قدرت های ذيدخل خارجی نيز

از محاکمهء جنايتکاران جنگی هراس دارند

گفت و شنود با مسعود فارانی

آسمايی - آیا پیشنهاد کمیسیون حقوق بشر افغانستان در مورد محاکمهء جنایتکاران جنگی و متهمان به جنایات علیه بشریت ، عملی است ؟

فارانی : متأسفانه پیشنهاد کمیسیون حقوق بشر افغانستان ، با توجه به وضع افغانستان ، سیاست های جامعۀ بین المللی و مخصوصاً جو حاکم، بسیار عام است.

از سوی دیگر ، با وارد کردن مقولۀ «جهاد» و دفاع از آن ، ارزش حقوقی این سند تقلیل یافته .

در مورد عملی بودن محاکمۀ جنایتکاران ، باید دو نکته را مدنظر بگیریم :

1- در حالی که قدرت های جهانی پشت یک عده جنایتکاران جنگی به منظور استفاده از آنان در برنامه های جیوپولیتیک و جیوستراتیژیک شان ایستاده اند و هم اکنون در اهرم های قدرت و ادارۀ دولتی د رمرکز و محلات و حتّا بخشی بزرگی از NGO ها در حیطۀ اراده و ادارۀ این جنایتکاران می باشند ، روشن است که مسأله همچنان برعکس باقی مانده و جنایتکاران جنگی مانند این بیست و چند سال ، به محاکمۀ ملت و تطبیق حکم و ارادۀ خود شان بر مردم بی پناه افغانستان ادامه خواهند داد. از این رو ، سیاست مبنی بر تهیۀ پیشنهاد ، با وجود کار شریفانه و قابل قدر تهیه کنند گان گزارش ، صرف ماستمالی حقایق  بوده و به عنوان تابلیت های مسکن از طرف سیاست های حاکم برای مردم ارایه شده و روشن است که عملی نمی باشد.

2- به هر رو ، این حق مردم است که جنایتکاران جنگی را به محاکمه بکشانند. این که امروز جنایتکاران جنگی با ثروت و قدرت و پشتوانۀ نیرومند خارجی بر سینۀ مردم نشسته اند و مانع از تحقق حق مردم می شوند به معنای انصراف مردم از حق قانونی شان نمیباشد. مردم حق دارند از مجراهای گوناگون برای تثبیت این حق خویش تلاش ورزند ، تا بتوانند با حضور فعال خویش این حق را مسجل و اجرای آن را عملی سازند.

آسمايی - آیا گزارش کمیسیون بی طرفانه است و   در برگیرندهء همهء جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت و مرتکبین آن ها می گردد و یا این که گروه خاصی را هدف قرار داده است و گروه و یا گروه های دیگری را از دید انداخته است؟

فارانی : اگر منظور پرسش جهت قومی و تنظیمی باشد ، از آن چنین بویی به مشام نمی رسد.

و امّا، متأسفانه گزارش کوشیده است تا بین جنایت و حقیقت وضع بی طرفی را اختیار کند. این گزارش در بین جنایتکاران و قربانیان ، بی طرف است ؛ و امّا ، در بین مردم و سیاست های بی رحم منطقه یی آن قدرت هایی که افغانستان را در این مدت به خاک و خون کشانیده اند ، صراحت لازم را نداشته و این تصور را به وجود می آورد که صرف برای رام کردم جنایتکاران جنگی و اعمال فشار بر آنان در راستای سیاست های حاکم در افغانستان و منطقه تهیه دیده شده است ، نه در جهت برآورده شدن حق مردم و قربانیان جنایات و تأمین عدالت.

روشن است که عدم صراحت گزارش ، سبب شده تا جنایات جنگی تعریف همه جانبه نیافته و حتّا اگر عملی هم گردد اکثریت جنایتکاران جنگی از کنار آن با تمسخر خواهند گذشت.

آسمايی - واکنش های مخالفانه علیه این گزارش و اتهاماتی را که علیه کمیسیون برخی ها مطرح کرده اند چه گونه ارزیابی می کنید؟

فارانی : واکنش های انتقادی و مخالفانۀ دیگران علیۀ این گزارش هرچه بوده باشد ، مهمترین واکنش ها از جانب خود این جنایتکاران جنگی و روشنفکرنمایانی که در دم آنان بسته اند ، ابراز گردیدند.  آنان که در اوج قدرت ، ثروت و تضمین سیاسی قرار دارند ، این گزارش بدون پشتوانۀ اجراییه یی را حتّا اسایۀ ادب علیۀ بارگاه مبارک شان تصور نموده و به این صورت به غلغله و دندان نشان دادن پرداختند. در یک جمله ،از این آقایان باید پرسید که  در کجای جهان مجرم در مقام قضاوت قرار می گیرد ؟

آسمايِ - این را که کسانی می خواهند تا دامنهء این مسأله را به فراتر از کودتای هفت ثور، رسانیده و می گویند که تمام جنایات وقوع یافته در قرن بیستم  و حتّا فراتر از آن و مرتکبین آن ها به محاکمه کشانیده شوند ، از نظر حقوقی و منطقی چه گونه ارزیابی می نمایید؟

فارانی : کشاندن دامنۀ این مسأله به فراتر از کودتای ثور ، زمینه سازی برای فرار از محاکمه می باشد. بسیاری ازمواردی که در قرن بیستم در افغانستان و سایر کشورهای جهان پیش آمده است ، مر بوط به مقولۀ استبداد می شوند که پاسخ و شیوۀ حل خود را دارد. مقولۀ جنایات جنگی یک پدیدۀ مشخص است. باید متوجه بود که جنایتکاران جنگی کنونی پر قدرت در افغانستان ، با وجود تمام پشتوانه هاییی که دارند ، از بیداری مردم و تشکل و حضور آنان در صحنۀ سیاسی ، در دل هراس بسیاری دارند. از این جهت آنان و قلمچی های ریزه خوار شان تلاش می ورزند تا این مسأله را طوری مخدوش سازند که در صورت آشکار شدن ارادۀ مردم ، اهرم های حقوقی و تاریخی قضیه کاملاً بی پایه شده باشند.

امّا ، ولو پرداختن به قضیه به گذشته ها هم کشیده شود ، باز هم نقطۀ آغاز از امروز خواهد بود و اول حاضران و بعداً غیرحاضران به میز محاکمه کشانیده خواهند شد ؛ لذا جنایتکاران و دست شوران شان به هر چه که دست اندازند ، سودی نخواهد بخشید.

آسمايی - با جنایتکاران جنگی و مرتکبین جنایات علیه بشریت در افغانستان چه برخوردی باید بشود و این برخورد چه هدف و یا اهدافی را باید دنبال کند؟

فارانی : جنایتکاران باید مطابق به قانون به سزای اعمال شان برسند. کسانی که فکر می کنند با گذشت و عفو جنایتکاران و فراموش کردن جنایات ، وحدت ملی و امنیت تأمین و تقویت می گردد ، نمی دانند که هر گونه کاستن از عدالت هرگز به وحدت ملی و امنیت کمک نخواهد کرد.

باید متوجه بود که همین جنایتکاران جنگی سبب تضعیف وحدت ملی ، بربادی امنیت و بربادی بزرگترین بخش از داشته های معنوی و مادی کشور شده اند. هر چه قاطع تر و زودتر علیه جنایتکاران جنگی اقدام گردد ، به همان اندازه وحدت ملی و امنیت اعاده و بازسازی معنوی و مادی کشور  قرین واقعیت خواهند گردید.

باید واضح باشد که جنایتکاران جنگی از نظر قومی مخصوصاً پنج گروه عمدۀ اتنیکی بزرگ افغانستان ، هیچ گاه صرف مربوط به یکی یا دو نبوده ، بل متأسفانه وجود آنان ، دامن این هر پنج گروه اتنیکی را لکه دار ساخته است.

در پایان چند نکته را می خواهم اضافه بکنم:

1- گزارش متأسفانه پایۀ اجرایی ندارد

2- رقبای عمدۀ دوران جنگ سرد که اکنون گویا به خصوص در محور ضد تروریزم متحد شده اند ، با جنایتکاران جنگی در افغانستان پیشینۀ همکاری دارند و نمی خواهند این جنایتکاران به پای میز محاکمه کشانیده شوند ؛ زیرا می دانند که از این طریق رد پای خودشان نیز در قضیه  روشن خواهد شد.

3- صرف نظر از این که جنایتکاران عملاً به پای میزمحاکمه قانونی کشانیده شوند یا نه ، ملت افغانستان با هزار نوع حکم خود را در مورد شان ابراز نموده و خواهند نمود . ملت ، این جنایتکاران را در محکمۀ وجدان ملی محاکمه نموده و حکم اعدام معنوی آنان را صادر کرده اند.