10.06.2015
عبدالرحمان مجددی
استاد عبدالرحمان پژواک در مطبوعات ایران
در مورد زنده یاد استاد عبدالرحمن پژواک دانشمند ، شاعر ، دیپلومات و نویسنده ی بزرگ کشور ما ، مطالب زیادی نگاشته شده است که در رسانه های چاپی و آنلاین مانند سایت های انترنتی موجود است ، اما حقیقت این است که هنوز یک پژوهش جامع و کامل ، که اندیشه ها و افکار این شخصیت برجسته ی کشور ما را بازتاب دهد ، منتشر نشده است.
وقت آن است که از اندیشه ها و افکار این بزرگمرد ادب و سخن و اندیشه در تحکیم وحدت ملی اقوام کشور ما استفاده گردد.
من در اینجا مطلبی را در باره ی استاد پژواک نقل قول می کنم که تا کنون در منابع و کتب چاپی ما نیامده است.
استاد پژواک در سال 1347 جهت اشتراک در" کنفرانس حقوق بشر" به ایران سفر کرد ، در آن هنگام کشور ایران میزبان کنفرانس حقوق بشر بود.
هنگامی که استاد پژواک بیانیه ی جامع و غرای شان را به زبان انگلیسی در مورد حقوق بشر ایراد فرمودند ، سخنان شان از طرف اشتراک کننده گان کنفرانس به ویژه دانشمندان و محافل ایرانی با اعجاب و تقدیر فراوانی روبرو گردید.
بیانیه ی استاد در مطبوعات ایران منعکس گردید ، استاد حبیب یغمایی یکی از دانشمندان و شاعران بزرگ ایران مطلبی را تحت عنوان " شاعر سیاست مدار" به رشته ی تحریر درآورده و در مجله ی ادبی وزین یغما به چاپ رساند ، که من متن را از روی مجله دوباره تایپ کرده و به توجه علاقه مندان میرسانم.
***
حبیب یغمایی
شاعر سیاست مدار
عبدالرحمن پژواک نماینده ی دایمی افغانستان در ملل متحد که اکنون در کنفرانس حقوق بشر در تهران ریاست هئیت کشور افغانستان را دارد یکی از دانشمندان و شاعران بنام زبان دری است که در زبان های انگلیسی و فرانسه و عربی تبحر دارد. وی فرزند مرحوم قاضی عبدالله از علمای افغانستان است و در سال 1298 هجری متولد شده و پس از ختم تحصیلات در خدمت وزارت امور خارجه افغانستان درآمده ، مدت ها در انگلستان و امریکا سفیر کبیر بوده ، و در بیشتر مجامع بین المللی نمایندگی افغانستان را داشته و همواره با ایمان و منطق مستدل از حقوق ملت خود و ار حقوق بشری دفاع فرموده است.
بی شایبه اغراق پژواک از شخصیت های ارجمند جهان
و از افتخارات مشرق زمین است ، در شعر او لطافت تغزلات فرخی و استواری قصاید
عنصری و سوزناکی گفتار مسعود و طربناکی
سخن منوچهری نهفته است.
استاد خلیل الله خلیلی را در ستایش او قصیده ایست که این چند بیت از آن قصیده
است:
کاروان فرخي رفت آن جرس ها شد خموش
وان نوا ها شد نهان درپيچ وتاب روزگار
در فروغ خامه ی وي ميکنم اکنون سراغ
آتشي زان کاروان گر مانده باشد يادگار
باستاني شيوه ها آميخته درسبک نو
با دوشيوه مينمايد درمعاني ابتکار
نثر من در پيش نثرش چون خزف پيش گوهر
نظم او پهلوي نظمم همچو گل پهلوي خار
پژواک تا کنون در حدود سی کتاب و رساله تألیف و ترجمه نموده و دیوان مختصری از اشعارش که متضمن پنجاه و چند قطعه است در افغانستان به چاپ رسیده ، که برای نمونه چند بیت یکی از آن قطعات انتخاب می شود.
روزی که هر که را به خودش وا گذاشتند
ما را در اختیار دل ما گذاشتند
آتش فگند دهر به هر آشیان که یافت
جز آشیانه یی که به عنقا گذاشتند
بشکست هر چه بود در این عهد روزگار
جز مهر غم که بر دل دانا گذاشتند
مردان که راز خویش هویدا نمی کنند
صد معنی نهفته در ایما گذاشتند
دل در خور زبونی یأس و امید نیست
آن را چرا به دست تمنا گذاشتند
ساقی مشو ملول که خوش اتفاق بود
امشب اگر مرا به تو تنها گذاشتند د
ر چشم اختران نتوان خواند بی شراب
آن راز ها که در دل شب ها گذاشتند
بعد از هزار دور چو نوبت به ما رسید
ساغر به تاق و وعده به فردا گذاشتند
موی سپید بر سر مستان من نگیر
چون پنبه ی که بر سر مینا گذاشتند
رطل گران کشیدن و مستانه زیستن
بار امانتی است که بر ما گذاشتند
پژواک شاد باش که یاران بزم خویش
جای ترا به دیده نه بیجا گذاشتند
این دانشمند بزرگ در کنفرانس حقوق بشر در تهران ، روز سوم اسفند اردی بهشت ماه 1347 خطابه ی جامع به زبان انگیسی ایراد فرمود که اصل و ترجمه ی آن در جراید ایران و جهان منتشر شده است ، پژواک در پایان سخنرانی مطالب و مرام خود را در این ده جمله خلاصه فرمود:
1- سوگند و تعهد کامل بر اینکه اعمالی اختیار کنیم که تأمین حقوق بشری جهانی شود. این وظیفه ی نخستین این کنفرانس است و یگانه دلیلی است که ضرورت انعقاد کنفرانس را ثابت می سازد.
2- درخواست به تطبیق اسناد قوانینی که تا حال به تصویب رسیده بدون تأخیر و در ظرف سال 1968 یعنی سال حقوق بشر.
3- درخواست تصویب یک میثاق برای آزادی اطلاعات و مطبوعات که قدرت تکلیف و تعهد را از جانب حکومت ها داشته باشد بسویه ی بین المللی.
4- درخواست تطبیق محاکم آزاد به سویه ی بین المللی برای حفظ حقوق فردی ، استقلال این محاکم باید که در تحت نفوذ هیچ فشار سیاسی و یا قوت دیگری قرار نگیرد.
5- تأسیس یک دفتر کمشنر برای حقوق بشر.
6- تثبیت نورم های قانونی در ساحه ی حقوق بشر.
7- تأسیس یک محکمه ی دایمی برای قضایای خاص
8- مطالعه و تأسیس طرق و دستگاهایی که به طور آزاد و بیطرفانه با سویه ی عالیتر از سویه ی ملی به جزییات قضایای خاص توجه کند.
9- تحلیل شکایتهای عارضین فردی بدون آنکه از حکومتهای خود خوف داشته باشند.
10- معاونت با حکومتها برای حل مشکلات شان به منظور انکشاف حقوق بشر و همچنین معاونت به موسسات غیر حکومتی خاصه در ممالک رو به انکشاف.
مجله ی ادبی یغما در این هنگام که حضرت استاد پژواک در تهران است و به شاعران دری زبان لطفی بی کران دارد به موقع دانست این شرح مختصر را فراهم آورد و به خوانندگان عزیز اهدا کند.
آب دریا را اگر نتوان کشید
هم به قدر تشنگی باید چشید
*