رسيدن به آسمايی : 20.05.2007 ؛ ساعت 16:15:02 ؛ نشر: 20.05.2007 ؛ ساعت  16:42:00

سنجر سهیل

کابل

آیا جسد ملا دادالله نیز جنایتکار بود

دولت افغانستان اعلام کرد که جسد ملا داد الله به صورت مخفیانه دفن شده است.در یک اعلامیه مطبوعاتی که از سوی ریاست امنیت ملی افغانستان منتشر گردیده ، گفته شده که این کار به این هدف صورت گرفته است تا مبادا کسی قبر ملا دادالله را آتش بزند. به نقل از این اعلامیه، از آنجایی که ملا دادالله در قتل شماری زیادی از افغانها به نوع مستقیم و غیر مستقیم دست داشته، بنابراین جسد وی به صورت مخفیانه دفن گردیده است.
این در حالی است که چند روز قبل و به دنبال هلاکت ملادادالله یکی از سخنگویان طالبان درخواست کرده بود تا جسد این فرمانده معروف طالبان به خانواده اش بازگردانيده شود. در عین زمان صبغت الله مجددی رییس کمیسیون تحکیم صلح نیز از دولت افغانستان درخواست مشابه را مطرح کرده بود. ولی این درخواست ها جایی را نگرفت و پاسخ مثبتی را از جانب دولت در پی نداشت، تا این که ریاست امنیت ملی از دفن جسد ملادادالله در یک مکان نامعلوم خبر داد.
نسپردن جسد ملادادالله به خانواده اش سوالهایی را در این زمینه برانگیخته است. پرداختن به این پرسش ها به هیچ صورت دفاع از طالبان نیست، بل دفاع از ارزش هایی است که شمار زیادی از مردم افغانستان به آن احترام دارند و آن را در زنده گی روزمره خود تطبیق می کنند.
یکی ازمواردی که در دفن جسد ملا دادالله -جدا از این که وی چه کسی بود،- زیر پا گذاشتن یکی از سنت های دیرپا و زندهء افغانستان است. مردم افغانستان به ویژه مردم جنوب کشور ولو با یک شخص یا یک خانواده دشمنی خیلی شدید هم داشته باشند، وقتی با جسد بیجان آن شخص و یا یکی از اعضای خانواده آن کسی که با وی دشمنی دارند روبرو گردند، حداقل تا پایان مراسم تدفین آن شخص مطابق به عنعنه اسلامی تمام دشمنی خود را کنار می گذارند و در تدفین آن فرد شرکت می کنند.
بسیاری از مردم افغانستان بدون شک آگاهی دارند که در هنگام حاکمیت طالبان عبدالاحد خان کرزی ، پدر رييس جمهور کرزی در کویته ترور شد و بعداً قرار شد تا جسدش را به زادگاهش ببرند. حامد کرزی رییس جمهور فعلی که در آن زمان در مخالفت با طالبان قرار داشت، همراه با تابوت پدرش به قندهار رفت و بدون هیچ گونه مزاحمتی از جانب طالبان جسد پدرش را در کنار اقوام خود و در زادگاهش تدفین کرد.
هنگامی که طالبان داکتر نجیب الله را همراه با برادرش به دار آویختند چند روز بعدتر اقوام داکتر نجیب الله از پکتیا برای انتقال جسد وی به کابل آمدند و طالبان بی هیچ اعتراضی جسد وی را در اختیار آنان قرار دادند. هم چنان زمانی که طالبان عبدالعلی مزاری را به قتل رسانیدند، جسد بیجان وی را نزد خود نگهداری نکرده ، بل برگشتاندند.
آن چه در بالا به صورت نمونه از عملکرد طالبان در برابر اجساد مرده گان ذکر شد به هیچ صورت به معنای چشم پوشی بر جنایات این گروه نیست. مسأله این است که بخشی از طالبان افغانی که عمدتاً از مناظق جنوب کشور هستند شدیداً به این ارزش فرهنگی و سنتی منطقهء خود باور دارند تا آن جا که حتا با اجساد دشمنان خود با نوعی احترام برخورد می کنند. آنان اگر فردی را به قتل می رسانند، اما با جسدش حداقل برخورد آنچنانيی که دولت افغانستان در برابر جسد دادالله انجام داد، انجام نمی دهند.
جدا از این مسأله برخورد انسانيی به دور از کینه با جسد بیجان هر انسانی یک ارزش انسانی است و در تمام مذاهب و فرهنگ ها حتّا در برابر جسد جنایتکارترین افراد نيز برخورد غیر انسانی نمی شود؛ چرا که حقیقت قضیه مسلماً این است که هر فرد در زمان حیات، می تواند خوب یا بد باشد، جنایتکار و يا خیرخواه باشد؛ ولی، این طور نیست که جسد بیجان یک فرد نیز بتواند جنایتکار باشد. جنایت اصولاً از طرف یک موجود زنده صورت می گیرد نه از جانب یک جسد بیجان.
نسپردن جسد ملا دادالله به خانواده اش از یک طرف یک سنت دیرپا و پسندیده افغانی را زیر پا گذاشته است و از جانب دیگر این عمل می تواند به طالبان نیز انگیزه مشابه را بدهد. بدون شک طالبان به عنوان یک گروه جنایتکار ممکن است تا مدتها افرادی مثل اجمل نقشبندی را ربوده و به قتل برسانند و جسدش را نیز باز نگردانند؛ چرا که پایه گذار این سنت برای بار نخست در افغانستان واضح است که طالبان نخواهند بود، چون نسپردن جسد ملادادالله از سوی حکومت افغانستان به خانواده اش، این سنت را در افغانستان پایه گذاری کرده است که عامل اصلی اش دولت افغانستان است.