا  «کهنی»  به نام رییس جمهور به کرسی ریاست دولت این کشور تکیه خواهد زد. و از آن جا که دوران، دوران “کلاه گذاشتن” بر سرخود و دگرانست، هنوز مهال به نظر می رسد افغانستان بتواند رییس جمهوری «سرلچ» داشته باشد. زیرا تا جایی که در پنجاه سال اخیر دیده شده، زعمای سرلچ و غربی پوش (با برخی استثناءآت) به مراتب میانه روتربوده اند تا عبا و قبا پوشان دوران بیست سال اخیر. از اینرو فرد تازه منتخب که تا همین اکنون دقیق معلوم نیست کی خواهد بود، حتما «تاج مرصع» به شکل کلاه، دستار یا پکول بر سرخواهد کرد و آنگاه یکبار دگر همه خواهند گفت که افغانستان دارای رییس جمهوری جدید و یا «رییس دوباره منتخب» شده است...آن عده باشنده گان واجد شرایط رای دهی که به پای صندوق های رای رفته اند، حتماً...ادامه...

رسیدن به آسمایی: 27.08.2009 ؛ نشر در آسمایی: 28.08.2009

جهان پسا - امریکا-11

نویسنده : فرید ذکریا؛ برگردان : غفار صفا

ظهور ناسیونالیسم

...بدون شک افزایش غرور و اعتماد به نفس در میان سایر ملتها مخصوصاً در بین بزرگترین  ومؤفق ترین آنها یک واقعیت قابل لمس است. این موضوع برای من چند سال پیش زمانی که با یک مدیرجوان چینایی در یک کافه در شانگهای...ادامه...

 رسیدن به آسمایی:16.08.2009 ؛ نشر در آسمایی: 16.08.2009

فرستنده: خوشال روهی

په افغانستان کې د  تلپاتې  سولې طرحه

رسیدن به آسمایی:11.08.2009 ؛ نشر در آسمایی: 11.08.2009  

پیام شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر افغانستان

در رابطه به انتخابات ریاست جمهوری

رسیدن به آسمایی:10.08.2009 ؛ نشر در آسمایی: 11.08.2009

اجمل روهي

له يوه کانديد څخه ښکلې خاطره

زه

گفتگو با اریک هابزبام، مورخ بزرگ بریتانیایی :
" خون جاری خواهد شد، بسیار خون جاری خواهد شد"

از مجله ی شترن آلمانی
مترجم: دهقان زهما

رسیدن به آسمایی:04.07.2009 ؛ نشر در آسمایی: 05.07.2009
 

صبورالله سـیاه سـنگ

شــبنم به خـاک رفـت

رسیدن به آسمایی:24.06.2009 ؛ نشر در آسمایی: 24.06.2009

دستگير روشنيالی

مشکل است کسی بگويد فردا و  پس فردا در ايران چی رخ ميدهد . مشکل است کسی بگويد که حوادث در کدام سمت حرکت ميکنند. ولی دنيا به شکل بسيار روشن شاهد ...ادامه...

از همین نویسنده در همین موضوع:

- پاندورا رای من کجاست؟

رسیدن به آسمایی:12.06.2009 ؛ نشر در آسمایی: 13.06.2009

 اسماعیل اکبر

روشنفکران و انتخابات

رسیدن به آسمایی: 24.05.2009 ؛ نشر در آسمایی: 25.05.2009

دکتور جلیله سلیمی: رنگ ها در گرو نیرنگ ها

رسیدن به آسمایی: 19.05.2009 ؛ نشر در آسمایی: 19.05.2009

جاویدفرهاد: ملی‌گرایی زیاد، ملی‌نگری کم

کاندید  اکادمیسین سیستانی 

"وآن گلـــولـه باران بامـــداد بهــــار"

تحقیقی ژرف و بیطرفانه در بارۀ قتل داوود خان

نخستین رییس جمهورافغانستان

دستگیر روشنیالی : ليږد نه، ليږدونه دريمه برخه15.05.2009

دکتور فریدون نورزاد: افغانستان و توسعه‌ی اقتصاد زراعتی

جهان پسا - امریکا- 8 -مشکل فراوانی

نویسنده : فرید ذکریا؛ برگردان : غفار صفا

بخش های قبلی: 1 ؛ 2 ؛ 3 ؛ 4 ؛ 5 ؛  6  ؛  7

محمد رضا فرزام: فقر و حقوق بشر

م. ا. ك: د ...«درسهای تلخ و عبرت انگیز افغانستان»

په ځينو برخو تأمل - ليكوال : میر صاحب کاروال

جاویدفرهاد : نقش رسانه‌ها در سمت ‌دهی افکار عامه

گفت و شنود ویژه با دستگیر روشنیالی

دستگیر روشنيالی: ليږد نه، ليږدونه-دوهمه برخه
 

سرمایه داری کارآمد نیست!

در دنیا چه می گذرد، آیا کمونیزم دوباره برمیگردد؟

جهان پسا - امریکا

نویسنده : فرید ذکریا؛ برگردان : غفار صفا

5- توسعهء بزرگ

سخیداد هاتف

پنچ قلم توضیح

( در پاسخ به نقد آقای اسماعیل اکبر)

حکیم نعیم

سپنتا و حلقه های آهنین پسا استعمار نو

صدیق مصدق (کابل)

در سوگ جاوید احمد باید چیزی بیشتر از اشک و آه

در بساط داشت!

پرویز کامبخش باید بدون هرگونه پیش شرط آزاد ساخته شود!

نامهء سرگشادهء روشنفکران و فرهنگیان به  رییس جمهور حامد کرزی

پاسخ سخیداد هاتف به پرسش نصیر سهام .

ورود به صفحه اختصاصی سخیداد هاتف در آسمایی

نویسنده : فرید ذکریا ؛ برگردان : غفار صفا

جهان پسا - امریکا-3

په اروپا کې د افغاني کلتوري ټولنو د جرګې اعلاميه

دستگیر روشنیالی

آذین

دستگير خروټی

میر عنایت الله سادات

نشرات آسمایی در سال 2008

سید نظام الدین وحدت

سخیداد هاتف

یعقوب ابراهیمی

دکتور سید  حمید الله روغ

 پيامدهاي فاجعه یازدهم سپتامبر برای افغانستان و جستجوی راه آیندهء بهتر

01.01.2009