رسیدن:  14.05.2013 ؛ نشر :  14.05.2013

تمیم حمید

"شکار افغانان" از سوی برخی از کشور ها

 

ماموران پیشین استخباراتی افغاستان، همراه با سرمایه گزاران و نخبه گان کشور  شکار میشوند

 

یک گزارش تحقیقی 2014 نشان می دهد که در شمار افغانانی که تابعیت کشورهای خارجی را می گیرند، در مقایسه با سال های پیش، هشت برابر افزایش رونما شده است.

وزارت عدلیۀ افغانستان هم این گزارش را تأیید می کند!

بر بنیاد یافته های 2014، در یک سال اخیر، کشور هایی چون، ایران، هالند، قزاقستان و تاجکستان، به علت های مشخص، از جمله جذب ماموران پیشین استخباراتی، سرمایه گزاران و نخبه گان، به صد ها شهروند افغانستان تابعیت داده اند.

***

با آن که می گوید بیش از سی سال ندارد؛ اما چهره اش او را شکسته تر نشان می دهد؛ شاید از سرنوشت مبهمی که به گفتۀ خودش با آن روبه روست، در هراس است.

کاظم سه سال را در تاجکستان بود و باش داشته و حالا برگشته به وطنش افغانستان- جایی که سه سال پیش می خواست آن را برای همیشه ترک بگوید:

"همه چیز رو به راه بود، تصمیم داشتم تابعیت تاجکستان را بگیرم؛ رفتم سرمایه ره جور کردم و کار تجارت ره شروع کردم؛ اما همی که سرمایه ی مه تمام شد و به اونا (وزارت خارجه تاجکستان) معلوم شد که مه دیگه چیزی به کیسه ندارم، مره پس جواب دادن." 

اما تنها کاظم به این مشکل دچار نشده؛ ده ها تن دیگر هم مثل او چنین جنجالی را پشت سر گذاشته اند و اکنون نمی دانند که چی روز هایی در انتظار شان خواهد بود.

"بسیار افغان های ما و شما بودن که زمینۀ تجارت ره بری خود مهیا ساخته بودن و اونا می خواستن که در اونجه (تاجکستان و قزاقستان) تجارت کنند؛ اما کشور تاجکستان که بر اونا تابعیت همونجه را دادن؛ بعد از این که اونا همی رشتۀ تجارت اونا از بین رفت، اونا دوباره، وزارت (خارجه) تاجکستان در او کشور، تابعیت اینا ره قبول نکردن؛ دوباره به وزارت خارجه و قنسولی افغانستان اطلاع دادن که ما همرای تابعیت ازینا موافق نیستیم."

گفته های یک عضو کمیسیونی که دروزارت عدلیۀ افغانستان، چگونه گی درخواست های ترک تابعیت را از سوی شهروندان این کشور، بررسی می کند.

این کمیسیون پس از آن که نهاد هایی چون وزارت امور داخله، وزارت مالیه و ریاست عمومی امنیت ملی در بارۀ آن افغانانی که می خواهند مشمول این روند شوند، معلومات ارایه می دارند، در این باره تصمیم می گیرد.

این کمیسیون گزارش 2014 را در بارۀ آن شهروندان افغانستان که در یک سال اخیر (1391 خورشیدی) ترک تابعیت کرده اند، می پذیرد!

گزارشی که بر بنیاد آن، در این مدت تاجکستان به کدام شهروند افغانستان تابعیت نداده است؛ اما قزاقستان درخواست تابعیت هفتاد افغان را که بیشتر شان تاجران و سرمایه داران بوده اند، پذیرفته است.

کسانی که برای سرمایه گزاری در بخش های گونه گون به قراقستان رفته بودند و تنها به بهای از دست دادن تابعیت شان، توانستند به کار و زنده گی در آن کشور بپردازند!

تحقیق 2014 می رساند که ایران در صدر کشور هایی قرار دارد که به افرادی مشخص در افغانستان تابعیت می دهند. 

از بیست تا سی درخواستی که هر روز برای ترک تابعیت به وزارت عدلیه می رسد، بیش از نیم آن، به افغانانی بر می گردد که خواهان به دست آوردن تابعیت ایران استند.

چنان که این تحقیق هم می رساند که در یک سال اخیر، سه صد و سی و هشت افغان، برای ایرانی شدن ترک تابعیت کرده اند!

اما آیا ایران هم مانند تاجکستان و قزاقستان که به تاجران و سرمایه داران افغان تابعیت می دهند، افرادی مشخص را برای این کار بر می گزیند؟

"از میان همین شمار نفری که شما گفتین در یک سال به ایران تابعیت گرفتن، بیش از نود درصد ازینا، همو استعداد های جوان و همو نخبه هایی استند که امروز ده کشور خود ما به اونا خیلی ضرورته؛ اما همونا (ایرانی ها) نمی گذارن و تلاش می کنن که اینا ره جذب کنن."

بخشی از گفته های یک مقام ارشد افغان در غرب این کشور که در زمان تهیۀ این گزارش برایم معلومات می داد.

برای این که بتوانم دست کم، یکی جوانانی را بیابم که در ایران با چنین موضوعی روبه رو شده باشد، خیلی سرگردان نشدم؛ در هرات چند تن از این جوانان را یافتم که به همین علت، ترجیع داده بودند به افغانستان برگردند؛ یکی از آنان برایم گفت:

"خیلی راه آسانی را در پیش می گیرن، مانع ادامۀ تحصیلت میشن و در ضمن راه های دیگری را برایت نشان میدن و آنقدر فشار میارن که ناچار بشی بری و ایرانی بشی یا فرار کنی و برگردی به وطنت."

رضا دانشجوی سال دوم حقوق، از دیگر کسانی بود که در این باره برایم توضیح داد:

"فقط معلومه که خبر دارن که شما کی هستین و چقدر به درد اونا می خورین؛ جوانایی رو انتخاب می کنن، فقط استعداد هایی رو هدف می گیرن که همه اش از نخبه های ما باشن؛ هدف شان همینه که فقط ما را بی استعداد بسازن و بس." 

اما پس از ایران، هالند را می توان دومین کشوری شمرد که در دادن تابعیت به افغانان، افرادی مشخص را در نظر می گیرد.

بر بنیاد این تحقیق، در یک سال اخیر، یک صد و چهل و یک شهروند افغانستان از هالند تابعیت گرفته اند و بیشتر این افراد، ماموران پیشین نهاد های استخباراتی افغانستان بوده اند.

"بلی، بیشتر این ها یا کارمند امنیت ملی بودن و یا هم در وزارت داخله، دفاع یا دیگه بخش های استخباراتی کار می کردن؛ اینه دیگه حالی معلوم نیست که چرا هالند می خواهه اینا ره جذب کنه و چی کاری داره همرای شان."

افزون بر این، افغانان در این یک سال توانسته اند تابعیت شماری دیگر از کشور ها را هم به دست آورند؛ اما روشن نیست که پذیرش خواست های شان از سوی این کشور ها، در چی شرایطی صورت گرفته است.

هرچند با شماری از این افراد تماس هایی هم داشتم؛ اما آنان حاضر نشدند به پرسش هایی که من مطرح می ساختم، پاسخ روشنی بدهند و ظاهرن وانمود ساختند که به آسانی توانسته اند ترک تابعیت کنند!  

اما این تحقیق حاکیست که از میان نود نفری که در این یک سال، هند به آنان تابعیت داده است؛ بیشتر شان افغانان اهل هنود یا دانشجویانی بوده اند که در نهاد های آموزشی آن کشور تحصیل می کنند.

در مقابل روسیه به سی و هشت، اوکراین به سی و سه، بلغاریا به هفت، اتریش به سه و جاپان با پولند، هر کدام به یک تن از شهروندان افغانستان، در این یک سال تابعیت داده اند.

شمار همۀ افرادی که در این مدت، تابعیت این کشور ها را گرفته اند، به هفت صد و بیست و دو تن می رسد که بیش از پنجاه درصد آن را (چنان که در بالا گفته شد) همان کسانی می سازد که اکنون شهروندان ایران به شمار می روند.

"این آمار را اگر با سال های پیش مقایسه کنیم، افزایش نگران کننده یی را نشان می دهد؛ مثلن در سال هشتاد و شش (خورشیدی) این رقم در کُل سال، فقط به  بیش ازهشتاد نفر می رسید."

یک عضو شورای امنیت ملی که در این باره با من گفت و گو می کرد، در ادامۀ این سخنان افزود:

"این می رساند که نزدیک شدن سال دوهزار و چارده، این کشور ها را ترغیب کرده که از این سراسیمه گی در افغانستان استفاده کرده و در صدد شکار همو افغانانی شوند که برای شان نیاز دارند؛ پس نیاز است که از این کار جلوگیری شود؛ اگر نه تا چند سال بعد هیچ کسی را نخواهیم یافت که در کشور بتوانیم ازش برای پیشرفت خود ما استفاده کنیم."

در حالی که هنوز دوماه از آغاز سال تازۀ خورشیدی نگذشته است، یافته های 2014 نشان می دهد که تنها در ماه حمل امسال، هشتاد و شش افغان ترک تابعیت کرده اند؛ رقمی که در مقایسه با ماه نخست سال گذشته، چندین برابر افزایش را می رساند.

اما در مقایسه با این، شمار آن شهروندان خارجی که می خواهند تابعیت افغانستان را داشته باشند، چقدر است؟

این تحقیق آشکار می سازد که آمار موجود از این افراد، حتی برابر با دو درصد رقمی هم نمی شود که از افغانان ترک تابعیت شده در دست است.

چنان که در یک سال اخیر، شش ایرانی، سه پاکستانی، سه روسی، دو امریکایی، یک فرانسه یی، یک چینی و یک تایوانی تابعیت افغانستان را به دست آورده اند!

کسانی که شمار شان، بیش از هفده تن نیست! 

"خیلی درخواست کم است که کسی بخواهد تابعیت افغانستان را بگیرد؛ بسیاری  از درخواست ها هم،پس از بررسی سوابق شان از سوی امنیت و وزارت داخله، رد می شود؛ همینه که در کُل سال، از پانزده، شانزده نفر بالا کسی را پیدا نمی توان کرد که تابعیت افغانستان ره به دست آورده باشد."