22.03.2017

کاوه شفق

حمل، مصادف با 22 مارچ، روز زن افغان!؟

یکی از تفاوت های عمده میان واقعات فکری در تاریخ اروپا و جامعه ی ما در این است که در اروپا هر تفکری جریان پیدا می کند و سبب تغییر در اندیشه ی انسان اروپایی می گردد، در حالی که در جامعه یا جوامع ما هر تفکری منحصر به فرد می ماند و آب از آب تکان نمی خورد. فکر کنید اگر خیام یا مولانا در غرب می بودند، شاید ریفورماسیون (اصلاحات دینی) همان هزار یا هشتصد سال قبل آغاز می گردید. اندیشه های ابن سینا، فارابی، عطار، مولانا، حافظ و غیره در جوامع ما هرگز به جریان فکری مبدل نشدند. در غرب اما مارتین لوتر، کانت، هگل، نیچه، مارکس، سارتر، فروید و غیره هر کدام به جریان های فکری مبدل شدند.

چرا چنین است؟

بعضی ها بیسوادی مردم را دلیل می آورند، بعضی ها استبداد شرقی را مقصر می دانند و برخی هم اقتصاد ضعیف ملت را و برخی دیگر هم همه این ها را مانعی برای تداوم اندیشه در جوامع ما می دانند.

به باور من، همه درست می گویند. اما امروز چه؟ امروز تعداد قابل ملاحظه یی در کشور های امن زنده گی می کنیم، سواد داریم، طعمه ی استبداد نیستیم و هیچ گونه خطر دیگری هم تهدید مان نمی کند. امروز چرا با هیچ پدیده یی برخورد جدی نداریم؟ امروز چرا بیشتر از چند پارچه شعر و چند پارچه طنز و یکی دو مقاله که خوب و ناخوب بودن شان هم بماند کنار، دیگر چیزی به نام جریان فکری نداریم؟

چرا هشت مارچ هر سال در سراسر جهان تجلیل می گردد و ارزش زن را مطرح می کند؟ شاید برای این که حرکت کوچک زنان کارگر در یکی از فابریکه های نساجی نیویارک، زنان غرب زمین را تکان داد و آن ها همان حرکت کوچک را مربوط به خود و سرنوشت مشترک دانستند، سهم گرفتند و آن را به مرور زمان به حیث "درد مشترکِ زن" فریاد کردند. یعنی این که به خود ارزش قایل شدند.

حالا فکر کنید اگر همان حرکت آغازین کارگران فابریکه ی نساجی نیویارک، در افغانستان اتفاق می افتاد، چه جریانی به خود می گرفت؟ یقینن اول از جانب قانون سرکوب می گردید، دوم از جانب شغالانی چون ملا ایاز نیازی تکفیر می شد که زن نباید صدایش بلند باشد تا باعث برانگیختن شهوت جنابان عالی نگردد، سوم هم از جانب ما با چند شعر و طنز و مقاله قدسیت حاصل می کرد و نویسنده ها هم شهرت بیشتر کمایی می کردند و تا سال آینده به فراموشی سپرده می شد و دیگر هیچ!

دو سال قبل از امروز در دوم حمل، مصادف با 22 مارچ یک عده از زنان افغان به معنی واقعی کلمه قیامت کردند. به تاریخ دوم حمل (22 مارچ) پیکر خاکستر شده ی فرخنده به خاک سپرده شد. در آن روز عده یی از بانوان جوان در خانه ی فرخنده جمع شده بودند که نه با فرخنده ی شهید و نه هم با فامیلش از قبل آشنایی داشتند. این بانوان به رسم احتجاج، بر خلاف عرف و احکام شرعی، نگذاشتند تا تابوت فرخنده بر شانه ی مردان حمل گردد، آن ها تابوت را بر شانه برداشتند و تا محل تدفین حمل کردند. هنگامی هم که آن شغال، ملا ایاز نیازی در قبرستان نمایان شد، همین بانوان با اعتراض شدید او را از آن محوطه به گریز مجبور ساختند. یعنی مشت محکمی بر دهان دین سالاران کوبیدند. ملا ایاز نیازی، ملای مسجد منطقه ی وزیر اکبر خان است که قتل فرخنده را توجیه کرد و به دولت اخطاریه صادر کرد که قاتلین را نباید زندانی کند و الی مردم قیام خواهند کرد. هر عقل سلیمی به این نا انسان لعنت می فرستد.

دوستان عزیز، جای تأسف است که چنین حرکتی به این زودی فراموش می شود و همه از پهلوی آن با بی تفاوتی رد می شویم. به ویژه این که زنان قلم به دست ما برای تداوم چنین حرکتی کوچک ترین گامی بر نمی دارند، سخت مأیوس کننده است. چهار تا شعر و شعار و مقاله ی فیسبوکی از جانب و زن و مرد اگر تنها در همان حدِ جلوه های فیسبوکی باقی بماند، به پشیزی هم نمی ارزد. هزاران آفرین به شهامت و آگاهی آن بانوان قهرمان که در داخل وحشت سرای کشور زنده گی می کنند و چنین گامی برداشتند. متأسفانه با هیچ کدام شان آشنایی ندارم و اسامی شان را نمی دانم تا نام گرفته از آن ها تجلیل می کردم.

کاری که آن بانوان در همان روز انجام دادند، می توانست و هنوز هم می تواند آغاز یک حرکت آگاهانه ی زنِ جامعه ی ما در ضدیت با مرد سالاری و دین سالاری باشد. این حرکت می تواند، هر ساله تجلیل گردد تا از یک سو ستمی که بر زن جامعه ی ما با گوش و بینی بریدن ها، سنگسار ها، حق تلف کردن ها و جنایات دیگر رفته است و می رود، فراموش نگردد و از سوی دیگر در نسل جوانِ امروز و نسل های بعدی روحیه بیافریند که زن افغان در سخت ترین و نا انسانی ترین شرایط توانست از سکوی آگاهی سیلیِ محکمی به روی خرافات دین و دکانداران دینی مانند ملا ایاز نیازی بزند. "تا باد چنین بادا!"

ویدیوی برداشتن تابوت فرخنده توسط زنان:

https://www.youtube.com/watch?v=Eg2HWk-ugHk

این بانو به حیث انسان آگاه واقعن قابل قدر است. گوش کنید و خود قضاوت نمایید:

https://www.youtube.com/watch?v=izbOaJej0XA