13.02.2018

حمید عبیدی

زنی که قلبش انسانی- جهانی بود به ابدیت پیوست

به یاد عاصمه جهانگیر مبارز خسته گی ناپذیر

عاصمه جیلانی جهانگیر در ۲۷ جنوری سال ۱۹۵۲ در یک خانوادهٔ سیاسی دارای شهرت دفاع از حقوق بشر در شهر لاهور چشم به جهان گشود.

پدرش ملک غلام جیلانی چند بار از سوی حکومت های نظامی پاکستان به زندان افتاد و یا هم محکوم به حصر خانه گی گردید- یکی از این موارد زمانی بود که وی نظامیان پاکستانی را متهم به نسل کشی (ژینوسید) در پاکستان شرقی ( اکنون بنگله دیش) کرد .

مادرش ذبیحه جیلانی نیز از نخسیتن زنان مسلمان پنجاب بود که به تحصیلات عالی دست یافت. همچنان وی از  اولین زنانی بود که ملکیت میراثی اش را در پنجاب مدیریت کرد. این ملکیت در سال ۱۹۶۷ به خاطر فعالیت اپوزسیونی شوهرش، از سوی حکومت مصادره گردید.

عاصمه جهانگیر در جوانی وارد صحنه مبارزه علیه رژیم نظامی و سپس هم حکومت ذوالفقار علی بهوتو گردید.

عاصمه جهانگیر در سال ۱۹۷۸ تحصیلات عالی اش را در رشهٔ حقوق از  یونورستی لاهور به دست آورد. 

در سال ۱۹۸۰ عاصمه و خواهرش حنا همراه با یک تعداد از فعالان شناخته شدهٔ زنان و حقوقدانان نخستین نهاد حقوقی زنان را ایجاد کردند . آنان  از شمار کسانی بودند که کارزار مبارزه با تبعیض علیه زنان در نظام حقوقی پاکستان را به راه انداختند.

در سال ۱۹۸۶ عاصمه و خواهرش حنا ، اولین دفتر وکلای مدافع را که توسط زنان رهبری میشد، بنیاد نهادند.

دفاع از حقوق بشری ، حقوق زنان ، حقوق کودکان و حقوق اقلیت های مذهبی در محراق کار  و مبارزهٔ عاصمه جهانگیر قرار داشتند. عاصمه از منتقدان و مخالفان انفاذ و تطبیق «حدود» و ترویج بنیادگرایی توسط جنرال ضیاالحق بود. عاصمه جهانگیر تا آخرین دم زنده گی، از منتقدان صریح الهجهٔ گروه های بنیادگرا و تندرو اسلامی باقی ماند.

عاصمه جهانگیر از رهبران «جنبش وکلا» در پاکستان بود و در خلال سالهای ۱۹۸۳ تا ۲۰۰۷  چند بار زندانی شد.

عاصمه جهانگیر از بنیادگذاران و مسوولان کمیسیون حقوق بشر پاکستان  یود که از جمله به حیث رییس هیات مدیره این کمیسیون نیز ایفای وظیفه کرده بود.

عاصمه جهانگیر عضو گروه حقیقتیاب سازمان ملل در زمینه شهرکهای اسراییلی بود و در تیم تحقیقات دربارهٔ نقض حقوق بشر در سریلانکا هم حضور داشت. وی از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۴ گزارشگر ویژهٔ سازمان ملل متحد در زمینهٔ اعدامهای خودسرانه و از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۰ گزارشگر ویژه در زمینهٔ آزادی دین یا عقیده بود. جهانگیر در سال ۲۰۱۶ پس از احمد شهید، به عنوان گزارشگر ویژهٔ سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر ایران انتخاب شد و مسوولیت نظارت بر امور حقوق بشر ایران و ارایه گزارش از آن را بر عهده داشت.

عاصمه از سوی یونورستی های سوییس ، کانادا و ایالات متحده چهار دکتورای افتخاری و نیز سه جایزه معتبر بین المللی را به خاطر مبارزه اش در راه حقوق بشر به دست آورد. مجلهٔ تایم او را در شمار ۱۰۰ شخصیت با نفوذ جهان نام برده بود.

عاصمه جهانگیر از محدود شخصیت های سرشناس غیر پشتون بود که چند روز پیش از مرگش در همایش اعتراضی پشتون ها در اسلام آباد اشتراک و در سخنرانی خود از داعیهٔ معترضان ابراز پشتیبانی کرد.

عاصمه جهانگیر به روز یک شنبه  ۱۱ فبروری به علت سکتهٔ قبلی چشم از جهان بست.

آنتونیو گوترش سرمنشی سازمان ملل متحد روز یک شنبه ۱۱ فوریه ۲۰۱۸  از  درگذشت مدافع برجسته حقوق بشر و گزارشگر ویژه، عاصمه جهانگیر  ابراز تأسف کرد. گوترش در یک بیانیه گفت «ما یک شخصیت عظیم حقوق بشر را از دست دادیم».... «عاصمه هوشیار، عمیقاً دارای اصول، شجاع و مهربان بود… او فراموش نخواهد شد».

دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر در مورد درگذشت جهانگیر اظهار تاسف کرد و نوشت: «او یک مدافع حقوق بشر بخوبی شناخته شدهای بود: پیشگام، مصمم، خونسرد، شجاع و یک انسان دوست داشتنی.»

عاصمه جهانیگر دو دختر دارد : منیژه مانند مادر حقوقدان است و سلما  ژورنالیست.

عاصمه جهانگیر  در حالی که هزاران مرد و زن جنازه اش را همراهی میکردند،امروز به خاک سپرده شد. روانش شاد و آسوده و نام و کارنامه اش ستوده باد.