آسمایی - آرشیف 2018

اسناد، مقالات ، تحلیل ها و تبصره ها:

گفتگو با رییس جمهور اشرف غنی 

 در حاشیه مجمع جهانی اقتصاد

22.12.2018

اشتباهات و خطاهای گذشته نباید تکرار شوند

قدرت های بزرگ و به خصوص امریکا و روسیه از آن چه که در نتیجهٔ ‌رقابت ها و رویارویی های آنان در دوران جنگ سرد بر افغانستان تحمیل شد و نیز از خطاهایی که در آغاز دههٔ ‌نود در افغانستان مرتکب شدند، باید درس بگیرند و بار دیگر مرتکب خطا نشوند. در آن زمان اگر امریکا خردورزانه و دورنگرانه عمل میکرد و اگر روسیه تحت فشار حالت اضطراری داخلی شتاب زده و کوتاه اندیشانه عمل نمیکرد و مصالحهٔ‌ملی در افغانستان تحقق مییافت، افغانستان دچار فاجعه های بعدی نمیگردید و به «منبع خطر تروریزم و افراطگرایی» نیز مبدل نمی شد و ... ادامه...

03.01.2019

دستگیر روشنیالی

يوه څو اړخيزه او پيچلې مصالحه

مصالحه ګدایی نه دی، د ګدایی پايله هم ګدایی ده.

ممکين په دي تحميلي جګړه کي صلح هم تحميل شي.  

صلح په هر قيمت دا د عقل په ځای د زور شعار دی.

د جګړی په يوه لوری سترګي پټول او ور سره خبرِ نه کول د صلح په ځای د جګړي منطق او په واک کي د ګډون په ځاي د ټول واک تر لاسه کولو هڅه دی. د طالبانو دا دريځ کولاي شي د صلح رواني هڅي ...بشپړ متن...

حمید عبیدی

27.12.2018

د پردی کټ تر نیمو شپو وی

ما ز «آنان»* چشم یاری داشتیم

خود غلط بود آنچه ما پنداشتیم

پس از نشست ابوظبی و اعلام تصمیم دونالد ترامپ در باره خروج نصف نیروهای امریکایی از افغانستان، گپ های بسیاری در رسانه ها پیرامون  این که امریکا و روسیه و چین و پاکستان و ایران و سعودی و نمی دانم کجا و کجا چه میکنند و چه نمی کنند و به ارتباط افغانستان چه سیاستی دارند و ندارند، گفته شد.

خوب این روشن است که ما افغان ها...ادامه...

21.12.2018

آیا طالبان به گفت‌وگوی صلح لبیک میگویند؟

سهیلا اصغری : چه ناگزيری یی باعث می‌شود تا جنگ با طالبان کنار زده شود و راه آشتی پیش گرفته شود؟ ممکن‌ها و ناممکن‌ها در این باب چیست؟

حمید عبیدی: نخست این که حل مسالمت‌آمیز مسایل همیشه باید در سیاست ارجحیت داشته باشد و نه توسل به زور.

دوم، دیدن این که از جنگ جاری و تداوم آن کی سود میبرد و کی بار مصایب آن را بر دوش میکشد نیز چندان دشوار نیست.

سوم، دیدن این نیز دشوار نیست که اجماع منطقه‌یی و جهانیی که در آستانه‌ی سقوط طالبان و سالیان نخست پس از شکل‌گیری نظام نو در افغانستان، ‌پیرامون افغانستان شکل گرفته بود، برهم خورده است.

اکنون این خطر با چشم ساده قابل دید است که افغانستان دوباره به ...ادامه...

 

04.12.2018

دستگیر روشنیالی

 جنگونه ختم کيدونکي دي که سياست انساني شي

دلته هر څه بايد له سره تعريف شي

هره ورځ د وژلو او ترور کولو خبرونه دي. يو د دين په نوم د دين دوښمنان وژني. بل د قوم په نوم د قوم دوښمنان وژني، بل د نژاد په نوم د نژاد دوښمنان وژني... نه يوازي نن، پرون هم په ميليونونو انسانان د دين، نژاد، ايديولوژي، قوم، ملت ... په نومونو نفي شوي او حذف شوي دي. په همدي ورځو کي د دين په نوم په ميانمار کي يوه لويه انساني فاجعه روانه ده. دلته په لسگونو زره انسانان په دي گناه چي مسلمانان دي له تعقيب، شکنجي، فرار او مرگ سره مخامخ دي او دلته هره ورځ د بشريت په ضد جنايت کيږي.

همدي ويشونکو عنصرونو سياست او سياسي فرهنگ د...بشپړ متن...

12.12.2018

پوهنیار بشیر مومن

جامعه شناسی فساد

فساد تنها  نوعی دیگر از استبداد  است (جو بایدن)

  در فرهنگ جامعه شناسی  فساد  مکافات  ناجایزاست که برای وادارکردن فرد به تخلف از وظیفه تخصیص داده می شود. از دید تاریخی این پرابلم، مبین اين است، كه فساد در جوامع بشری قدامتی به اندازه تمدن داشته، اكنون نيز يكی از مسائل مهم و اساسی در ميان كشورهای جهان می‏باشد.  فساد نابسامانی‏های بسياری برای جوامع بشری به دنبال داشته، جنگ‏های پی ‏در پی،  خشونت‏ها و قيام عليه تمدن‏های حاكم، از بين رفتن سازمان‏ها و در هم ريختن جوامع، هميشه ناشی از فساد بوده است. در مجموع، فساد در كنار ساير عوامل، از عوامل مهم فروپاشی تمدن‏ها بوده است.  فساد یعنی...ادامه...

30.11.2018

دهمین سالروز وفات

استاد محمد اعظم عبیدی

امروز ۳۰ نوامبر ، ‌مصادف است با دهمین سالروز وفات استاد محمد اعظم عبیدی.

استاد عبیدی از پیشگامان نوشتن داستان کوتاه و بنیادگذار ادبیات کودک در افغانستان بود. وی همچنان در معرفی و ترویج دانش معاصر آموزش و پرورش در افغانستان نقش موثری ایفا کرد. مجلهٔ آسمایی که در دنیای مهاجر بنیاد نهاده شد، نخست به مدیریت مسوول استاد عبیدی به نشر رسید.  

آسمایی از شادروان استاد محمد اعظم عبیدی، در دهمین سالروز وفات وی با انتشار ویژه نامه یی یادبود و بزرگداشت به عمل می آورد.

در ویژه نامه فیلم مستندی تحت عنوان « داستاننویی که افسانه نویس شد» در چند بخش به خدمت علاقه مندان تقدیم میگردد.

در ویژه نامه  همچنان یک افسانه و یک داستان از نخستین سالیانی که عبیدی کار نویسنده گی را آغاز کرده بود، نیز منتشر شده است. این داستان و افسانه را نویسنده و پژوهشگر آثار داستانی آقای محمد حسین محمدی از آرشیف شان برای نشر در اختیار آسمایی نهاده اند.  

بر طبق برخی تخمین ها در دهه های سی، چهل و پنجاه خورشیدی از استاد عبیدی بیش از هزار و دو صد افسانه و داستان کوتاه در رادیو و مطبوعات افغانستان منتشر شده است. شمار زیادی از آثار وی در دهه های سی و چهل خورشیدی در انیس و اصلاح با نام های مستعار منتشر شده اند. کانون فرهنگی آسمایی در نظر دارد تا در آیندهٔ نزدیک  مجموعهٔ ‌داستان های کوتاه و نیز مجموعهٔ افسانه هایی را که استاد عبیدی نوشته اند، جمعآوری و منتشر بسازد.

ورود به ویژه نامه

 18.11.2018

م.الف. کرگر

په  ټولنيز- اقتصادې جوړښت كې د روحانيت شننه

ځينې ساده مفاهيم هم كله نا كله تعريف ته اړتيا لري· همدا سببب دی چې· مو ږ تر اوسه په خپله ټولنه كې د دين،ملا  او روحانيت په اړوند يو روښانه تفسير نه لرو. په علمي لحاظ د دين او روحانيت توپير ډير زيات بريښي.  د دين مانا د روحانيت په نسبت يو څه محدود او په يوه خاص تفكر او اعتقاد پورې تړلې ده،  په داسې حال كې چې روحانيت د انسان د وجودې ماهيت سره تړاو او مانا يې  پراخه ده. نن ورځ په نړۍ كې زيات كيتونه ، مذهبونه  فرقې او اديان شته چې هر يو ځانته خپل دلايل خو د روحانيت د مفهوم دايره پراخه او د انسان د باطنيت پورې اړونده بلل كيږي

باور داسې دی چې د روحانيت گړنه يا مفهوم له عيسويت نه په اسلامي فرهنگ كې رازيات شوی دی . خو پاتې دي نه وي چې روحانيت...بشپړ متن ...

 

25.10.2018

دستگیر روشنیالی

راځي، په راتلونکي فکر وکړو

سياست د يوه تفکر او ديوې نظریی ډگر نه دی.

سياست نه دريږي او فکرونه نه چوکات کيږي.

موږ پوهيږو پرون څه تير شول او موږ پوهيږو نن څه تيريږي، خو موږ نه پوهيږو چي سبا به څه کيږي او راتلونکي به څه ډول وي. د راتلونکي د فکر کولو په کار کي...بشپړ متن...

ورود به صفحهٔ‌ویژهٔ آسمایی

 

18.10.2018

دیدگاه مسعود راحل ، ‌پژوهشگر و فیلسوف افغان در رابطه به معیارهای شناخت

 نامزد وکلای مناسب برای ولسی جرگه در شرایط کنونی افغانستان - ویدیو

از نشرات «ناب»

ف. هیرمند
خواهر بگو حین چپاول کابل چه بلا های بر سرت آوردند به مناسبت 25 نوامبر، روز منع خشونت علیه زن

14.10.2018

حمید عبیدی

انتخابات پارلمانی و سخنان یک هموطن «ساکت»

از دوستی پرسیدم :‌ بر اساس کدام معیارهای میتوان نامزد وکیل شایسته را تشخیص کرد تا به وی در انتخابات پارلمانی رأی داد؟

پاسخش چنین بود...ادامه...

 

10.10.2018

انجمن حقوقدانان افغان در اروپا

ما و انتخابات

 انتخابات یك پروسه ملی و مربوط و مرتبط با سرنوشت ملی مورد توجه قرار میگیرد ، بدینرو انجمن حقوقدانان افغان در اروپا با احساس مسئولیت در قبال سرنوشت مردم پروسه انتخابات را تعقیب و بخاطر جلب توجه هموطنان عزیز در داخل و خارج كشور موارد اتی را مطرح مینماید...ادامه...

 

04.10.2018

حمید عبیدی

به کدام نامزدها باید رأی داد

و به کدام ها نه باید رأی داد

البته هر کسی خودش این حق را دارد تا تشخیص بدهد به چه کسی رأی بدهد و به چه کسی رأی نه دهد.

در این جا من معیارها و موازین خودم را برای چنین تشخیصی مینویسم. صد البته که اگر همسخنان دلچسپی داشتند،‌ میشود در مورد آن ها بحث کرد.

من امیدوارم که در انتخابات پیشرو، شمار بیشتر...ادامه...

04.10.2018

دستگیر روشنیالی

د انتخاباتو هدف د ټولني حاکميت دی،

 نه د ټولني محکوميت

ته،  د ځان  محکوميت ته رايه مه ورکوه.

په غله، غاصب، فاسد، رياکار او غولونکي پسي تلل د ځان محکوميت دی.

په خپله فکر وکړه، په نورو پسي په منډو وهلو د پسه په شان عمل مه کوه.

انتخابات قبيلوي او قومي سيالي نه دی. انتخابات مذهبي سيالي هم نه دی. انتخابات سياسي سيالي دی.

د افغانستان حالت خورا پيچلی او ماتيدونکی دی او دلته له پخوا جوړ شوي پروگرامونه، تگلاري او طرحی...ادامه...

04.10.2018

ف. هیرمند

حقوق سیاسی افغان های مقیم خارج

منجمله حق انتخاب کردن و انتخاب شدن

مردم وطن ما تا دو سه هفتۀ دیگر در انتخابات اعضای ولسی جرگه اشتراک خواهند کرد، شاید این انتخابات از همان انتخاباتی باشد که  مردم ما در گذشته ها نظیر آن را کمتر دیده و به خاطر داشته باشند.

 پرسشی مطرح است که مگر آیا افغان های مقیم خارج حق اشتراک در انتخابات به شمول حق رأی دهی را دارا اند یانه؟...ادامه...

19.08.2018

پوهنیار بشیر مومن

نود و نهمین سالگرد استرداد استقلال کشور بر همه ملت افغان  شاد باد!

« کسانی که میگویند « کدام استقلال؟ » کم از کم از شهیدانی که در راه « استقلال» افغانستان جان داده اند خجالت بکشند. آنان « استقلال» را برای ما گرفتند ، ما باید بتوانیم  آن را نگهداری کنیم!

از زمانی که امان الله خان گفت « از بد حادثه اینجا به پناه آمده ایم» و افغانستان را ترک کرد ، تا اکنون « ملاهای نوکر» در برابر « امان الله خان ه» میجنگند! (داکتر سمع حامد)

در مورد شاه امان الله و استقلال کشور کتب ورساله های های بسیار زیاد و مبسوط از جانب دانشمندان افغان و مورخین  خارجی نوشته شده است، من فقط میخواهم  ضمن تبریکی این روز تاریخی بزرگ ، یک اشاره کوتاه بر مفاهیم استقلال و آزادی داشته باشم .

 از نظر علم جامعه شناسی، استقلال در امور سياسی یک کشور عبارت از...ادامه...

 

19.08.2018

پوهندوی شیما غفوری

استرداد استقلال افغانستان

یاداشتی در مورد موضعگیری بعضی افراد در فیسبوک!

کی ها این روز را با تبریک گفتن و کی ها  آن را با تخریب کردن استقبال می کنند؟

در تاریخ هر مملکت روزی که کافۀ ملت برای استرداد استقلال و حفظ نوامیس ملی به پا خیزد و خون خویش را به خاطر یک هدف والا  بریزد، قابل تمجید و ارج گذاری است. صرف نظر از این که کی و از کدام قوم جامعه  در رأس آن قرار داشته است.

در این ارتباط نظر به موضعگیری بعضی ها در شبکۀ فیسبوک چند سوال را مطرح می نمایم ...ادامه...

 

02.08.2018

دستګير روشنيالی

يو هيواد او دوه واکمن سيستمونه

افغانستان د دوه سيستمه کيدلو توان نه لري.  دلته همدا اوس د يو ځای کونکو ارزښتونو په پرتله ويشونکي زاړه ارزښتونه پياوړي دي.

په افغانستان کي حوادث په چټکي سره وده او عمل کوي او په دي برسيره په دي هيواد حوادث او...بشپړ متن...

 

18.07.2018

داکتر زرغونه عبیدی

کومک های اولیه در واقعات عاجل

کومک های اولیه به معنای انجام دادن یک سلسله اقدامات عاجل جهت نجات شخص مریض و یا مجروح از خطرات حیاتی صحی ناگهانی میباشد. این اقدامات میتواند از بدتر شدن حالت صحی مریض و یا مجروح جلوگیری کرده و حتا او را  از مرگ حتمی  نجات بدهد. کومک های اولیه از لحظهٔ ...ادامه...

15.07.2018

پوهاند زهما چشم از جهان بست

پوهاندعلی‌محمد زهما، استاد پیشین پوهنتون کابل و  شخصیت علمی و فرهنگی  فرهیختهٔ افغانستان به روز یک‌شنبه (۲۴ سرطان) در سن ۹۶ ساله گی در شهر وین کشور اتریش چشم از جهان بست- روانش در ابدیت شاد و آسوده باد!

پوهاند علی محمد زهما شخصیت بزرگی بود که تا توان داشت  به حیث یک دانشمند و فرهنگی  روشنگر و ترقیخواه با پاکنفسی تمام به جامعه و کشورش صادقانه خدمت کرد،‌ هیچگاهی در برابر صاحبان زور و زر سر خم ننمود و تا پایان زنده گی با سربلندی زیست.

آسمایی وفات این بزرگمرد دانش و فرهنگ را به فرزند ایشان و همکار پیشین آسمایی جناب دهقان زهما و همهٔ‌ خانوادهٔ ‌ایشان و نیز‌ همه اعضای  خانوادهٔ دانش و فرهنگ افغانستان تسلیت میگوید.

ما برای یادبود و بزرگداشت از پوهاند زهما یکی از آثار ارزشمند استاد و نیز نبشتهٔ  سه تن از شاگردان سرشناس وی را به خواننده گان آسمایی تقدیم میداریم.

15.07.2018

عبدالباري جهاني

 زما استاد علی محمد زهما

یوه شېبه مخکي خبر سوم چي زما او د افغانستان د تاریخ د زرهاوو نورو شاګردانو قدرمن استاد پوهاندعلی محمد زهما د ۹۶ کالو په عمر په اطریش کي وفات سو- انّا لله و اناّ الیه راجعون.

... زهما ډېر لوی نوم وو، خو له بده مرغه چي نه یې چا د لیکنو، نه د استادی، نه د پاکی او نه د وطن پالني قدر وکړ...بشپړ متن...

15.07.2018

اسحاق نگارگر

و این بزرگمردی

که از جهان ما رفت!

اُستاد زهما را میگویم من جوان بودم و به فرمان ذوق ادبیی که داشتم پیش از اینک ه شامل فاکولتهٔ ادبیات شوم در بدیع، بیان و تاریخ ادبیات کمابیش مطالعه داشتم و این مطالعه در آن جوانی برایم نوعی غرور و خود خواهی میداد تا در پرتو مطالعهٔ خود اندازهٔ تسلط استادان را در مضامینی که درس میدادند آزمایش نمایم. بالطبع برخی از استادان از این شیوهٔ من ناراض میشدند. من خود گرفتار نوعی غرور کاذب بودم و میپنداشتم که فاکولته برایم جیزی تازه ندارد. و درهمین وضع روحی بودم که استادی سرشار از نیروی اعتماد به نفس و متکی بر خویشتن وارد صنف شد و در آن روزگار چندان معمول نبود که اُستاد خود را معرفی کند. او آمد و گفت...ادامه...

15.07.2018

دکتور عارف پژمان

دانشمند دلیرمعاصر،

استاد زهما  به ابدیت پیوست

دانشمند دلیر، پروفیسور علی محمد زهما،  یک روز پیش به ابدیت پیوست. در تمامی عمرم، آدمی به جوانمردی و جرات او کمتر دیده ام. زنده یاد ، چونان سپیدار، تجسم پایداری باغ بود. ایشان، به اسلوب آزادهٔ سربلند، ، درسرزمین آبایی اش،غریبانه زیست، در دوران داوود خانی ، خانه نشین بود؛ در طلیعهء قدرت یافتن حزب دموکراتیک خلق ، به زندان افتاد و درین اسارتگاه،شکنجه های طاقت فرسا دید. در همانحال استاد زهما ، از سامان دهنده گان نخستین ...ادامه...

01.07.2018

پوهنیار بشیر مومن

 جامعه شناسی همبسته گی

اصطلاح همبسته گی به عنوان یک مقوله سیاسی- جامعه شناسی است، و از لحاظ لغوی،پیوند، اتصال و ارتباط بین دو چیز یا دو تن را افاده منماید. به عبارت دیگر همبسته گی،  یعنی احساس مسوولیت متقابل بین چند نفر یا چند گروه است که از آگاهی و اراده برخوردار باشند که ممکن است  شامل پیوندهای انسانی و برادری بین انسانها به طور کلی و یا حتی وابسته گی متقابل حیات و منافع بین آنها باشد. هدف  از همبسته گی ملی هماهنگی ميان اجزای تشکيل دهنده کل نظام اجتماعی است. در جوامع سنتی پيوند های گوناگونی از قبيله تا مذهب و حکومت موجب همبسته گی جامعه می شد اما در عصر جديد، نوسازی و تحولات صنعتی ميان اجزای متجانس و همبسته قديم ناهماهنگی به وجود آورده است. از اين رو مسأله حفظ همبسته گی در سطح فرهنگی، اجتماعی و ملی يکی از موضوعات اصلی مورد علاقه در جوامع و نظام های در حال گذار است. همبسته گی قبل از هرچیز در معنائی عمیقش امری نسبی است و نه مطلق و در سطوح و میزانهای گوناگون در همگامی و همفکری اشخاص و جریانهای سیاسی و سازمانهای مدنی و قشرهای اجتماعی قابل مشاهده است.  وبه فهم  جامعه‌شناسی، این مقوله معنی را می‌رساند که بر پایه آن در سطح یک گروه یا یک جامعه، اعضا به یکدیگر وابسته‌ و به طور متقابل نیازمند یکدیگرند. اصطلاح همبسته گی اجتماعی (social cohesion) برای اولین بار توسط امیل دورکیم ( David Émile Durkheim)جامعه شناس فرانسوی مطرح شد. همبسته گی اجتماعی در واقع شاخصی برای شناخت میزان وحدت وانسجام سازمان و جامعه است و شکل دیگر احساس تعلق و هم سرنوشتی  بین اعضای سازمان و جامعه را نشان می دهد. معلوم است که اجتماع  انسانی‌، شبکه‌های روابط بین افراد را به وجود می‌آورند که این روابط افراد را در واحدهای اجتماعی منسجم متحد می‌کند. با برخوردهای روزمره و رو در رو در...ادامه...

 

01.07.2018

ودان روښان

روسي چارواکي او طالبان د نشه یي توکو قاچاقو انحصار هڅه کوي

په دې وروستیو کې د اموسیند غاړې ته څېرمه پرتو سیمو کې د طالبانو جګړو په بې مخینې توګه په داسې بڼه  زور اخیستی چې له بده مرغه امنیتي ځواکونو ته په کې درنه مرګ ژوبله هم اووښتې ده.

په تازه پېښه کې طالبانو د تخار ولایت چا اب ولسوالۍ نواباد  سيمه نيولي او ۱۶ پوله ساتي سرتيري يې وژلي دي. سیمه ییز چارواکي وایي د پوسیتې وسلې، مهمات او نور لوژستیکي توکي هم طالبانو ته ...بشپړ متن...

26.06.2018

دستگیر روشنیالی

د حل تر ټولو ښه لاره په ټولنه کي د انساني ارزښتونو واکمني دی

د انساني ارزښتونو واګمني يوه تيوريکه فرضيه نه، بلکي يو واقعيت دی.

ټولنه د انسان کور دی او انسان بايد په مرکز کي وي.

ټولنه د ټولني جوړښتونه د انسان د کار محصول دي نو ولي انسان په مرکز کي نه وي؟

زه ځکه د انساني ارزښتونو په واکمني ټينگار کوم چي دا د ما او تا ارزښتونه دي. دا د هري...بشپړ متن...

 

16.06.2018

سید حمیدالله روغ

موضع جناب راوش

 و موضع جناب پدرام

چرا موضع ما نیست ؟

...ادعا هایی که جناب لطیف پدرام مطرح می کند ، که چقدر خلاف عادت هستند یا نیستند، به جایش؛ آن چه بیشتر جلب توجه می کند، این که با این ادعا ها یک شخصیت خلاف عادت در میدان سیاسی لنگر انداخته است که «سخن سیاسی» ما را دنگر انداخته است؛ معیار در این باره که ما سخن سیاسی نداریم، همین است که پدرام با نخودِ چلِ قومی همه آن چه را خودش «چلندِ سیاست» می نامد، ناچل ساخته است.

در این باره که پیام پدرام چی است، در ذیل پام می کنیم؛ اما اول تر این سوال پیش می براید که ما پدیده یی از رقم پدرام را در کجا مقام می کنیم؟ به این سوال ما جواب روشنی نداریم و به همین علت تا کنون هم ما به جای این که از مایۀ سخن وی بپرسیم، مثل این است که از سایۀ خود در یخن وی بترسیم؛ چرا ما کمتر به پدرام و رویکردش نام داده باشیم و بیشتر به وی و هرچه کرد دشنام داده باشیم؟ به مانند جناب شفیع عیار که می گوید...ادامه...

12.06.2018

حمید عبیدی

چه مینویسم ، چرا و چه گونه مینویسم و از همسخنانم چه چشمداشتی دارم 

 

 

06.06.2018

پوهاند دکتور سید خلیل الله هاشمیان چشم از جهان بست

با تاسف خبر یافتیم که پوهاند دکتور سید خلیل الله هاشمیان  چشم از جان بست.

پوهاند هاشمیان  سابق استاد پوهنځی ادبیات پوهنتون کابل ،  پس از مهاجرت  مجلهٔ‌ «آیینهٔ افغانستان» را بنیاد نهاد و سالیان طولانی منتشر ساخت.  

از پوهاند هاشمیان در   نشریات افغانی  مقالات زیادی روی مسایل ادبی، فرهنگی و سیاسی منتشر شده است. چند مقاله از پوهاند هاشمیان در آسمایی نیز منتشر شده است.

آسمایی وفات پوهاند هاشمیان را به خانواده و همکاران وی و همه فرهنگیان افغانستان تسلیت میگوید.

+

ورود به صفحهٔ‌ویژهٔ شادروان پوهاند هاشمیان در آسمایی

26.05.2018

ودان روښان 

له طالبانو پرته نور لوري هم د آی اس آی ډول ته لستوڼي اچوي

همدا اوس چې د افغانستان بېلابېلو کې ولایتونو کې جګړو زور اخیستی او هره ورځ له ښکېلو غاړو لسګونه کسان په کې وژل کېږي د نورو د ګټو له تمثیل پرته بله اخیسته نه شي ترې کېدی. په غزني، زابل، کندهار، فراه، غور، فاریاب، بادغیس، جوزجان، سرپل، کندوز، تخار، بدخشان، بغلان، ننګرهار، کونړ او نورو ولایتونو کې جګړې دومره زور اخیستی چې ان...بشپړ متن...

21.05.2018

دستگير روشنيالی

ستونزه چيري ده؟

-  حل  سياسي بدلون نه،  حل فرهنگي بدلون دی.

-  دلته دواړه انسان او سياست د فرهنگ په يرغمل بدل شوي دي.

- دا د انسان تر ټولو لويه ټولنيزه او رواني ستونزه دی چي په کار يي عقل او په ژوند يي خرافات واکمن وي.

- دلته بايد د ژوند کولو لاره  او د فکر کولو لوری بدل شي. ژوند عقلي او فکر خپلواک شي.

اعتراف بايد وکړو چي د ژغورولو لاره ...بشپړ متن...

 


20.05.2018

ودان روښان

ترهګر له توپیر پرته ټول وژني

د مبارکې روژې له دویم روژماتي وروسته او کله چې درېیم پیشلمي ته مسلمانو او بېوزله ننګریانو چمتووالی نیوه، دغه وخت د جلال اباد ښار په سپین غر کرکټ لوبغالي ځوانان ددې له پاره چې هېواد یې همدغه ګټلي بېسارې ویاړونه او د هېواد نوم لږ تر لږه له دې لارې   هسک کړي او هېواد ته نور ویاړونه هم راوړي، د هېواد بیرغ د نړۍ ګوټ ګوټ کې په بریا ورپوي خو غدار غلیم کله دغه حال زغملی شي نو ځکه خو یې دغه ځوانان چې له هیڅ لوري سره یې سیاسي تړاو نه درلود په درې پرله پسې چاودنو پر خپلو وینو...بشپړ متن...

19.05.2018

ف. هیرمند

 ارزیابی "امنیت ملی"

به سلسلۀ مقالۀ «امنیت را بشناسیم»  اینک در بارۀ «امنیت ملی» و کمی هم پیرامون «امنیت منطقه یی» نکاتی به تحلیل گرفته می شوند.

امنیت ملی مرکبۀ پیچیده  یی است که هم از تحولات داخلی خودش، هم از تحولات منطقه یی و هم از انکشافات بین المللی، اثر می بردارد، بالخصوص عوامل اساسی تعیین کننده در وضعیت امنیتی یک مملکت در داخل خود آن است، مردم آن، توانایی های اقتصادی آن، موقعیت تکاملی تأریخی و اجتماعی آن، نظام سیاسی حاکم بر آن، قابلیت های آن در تأمین حواج حیاتی، نظامی و دفاعی اش، ستراتیژی ها و سیاست های که در پیش میگیرد و محاسبۀ آن در پیامد اجرای این ستراتیژی ها و سیاست هایش بر وضعیت عمومی امنیتی آن و... در حوزۀ امنیت ملی یک کشور نمی توان عوامل وانگیزه های اثر گذار را محدود کرد، در حالی که می توان در حالات مشخص هر یک از عوامل و انگیزه های اثر گذار را درجه بندی نمود.

در بارۀ "امنیت ملی" در بسیاری از کشور ها تحقیقات و پژوهش هایی به عمل آمده است، در این مورد...ادامه...

 

10.05.2018

بهرام صادقی

اشرف غنی را دریابیم!

تاریخ ۳ ماه می ۲۰۱۸ توزیع تذکره های الکترونیک بعد از سالها جار وجنجال در پارلمان و رسانه ها میان طرفداران و مخالفین درج کلمهٔ افغان به حیث ملیت اتباع افغانستان، آغازیافت.  آغاز توزیع تذکره های الکترونیک گام بزرگی است برای تثبیت و تسجیل دقیق هویت افراد، تثبیت نفوس افغانستان و هزاران رقم احصاییوی که دانستن آن برای انکشاف  افغانستان شرط ضروری میباشد. حتی شفافیت انتخابات هم صرف در صورتی تأمین شده میتواند که هویت رأی دهنده گان با مشخصات بیومتریک شان تثبیت باشد. اما با آنهم برخی گروه های سیاسی از یکسو  در سخنرانی های روزمره شان بر شفافیت انتخابات تأکید میکنند ولی در عین حال در مقابل توزیع تذکره های الکترونیک سنگ اندازی میکنند.   اینها یا...ادامه...

10.05.2018

ودان روښان

د کانونو ساتنې ځانګړې امنیتي قطعې جوړېدل پرځای ګام!

د کانونو او پترولیم وزارت چارواکو ویلي چې ډېر ژر به د کانونو ساتنې او ناقانونه کان ایستنې مخنیوي له پاره ځانګړې امنیتي قطعه جوړه کړي. د کانونو او پترولیم وزارت ویاند عبدالقدیر مصطفی په دې وروستیو کې ویلي چې د دولت وسله والو مخالفینو د کانونو استخراج مخه نیولې، خو په وینایې ددې ستونزې حل له پاره به ځانګړې امنیتي قطعه...بشپړ متن...

 

08.05.2018

سیف  قا ضی زاده

قیام  پشتون ها در برابر نظامیان قدرتمند  پاکستان 

روزنا مه پرتیراژ« تراوو » (Trouw) ، چاپ کشور ها لند  ،  به تاریخ  : 3  می  2018 ، ص  12 و 13 خویش مطلب د لچسپی را در مورد حرکت « تحفظ پشتونها » به رهبری منظور پشتون به نشر سپرده که اینک متن دری  آن را حضور علاقه مندان و خوننده گان عزیز تقد یم میدارم  ، امید مورد د لچسپی  شان  قرار گیرد  .

*

اوایل جنوری 2018 ، موقعی که نقیب الله مسعود با جمع دوستانش دریکی از رستورانت ها شهر کراچی مصروف صرف غذا بود ، مردان مسلح وارد رستورانت شد ه ، پرسیدند که نقیب الله مسعود کیست ؟ بعد ازلحظه کوتاه  با شلیک گلوله  جسد بی روح نقیب الله  بر روی زمین رستورانت مشاهده شد . یک و نیم هفته پس پولیس کراچی نتیجه تحقیقات  را چنین اعلام کرد...ادامه...

07.05.2018

 ودان روښان 

غلیم غواړي له خوستوالو غچ واخلي

په دې کې شک نه شته چې خوستوال د نورو افغانانو په څېر دېر زړه ور، هوښیار او په وطن مین خلک دي. که د خوست اوسنۍ څېره له څو کاله مخکې سره پرتله کړﺉ په ښکاره به وګورﺉ چې خوستوالو ځوانانو د خپلو مټو په زور له سمندر ورهاخوا هغه د دوی په خپله ژبهپېرې (پورې) چې له دې ویې یې موخه عربي او د خلیج هېوادونو کې په خواریو ګټلې دنیا خپل کور، کلی او ښار ودان  کړي. خوستوالو نه چور او چپاول کړی، نه یې ونډ وهلی، نه یې په دولتي څوکیو د فساد له لارې پیسې ټولې کړي، نه یې له بهرنیانو سره د تړون او پتو ماملو له لارې پیسې وهلي چې بلډینګونه او لوړ پوړې ودانۍ پرې جوړې کړې بلکې د خپلې...بشپړ متن...

07.05.2018

ودان روښان

د پښتون ژغورنی غورځنګ ته څو مشوری

د خوشال بابا اروا به ایله اوس ښاده شوې وي چې په خپل ټول عمر یې په تاتره، نوښارو کوټ او نورو کې د بریاوو، ویاړونو، سرښندنو، تورو او مېړانو ترڅنګ کله ناکله داسې څه هم کړي وو چې بابا یې ډېر ځورولی و. همدغو ناکردو، نادودو، لنډ فکریو او خامو تمو د خوشال بابا زړه داسې شین کړی و چې په دغه شعر کې یې...بشپړ متن...

 

29.04.2018

ف. هیرمند

 «امنیت» را بشناسیم

امنیت همیشه نخستین پیشرط، ادامۀ حیات و پیشرفت و تکامل انسان و جامعه اش بوده است، ولی در زمان ناامن، در دنیای پر از مخاطره، بی رحم و نا مصون کنونی امنیت بیش از پیش کسب اهمیت جدی نموده است،   انسان با ابزار های متعدد مادی و غیر مادی ساخته شدۀ خودش، دنیا را به طور پیچیده یی ناامن ساخته است، چنان پیچیده که برای شناسایی امنیت لازم آمده است، تحقیق و تدقیق عمیقی به عمل آید، تحولات تکنولوژیک، و متیوولوژیک و نیز تولید و استفادۀ انواع جنگ افزار های نظامی و افزار های  پیچیدۀ  به ظاهرغیر حربی، تعریف و حوزۀ معنایی اصطلاح "امنیت" را خیلی بسط داده است، "امنیت" اگر دیروز ها در حوزه های نظامی و استخباراتی و دو سه ساحۀ دیگر مطرح بود امروز ها کمتر حوزه یی را می توان یافت که بعُد امنیتی...ادامه...

 

29.04.2018

پوهنیار بشیر مومن

 جامعه شناسی انقلاب

و رومانتیزم انقلاب

مطالعۀ انقلاب و پیآمدهای آن از مهمترین موضوعات تحقیق در علوم اجتماعی، بخصوص در بحث جامعه شناسی انقلاب محسوب می‌شود. و از آنجا که انقلاب به ندرت رخ می‌دهد، پیآمد های آنها زمینۀ مناسبی برای انجام تحقیقات علمی و طرح آزمون نظریه‌های جدید و در کل تلاش برای فهم بیشتر این پدیده تلقی می‌شود. ‏با رشد جامعه شناسی در قرن نوزدهم میلادی، بهره گیری از علوم مختلف برای بیان جریانهای اجتماعی نیز معمول گردید و در نتیجه بسیاری از اصطلاحات و واژه‌های رایج در علوم دیگر؛ چون علوم طبیعی و مانند آن در جامعه شناسی نیز بکار گرفته شد که از جمله می‌توان پی آمد های انقلاب را نام برد. در واقع مطالعۀ مسألۀ انقلاب؛ خاستگاه اختلال ها، بی ثباتی‌ها، شکاف‌ها و پیشگیری از بازگشت مجدد به گذشته است. ‏هر حکومتی و یا جامعه يیدر طول حیات خود سردچار مشکلات، دشواریها و تضادها می‌شود که اگر راه حلی را برای آنها جستجو نکند، طریق زوال و انحطاط را می‌پیماید. با مطالعۀ انقلاب‌های بزرگ در گذشته در می‌یابیم که مصلحان اجتماعی گامهای اولیه را با مؤفقیت بر می‌دارند و حکومت را ساقط و...ادامه...

 21.04.2018

سخن روز آسمایی

چند نکته در مورد اهمیت انتخابات پیشرو

 

15.04.2018

پوهنیار بشیر مومن

 جامعه شناسی «خدایی خدمتگاران» و« جنبش حراست پشتونه»

در نخست باید توصیح نمود، که نهضت‌ها، شورش‌های مردمی است، که در وجود  تشکل های اجتماعی و سازمانهای اجتماعی عرض وجود میکنند.  شورشهای ملی در اصل بخشی از تاریخ مبارزه با پدیده استعمار بوده‌اند.  و یا در داخل علیه استبداد بودند، مانند نهضت مشروطیت. اما، جنبش  یا تحریک، معمولاً مبارزاتی است که مردم یک سرزمین علیه استعمار برای استقلال کشور خود انجام می‌دهند. مانند جنگ اول، دوم، و سوم افغان -انگلیس.  در کنار این، جنبش هايی که به فعاليت انقلابی می پردازند، در جوامع امروزه، انواع مختلفی از جنبش های اجتماعی ديگر وجود دارد، که برخی  ديرپا و بعضی  بسيار زود گذر اند. جنبش های اجتماعی به همان اندازهٔ...ادامه...

03.04.2018

پوهنیار بشیر مومن

 جامعه شناسی خیانت

خیانت به عنوان یک پدیده همه گیر در کشورهای مختلف  به اشکال ودرجات مختلف وجود دارد، از مناسبات عشقی وروابطه شخصی گرفته تا خیانت به  سازمان های سیاسی  ودولت وملت میگردد.  و به کسی که عمل خیانت را انجام میدهد ، خائن اطلاق می‌گردد،  یعنی  کسی که اصول را آگاهانه نقض می‌کند و تعهدهای اساسی را زیرپا می‌گذارد.

از دید جامعه شناسی تاریخی، زمانی که ساده‌ترین تشکیلات اجتماعی، مانند قبیله به وجود آمد، به طور طبیعی این فرض وجود داشت که...ادامه...

 

28.03.2017

سخن روز آسمایی

کنفرانس تاشکند – مجمع حرافی

و یا دستاورد برای صلح و همکاری؟

برخی ناظران با توجه به خبرها در مورد کومک روسیه و ایران به طالبان و نیز به تشدید تیره گی در مناسبات روسیه و غرب و نیز چه گونه گی روابط ایالات متحده و ایران، برگزاری کنفرانس تاشکند را بی اهمیت و حتا یک حرافی پوچ ارزیابی کرده اند. و اما، ‌با توجه به متن اعلامیهٔ‌ مشترک و نیز ارایه پیشنهاد سه جانبه افغانستان،‌امریکا و روسیه از سوی وزیر خارجهٔ‌ روسیه و استقبال رییس جمهور غنی از این طرح، میتوان گفت که ممکن است این ناظران به تاریخ مناسبات روسیه  و غرب و تجاربی که آنان در زمینهٔ‌ پیشبرد همزمان «دعوا و دیپلوماسی» دارند، کم توجهی کرده باشند.  

اهمیت ملاقات و توافق رییس جمهور غنی و سرگی لاوروف وزیر خارجهٔ روسیه در مورد برگزاری نشست سه جانبه افغانستان ، ‌روسیه  و امریکا، چنان است که میتوان آن را  به اندازهٔ نتایج کنفرانس تاشکند مهم دانست. شاید بدون این رویداد،‌ ارزیابی بدبینانه در مورد نتایج کنفرانس تاشکند واقعبینانه تر جلوه میکرد.

گفتنی است که در رابطه به طرح روند صلح پیشنهادی حکومت افغانستان در موقف رسماً بیان شدهٔ روسیه و امریکا همسویی هایی را میتوان یافت. سرگی لاوروف در ملاقات با رییس جمهور غنی،  از پروسه صلح تحت رهبری و مالکیت افغانستان ابراز حمایت کرد . معاون وزیر خارجهٔ‌امریکا نیز طی ملاقات جداگانه با رییس جمهور غنی در حاشیهٔ کنفرانس تاشکند از تعهد کشورش به خاطر تطبيق ستراتيژی متذکره اطمينان داد و گفت که امريکا از پروسه صلح تحت رهبری و مالکيت افغانستان حمايت همه جانبه می نمايد.

این که روسیه به طلبان کومک تسلیحاتی میکند ،‌ الزماً به معنای آن نیست که روسیه خواهان به قدرت رسیدن طالبان باشد. روسیه با دادن کومک به طالبان از یک سو و همزمان با آن ارایه پیشنهاد مذاکرات سه جانبه شاید  میخواهد به حکومات امریکا و افغانستان نشان بدهد که توان ایجاد مزاحمت جدی را دارد،‌ و اما در عین زمان تحت شرایط معینی حاضر است تا در رابطه به افغانستان با امریکا همکاری کند. در عین زمان سخن گفتن نظامیان ارشد امریکا در مورد کومک نظامی روسیه به طالبان، الزماً  به معنای آن نیست که امریکا خواهان همکاری روسیه در مورد افغانستان نباشد. برخلاف، با توجه به پیچیده گی هایی که حکومت ترامپ در رابطه به مناسبات با کرملین با آن مواجه است، چنین چیزی میتواند توجیه گر توافق حکومت امریکا در مورد مذاکرات سه جانبه پیشنهادی باشد.

امریکا و روسیه در گذشته نیز نشان داده اند که به رغم اختلافات عمیق در مسایل دیگر، میتوانند روی مسایلی که به نفع هر دو جانب باشد،‌ روی همکاری به توافق برسند.

اگر نشست سه جانبه افغانستان ، امریکا و روسیه برگزار شود و اشتراک کننده گان بتوانند در آن به توافقاتی دست یابند،‌ در این صورت این نتنها برای افغانستان و منطقه، بل در سطح به مراتب وسیعتر از آن حایز اهمیت خواهد بود. البته این یک امکان بالقوه است- امکانی که تحقق آن تدبیر و جسارت سیاسی میخواهد. دور از احتمال نیست که پیشنهاد لاوروف یک مانور ظاهری سیاسی باشد. و اما، به نفع  امریکا و افغانستان است  تا آن را جدی بگیرند و به بتهٔ ‌آزمون بگذارند. این آزمون هیچ زیانی را نمیتواند متوجه افغانستان و یا هم  امریکا  بسازد.

کنفرانس بین‌المللی تاشکند برای افغانستان با موضوع

«پروسه صلح، همکاری در عرصه امنیتی و اتصال منطقه‌یی»

متن سخنرانی رییس‌جمهور محمد اشرف غنی

اعلامیۀ کنفرانس تاشکند

ورود به صفحهٔ‌ویژه ٔ‌نوروزی آسمایی

 

سخن روز آسمایی

اگرچه داعشی، نوروز را زند به تیر

به  سبزه ، از سموم طالبی، جفا رسد

بهار را به خانه ها بریم و سرکشیم

که نوبت گل و صبوحی و صفا رسد

 

نوروز او نوی کال مو مبارک شه!

نوروز جشن و میراث فرهنگی باستانی ما است و نه باید اجازه بدهیم تا نوروز قربانی تیغ زهرآلود حلقات تکفیری گردد.

صدای تحریم نوروز در افغانستان از حنجرهٔ‌ جریانی بلند است که اسلام رحمانی و مذهب حنفی را مورد حمله قرار داده و در صدد است تا در مجموع کلیت معنوی جامعهٔ ‌ما را مسخ نموده و به قهقرا سوق دهد.

نوروز نه ریشهٔ زردشتی دارد و نه ریشه در کدام دین دیگر. واقعیت این است که نوروز بسیار کهنسال تر از دین زردشتی است .

نوروز در هزاره های پیش از تاریخ ریشه دارد. به همین جهت آنچه که در شاهنامه و یا هم در آثار دانشمندان و مورخان سده های گذشته راجع به نوروز و پیریزی آن توسط یما و یا جمشید (‌ و در برخی منابع منسوب کردن آن به کیومرث) آمده ، ‌اسطوره است و نه حقیقت تاریخی. البته که اسطوره ها در جای خود میراث های ارزشمندی اند و اما نه باید آن ها را با تاریخ مغالطه کرد. زمان و شیوهٔ برگزاری نوروز هم در پهنهٔ‌ زمان در اثر عوامل گوناگون پیوسته دگرگون گشته است. تاریخ نوروز در شکل کنونی بر میگردد به زمان پادشاه مسلمان ملکشاه سلجوقی و ساختن تقویم «جلالی» که مبدأ آن هجرت پیامبر اسلام به مدینه بوده و نوروز آن مطابق با اول برج حمل می باشد. این تقویم از روز جمعه نهم رمضان سال ۴۷۱ هجری تا امروز ادامه دارد. این تقویم هم در ایران و هم در افغانستان رواج داشته و دارد، با این تفاوت که ایرانی ها (‌فارس ها) در سال ۱۳۰۴هجری شمسی نام ماه های ساسانی را قانونی ساختند- نام هایی که دارای مفاهیم زردشتی اند- ولی در افغانستان تقویم را بر اساس برجها - برجهایی که از سده های دراز در تمدنهای مختلفی رایج بوده اند- باقی ماند. به هر رو ، تقویم خورشیدی منطقی ترین و طبیعی ترین تقویم جهان به شمار میرود و نوروز نخستین روز این تقویم است.

نوروز میراث مشترک ما و همه ملل ،‌ مردمان و کشورهایی به شمار میرود که در یک پهنهٔ‌ به مراتب گسترده تر جغرافیایی نسبت به زادگاه آن که بلخ باستان است،‌ نوروز را گرامی میدارند و برگزار میکنند. ملل متحد هم نوروز را در فهرست میراث معنوی بشریت ثبت کرده است.

نوروز جشن طبیعت است،‌ جشن پایان سرما ،‌ جشن آغاز بهار و جشن آغاز کشت و کار است و بی مناسبت نیست که در افغانستان این روز جشن دهقان نیز نامیده میشد.

 نوروز او نوی کال مو مبارک شه!

نوروز تان پیروز ،‌هر روز تان نوروز!

به امید این که سال نو، سال گشایش راه  برای بهروزی افغانستان باشد.

و میدانیم که بهترین آرزو ها هم به خودی خود تحقق نمیابند،‌ پس بیایید با هم بکوشیم تا در سال نو امیدواری مردم ما برای برون رفت از بحران جاری و گشایش راه مطمین برای فردای بهتر به واقعیت نزدیکتر گردد.

+

به مناسبت نوروز ما شما را به صفحهٔ‌ ویژه نوروزی آسمایی دعوت مینماییم- با نوشتارهایی در رد ادعاهای جاهلانهٔ‌ تکفیری و نیز با نوشتارهای ارزنده در باب رسوم ،‌ روایات و قصه های نوروزی:

ورود به صفحهٔ‌ویژه ٔ‌نوروزی آسمایی

ورود به صفحهٔ‌ ویژهٔ ‌فرخنده

پیام کانون هماهنگی زنان افغانستان به مناسبت هشتم مارچ

28.02.2018- کابل

سخنرانی  رییس جمهورغنی

سخنرانی عبدالله عبدالله رییس اجراییه

سخنرانی صلاح الدین ربانی وزیر امور خارجه

   در «دومین کنفرانس پروسۀ کابل»

 

25.02.2018

شرکای جرمی پاكستان

اعلامیهٔ‌ انجمن حقوقدانان افغان در اروپا

25.02.2018

م .کرگر

د خداى بخښلي استاد عبدالله

خدمتگار بختاني  غمجن ياد

نن د فبروري ۲۴ نيټه سهار مهال مې غمجن خبر تر سترگو شو  چې استاد عبدالله بختانې خدمتگار صيب هم له دې فانې نړۍ سترگې پټې کړې . زه  له هغه مهاله چې له کلي کابل ته راغلي وم  له خداى بخښلي استاد سره مې بلدتيا پيدا شوه . چې اوږده ماضي لري .

زه د لومړني ښوونځې په څلورم او يا پنځم ټولگي کې ووم چې د ننگرهار اخبار به د کونړونو د مزار درې ته مزار نورگل لومړني ښوونځي اداري ته راتللو . ما داخبار له  لوستلوسره  نوي مينه پيدا کړي وه ۪

يوه ورځ مې په هغه کې د يوه زلمي عکس وليده چې ځان يي پارلمان ته کانديد کړي وو ۪ هغه عبدالله بختانى  و او بيا وروسته چې زما ملگرتيا او دوستي د استاد او شاگرد په سطحه کې جاري شوه دى هم خدمتگار شو او...بشپړ متن...

24.02.2018

زرغونه عبیدی

نگاهی به «همیار»

یا قصۀ زنده گی عاشقانهٔ یک مرد باورمند به برابری زن و مرد

«همیار» یک ابتکار فرهنگی قابل توجه از جانب خانم امیلیا اسپارتاک برای بزرگداشت او وخواهران و برادرانش از پدرشان  شادروان میر اسماعیل مسرور نجیمی  و مادر شان شادروان زینت نجیمی است. این زوج عاشق پس از یک عمر زنده گی مشترک ، در فبروری سال 2015 در یک روز و به فاصلۀ چند ساعت تفاوت با هم از جهان فانی  به سوی ...ادامه...

13.02.2018

حمید عبیدی

زنی که قلبش انسانی- جهانی بود به ابدیت پیوست

به یاد عاصمه جهانگیر مبارز خسته گی ناپذیر

عاصمه جیلانی جهانگیر در ۲۷ جنوری سال ۱۹۵۲در یک خانوادهٔ سیاسی دارای شهرت دفاع از حقوق بشر در شهر لاهور چشم به جهان گشود.

پدرش ملک غلام جیلانی چند بار از سوی حکومت های نظامی پاکستان به زندان افتاد و یا هم محکوم به حصر خانه گی گردید- یکی از این موارد زمانی بود که وی نظامیان پاکستانی را متهم به نسل کشی (ژینوسید) در پاکستان شرقی ( اکنون بنگله دیش) کرد .

مادرش ذبیحه جیلانی نیز از نخسیتن زنان مسلمان پنجاب بود که به تحصیلات عالی دست یافت. همچنان وی از  اولین زنانی بود که ملکیت میراثی اش را در پنجاب مدیریت کرد. این ملکیت در سال ۱۹۶۷ به خاطر فعالیت اپوزسیونی شوهرش، از سوی حکومت مصادره گردید.

عاصمه جهانگیر در جوانی وارد صحنه مبارزه علیه رژیم نظامی و سپس...ادامه...

10.02.2018

برمک پژواک

زندگینامۀ پوهاند فضل ربی پژواک

پوهاند فضل ربی پژواک فرزند مرحوم قاضی عبدالله خان در سال ۱۹۲۵میلادی در قریۀ کجۀ ولسوالی خوگیانی، ولایت ننگرهار چشم به جهان گشود و در قریه باغبانی، ولسوالی سرخرود ولایت ننگرهار ایام صباوت را گذراند.

در سال ۱۹۴۶میلادی با فراغت از لیسۀ حبیبیۀ کابل شامل فاکولتۀ حقوق و علوم سیاسی پوهنتون کابل گردید و در سال ۱۹۵۱ از رشتۀ اقتصاد وحقوق آن پوهنځی فارغ التحصیل شد. در ماه مارچ۱۹۵۲ ابتدأ به حیث اسیستانت در فاکولتۀ حقوق وبعدها منحیث مدیر نشرات و مدیر کورس های مالی و اداری آن پوهنځی ایفای وظیفه کرد. در سال ۱۹۵۷میلادی غرض تحصیلات عالی عازم امریکا گردید ومدت دو سال در رشتۀ علوم سیاسی در پوهنتون جورج تاون (George Town University) و پوهنتون امریکایی (American University) در شهر واشنگتن، مرکز ایالات متحدۀ امریکا، به تحصیل ادامه داد و در سال ۱۹۵۹ بعد از اخذ موفقانۀ درجۀ ماستری به وطن مراجعت کرده و به حیث استاد در پوهنځی حقوق و علوم سیاسی به تدریس پرداخت. ایشان همچنان در کشورهای سویدن، دنمارک، برتانیه و فرانسه در رشتهٔ حقوق و علوم سیاسی دوره های کوتاه مدت درسی را سپری کرده بودند.

مرحوم پوهاند پژواک انسانی شفیق، مربی متفکر و مبارزی آزادیخواه و با اراده بود که احترام به کرامت انسانی، اعتقاد به حقوق و آزادیهای مدنی و فردی و بالاخص حس مردم دوستی و وطن پرستی محور اساسی تمام ارزشها و فعالیت های علمی، اجتماعی و سیاسی شان را تشکیل میداد. توکّل به خداوند متعال، نگهداری عزت نفس و تقوای سیاسی را در همۀ امور شخصی و اجتماعی میثاق عمل قرار داده و از تواضع و غنای معنوی بیپایان برخوردار بود. پوهاند پژواک دارای ارتباطات وسیع اجتماعی بود و دوستان زیادی از اقشار مختلف مردم افغانستان بخصوص اهل معارف، پوهنتون و جمعیت شاگردانش داشت. دروس و خطابه هایش همه متوجه بیدار ساختن شعور سیاسی محصلان و ارایۀ واقعیت های تاریخ سیاسی واجتماعی افغانستان بود که با خود گذری و صراحت بیان میداشت و با ترت گویی ها و اظهار حقایق که بیان آن جرأت علمی و اخلاقی میخواست، اخطار و بسا ناملایمات اداری را متحمل میگردید.

مرحوم پوهاند پژواک اولین استادی بود که رویداد غضب پنجده توسط روسها و استرداد آن به افغانستان را در نوشته های درسی خود گنجانید و بعد از احتجاج رسمی سفارت شوروی (روسیه) مورد غضب حکومت شاهی وقت قرار گرفت.  پوهاند پژواک با خودگذری و بیان احساسات بی آلایش وطن پرستی در محافل علمی پوهنتون کابل، حرمت و اعتماد استادان را کسب کردند و در سال ۱۳۴۸ هجری شمسی مطابق به ۱۹۷۰میلادی در دورانی حساس به حیث اولین رئیس انتخابی پوهنتون کابل انتخاب گردیدند که ... ادامه...

10.02.2018

بشیر مومن

جامعه شناسی دسیسه

دسیسه، در لغتنامه های زبان یعنی توطیه، مکر، حیله، فتنه و عداوت است. توطیه یا دسیسه (Conspiracy) عبارت از نقشه‌های مملو از نیرنگ است، که توسط فرد دسیسه‌ گر طراحی و اجرا می‌گردد، تا وی در نهایت به نتیجهٔ موردِ نظر خویش دست ‌یابد. معنای «توطیه» نیز مقدمه چینی، آماده کردن، زمینه سازی و مساعد نمودن شرایط برای انجام یک کار که برعلیه کسی باشد اطلاق می‌گردد. کریم سروش در بررسی مفهوم توطیه، سه مفهوم را از هم جدا می‌کن: «یک، توطیه‌ چینی، یا توطیه‌ واقعی است، دو، توطیه ‌پردازی با ساختن و پرداختن و اشاعهٔ‌ طرح‌های توطیه‌آمیز است و سه، پذیرش این پرداخت از سوی بخش عمده‌ء از جامعه، که آن را توهم توطیه می‌خوانیم.»

درنخست باید گفت که يک تفاوتِ ميان «توطیه» و «نظريه توطیه »

 ( conspiracy theory) وجود دارد- توطیه عبارت است از...ادامه...

02.02.2018

دکتورس زرغونه عبیدی

پیامدهای ناگوار طبی ازدواج های خوردسال

این بحث با یک توضیح فشرده در مورد انواع بلوغ، عواقب فوق العاده ناگوار جسمی، جنسی و روانی ازدواج خورد سالان را در محراق توجه قرار داده است.

از نقطۀ نظر طبی نه تنها ظرفیت، توانایی و مقاومت جسمی دختران خوردسال بلکه توانایی و تحمل روانی و عقلی شان هم در قبال عواقب ازدواج در سنین طفولیت...ادامه...

15.01.2018

فدراسـیون سازمانهای پناهنده گان افغان در اروپا

قابل توجه فامیل های شهدا و مصدومین جنایات علیه بشریت در افغانستان

پیرامون ارزیابی مقدماتی جنایات  ارتکابی از اول ماه می ۲۰۰۳ تا امروز

01.01.2018

پوهنیار بشیر مومن

جامعه شناسی انحراف در سیاست 

   برای واژهٔ سياست معانی بسيار کثير و متفاوتی ارایه شده است. فرهنگ معين، سياست را به معنای حكم راندن بر رعيت و اداره كردن امور داخلی و خارجی كشور، هم چنان به معنای داوری، سزا، تنبيه و جزا، آمده و آورده است .

از لحاط تاريخی،  سقراط ، افلاطون و ارسطو از زمره نخستين فيلسوفانی هستند، كه در اين باره انديشه كرده اند. هرچند پيش از اينها نيز كار سياسى و تفكرات اجتماعى بوده است اما، اولين تأليفات مکتوب از دوران باستان متعلق به اين فيلسوفان است. برای  اصطلاح  "سياست"  تا کنون ده ها  معنا ارایه شده است؛ ولی، در کل ميشود...ادامه...

 

27.12.2017

اعلامیهٔ فارو به ارتباط سالروز شش جدی

27.12.2017

دستگير روشنيالی

نسل جوان به طرز  تفکر نوين ضرورت دارد

24.12.2017

حمید عبیدی

 عریضهٔ آقای عطا محمد نور علیه خودش

آرشیف مقالات سال 2018
آرشیف مقالات سال 2017
آرشیف مقالات سال 2016
آرشیف مقالات سال 2015
آرشیف مقالات سال 2015
بخش دوم  آرشیف سال 2015
آرشیف سال 2014
آرشیف سال 2013
آرشیف سال 2012
آرشیف سال 2011
آرشیف سال 2010
آرشیف سال 2009
آرشیف سال 2008
آرشیف صفحهء فرهنگ تفکر،  مباحثات و صفحات و یژه