رسیدن به آسمایی: 28.08.2010 ؛ نشر در آسمایی: 29.08.2010

 

 

یادداشت آسمایی:

این گفت و شنود با آقای قانونی را آقای جاوید فرهاد به ابتکار خود شان انجام داده و آن را برای نشر به آسمایی فرستاده اند، که ما آن را به همان گونه منتشر می سازیم؛ گرچی پرسش های جدی و مبرمی دیگری هم وجود دارند که به نظر ما می شد در چهارچوب همین گفت و شنود مطرح شودند ؛ ولی ما امیدواریم فرصتی مساعد شود تا آقای قانونی و سایر شخصیت هایی که در جریان دهه اخیر نقش مهمی در  صحنه سیاسی افغانستان داشته اند در راستای مصاحبه های  « از این دیدگاه»  به آن ها پاسخ بگویند.

 

یونس قانونی :" من اهل "تبانی" و"معامله" نیستم!"

 

گفت  و شنود از جاوید فرهاد

 

"محمدیونس قانونی" دراین گفت  و شنود ویژه، درباره ی: وضعیت سیاسی کنونی وآینده ی کشور، افراط و تفریط در ولسی جرگه، اتهامات و شایعات بر ضد خودش، بیرون شدن نیروهای خارجی از افغانستان، و قرارگرفتن کشور در آستانه ی یک جنگ داخلی پاسخ می گوید.

 

 

 

 

بر بنیاد همآهنگی قبلی ، ساعت 9 بامداد چهارشنبه ی هفته ی جاری، برای انجام گفت  و شنود ویژه با "محمد یونس قانونی" رییس ولسی جرگه ، وارد خانه ی وی شدم.

مهمانسرای خانه اش خلوت بود و به جز از یکی دونفر -دستیار و نگهبان امنیتی-  در دم دروازه مهمانسرا، کس دیگری به چشم نمی خورد.

 

چیزی نزدیک به سه تا پنج دقیقه در مهمانسرا منتظر ماندم . پس از آن آقای "قانونی" وارد شد.

چپن راهدار متمایل به زرد با خط های سیاه بر شانه داشت. چهره اش نسبت به پنج سال پیشتر که وی را دیده بودم، تکیده و مغموم به نظرمی آمد.

 

پس از تعارف و احوال پرسی، روی مُبل در کنارم نشست و در پاسخ به این پرسش که "دیدگاهش در مور د وضعیت سیاسی کنونی و دورنمای آینده ی سیاسی افغانستان چیست؟"، گفت:

"دریک جمع بندی کلی، نگرانی های عمیق درارتباط به انکشافات سیاسی افغانستان وجود دارد ؛ با آن که خوش بینی هایی نیز وجود دارد. در همین حال اگر نه توانیم این جریان  نگرانی های عمیق را مهار بسازیم؛ من نسبت به اوضاع آینده ی سیاسی افغانستان نمی توانم خوشبین باشم.

 

ببنید، ما 9 سال قبل ازامروز، هم دارای اجماع ملی بودیم و هم دارای اعتماد بین المللی. متأسفانه امروز افغانستان در وضعیتی قرار دارد که نه آن اجماع ملی گذشته را دارد و نه هم آن اعتماد بین الملی گذشته را.

روزانه فاصله بین دولت افغانستان و جامعه ی بین الملی در یک طرف و بین ملت و دولت در سوی دیگرعمیقترشده می رود، به همین لحاظ ، تصورمن این است که انکشافات اوضاع به نفع مردم افغانستان نیست ؛ اما خوش بینی های من برای این است که هنوز اساسات یک خوش بینی برای آینده  وجود دارد و هنوز جامعه ی بین الملی، خواهان همکاری با افغانستان است."

 

آقای قانونی که می کوشید زیرکانه به پرسش هایم پاسخ بگوید، در پیوند با این پرسش که "وی از طرح حامد کرزی رییس جمهوری افغانستان مبنی برپیوستن گروه های مسلح طالبان به دولت که به گونه یی از جانب مخالفان سیاسی دولت -اپوزیسیون سیاسی-"پروژه ی طالبانی سازی افغانستان" نامیده می شود؛  حمایت می کند یا نه، افزود:

 "نخست از همه، دو مسأله باید از هم تفکیک شود: یکی نیاز به صلح در کشور است که این ضرورت هر شهروند افغان و جامعه ی بین الملی است؛ اما برنامه یی را که فعلاً حکومت افغانستان به نام "مصالحه" دنبال می کند، در قدم اول کاملاً "گنگ" و غیر شفاف است؛ زیرا مردم ما در جریان نیستند که برنامه ی مصالحه در افغانستان چی گونه پیش برده می شود؛ یعنی میکانیزمی برای پیشبرد آن وجود ندارد.

 

به همین حساب، مردم ما شدیداً نگرانی دارند. با این برنامه ی غیرشفافی که وجود دارد، افغانستان به سوی "طالبانی شدن" در حرکت است و در واقع افغانستان، دوباره در آستانه ی یک جنگ داخلی قرار می گیرد.

 

مصالحه زمانی می تواند شکل گیرد که دو طرف ، از توازن قوا و قدرت برخوردار باشند؛ اما متأسفانه وضعیت متفاوت از این است، و این مصالحه، یک جانبه از سوی زعامت افغانستان مطرح شده ؛ زیرا مخالفان مسلح دولت، بارها آن را رد کرده اند."

 

پس به نظر شما راه حل کدام است وباچه راهکاری می توان به تفاهم با مخالفان مسلح دولت دست یافت؟

قانونی: ما طرفدار پروسه یی هستیم که جریان طالب، جز پروسه شود، نه این که پروسه جز طالب شود."

 

برمی گردیم به پرسش های در مورد خود شما، با توجه به این که بسیاری از مردم - و حتا شماری از  نماینده گان- در دور نخست انتخابات پارلمانی از شما حمایت گسترده کردند؛ اما آن ها اکنون از چی گونگی کار و نحوه ی مدیریت تان به حیث رییس مجلس نماینده گان ناراضی هستند، پس با وجود این چالش در برابر تان، چرا برای بار دوم در انتخابات پارلمانی خود را نامزد کردید؟"

آقای قانونی با طرح این پرسش، کمی مُجاب می شود. ابروانش را درهم کشیده، پاسخ می دهد:

"نخست از همه، یکجا شدن افراد مختلف با بینش های سیاسی متفاوت زیر یک سقف (مولسی جرگه) و مدیریت آن ها، کار دشواری در پنج سال بود و دوم این که تجربه ی غنی پنج سال در پارلمان، از انگیزه هایی بودند که مرا واداشت تا برای بار دوم در خدمت مردم افغانستان باشم."

 

اما جز نخست پرسشم که مربوط به نارضایتی بسیاری از مردم و شماری از  نماینده گان از  نحوه ی مدیریت شما می شود را ، پاسخ ندادید و…

قانونی: "ببنید، ما توقعات را باید تعریف کنیم. مشکل است که در یک جامعه، همه ی اقشار وهمه ی افراد، از یک کار راضی باشند. اگر همه تأیید بکنند، این یک بیماری است. من خوشحال هستم که تعدادی موافق هستند و تعدادی ناموافق (مخالف).

 من فکر می کنم مشکل در مدیریت پارلمان نیست، مشکل در وجود توقعات غیر منطقی است که دوستان منتقد دارند؛ زیرا برخی از منتقدین باور شان این است که رییس ولسی جرگه- مثل یک وزیر که در رأس یک اداره ی اجرایی قرار دارد- می تواند به جای ولسی جرگه تصمیم بگیرد، و این عدم فهم آنان است که مشکلش به خود آنان بر می گردد نه به مدیریت پارلمان؛ زیرا رییس ولسی جرگه  تصمیم گیرنده نیست؛ بلکه مدیریت  ولسی جرگه  را بر عهده دارد و تصمیم گیرنده وکلا اند. "

 

پس این ناراضیان کی ها اند و به گونه ی مشخص توقع آنان چیست؟

قانونی:" تعدادی در پارلمان به صورت "افراطی" خواهان رویارویی و ایجاد تنش در برابر دولت هستند و تعدادی دیگر به شیوه ی "تفریطی"، خواستار دنباله روی پارلمان از حکومت، و به نظر من، این درست نقطه ی نارضایتی است."

 

اتهامات دیگری که در مورد شما وجود دارد (و بسیارهم مطرح می شود) این است که شما در بسیاری از موارد در پارلمان، در "تبانی و معامله با حکومت" عمل نموده و بستر را برای اعمال سیاست ها وسلیقه های دولت فراهم ساخته اید، مثلا در زمینه رأی دهی و عدم رأی دهی به وزیران مورد نظر  حکومت  و موارد دیگر …  تا چه حد این مسایل رارد و یا تأیید می کنید؟

قانونی: "من این مسایل -اتهامات- رابا قاطعیت و جدیت رد می کنم . این شایعات را بعضی از حلقاتی که می خواهند کمپاین انتخاباتی بکنند، دامن می زنند. من به صراحت می گویم که کوچکترین تبانی بین رییس ولسی جرگه  و رییس جمهور وجود ندارد و اگر چنین چیزی وجود می داشت، ما شخصیت های بسیار عزیزی داشتیم که در کابینه پیشنهاد شدند؛ اما رد گردیدند. و از سوی دیگر شخصیت های خوبی هم بودند که در کابینه آمدند و تأییدشدند. این ها نشان می دهند که هیچ نوع تبانی نمی تواند وجود داشته باشد. کسانی که مرا می شناسند، می دانند که من اهل "تبانی" و"معامله" نیستم."

 

به گونه ی نمونه، مواردی را می توانید برای نشان دادن این "عدم تبانی" به قول خودتان ذکر کنید؟

قانونی: بلی. فرمان تقنینی رییس جمهور در مورد انتخابات با اکثریت آرا رد شد. سه بار کابینه یی را که رییس جمهور معرفی کرد، نباید رد می شد که شد. اگر "تبانیی" وجود می داشت، نباید چنین می شد.

دلیلش هم این است که نه حکومت پنجاه جمع یک را در پارلمان دارد، نه رییس ولسی جرگه  و نه کسان دیگری؛ زیرا تصمیم را همه ی نماینده گان می گیرند."

 

پس این همه شایعات -اتهامات- را در مورد خود تان چی گونه توجیه می کنید؟

قانونی: "بار دیگرتأکید می کنم که این سوء تعبیر و شایعه پراگنی را جزیی از کمپاین های تبلغاتی می دانم که حلقات معینی از این طریق می خواهند استفاده نموده و به تعبیر خود شان "چوبی را در لای فرو کنند."

 

آیا تا اکنون شما شاهد اعمال سیاست ها و سلیقه های حکومت در پارلمان بوده اید که نماینده گان در برابر آن ها ایستاده گی کرده باشند؟

قانونی: "نه تنها یک بار، بلکه بارها چنین شده است، مثلاً در این اواخر، رییس جمهور فرمان تقنینیی را صادر کرد که قانون قبلی انتخابات تغییر می داد ؛ اما شورا به اتفاق آرا-به استثنای یک رأی مخالف- فرمان رییس جمهور را رد کرد. قانون سرپرستی وزیران را رییس جمهور رد نمود؛ ولی شورا با دو ثلث آرا دوباره آن را تأیید کرد. ده ها مورد دیگر نیز وجود دارند که همین گونه اتفاق افتاد و این نشان می دهد که پارلمان استقلالیت خود را دارد."

گفته می شود زد و بند های" بسیاری میان برخی نماینده گان شورا با حکومت -به طرفداری از رییس جمهور- وجود دارد، آیا درستی این مسأله را تأیید می کنید؟

قانونی: "در هرکشوری ، حکومت در پارلمان طرفداران و مخالفان می داشته باشد، و افغانستان هم از این مسأله مستثنا نیست. بلی حکومت، تعدادی از وکلا را به طرفداری خود در پارلمان دارد که در اکثریت موارد، به صورت علنی موضع شان، موضع تأیید از جانب حکومت است؛ اما وکلایی نیز وجود دارند که موضع شان نقد از حکومت بوده است، بنابرین داشتن افراد طرفدار حکومت در پارلمان، یک امر طبیعی است."

 

اکنون می رسیم به بخش مهم دیگر- یعنی بحث بیرون شدن نیروهای خارجی از افغانستان .

شما می دانید که نگرانی هایی مبنی بر بیرون رفتن نیرو های جامعه ی بین الملی از افغانستان در این روز ها به شدت مطرح است. بسیاری ها به این باوراند که اگر این نیروها از افغانستان خارج شوند، بحران در افغانستان وسعت می یابد. از سوی دیگر، بودن آن ها-نیروهای خارجی- نیز به گونه یی برای مخالفان مسلح افغانستان -طالبان- توجیه پذیر نیست، دیدگاه مشخص شما در این مورد چی گونه است؟

وی گوشه ی چپنش را که از شانه ی چپش افتاده، دوباره به روی شانه اش جا به جا می کند و پاسخ می دهد:

"این مسلم است که نیروهای خارجی تا ابد در افغانستان نمی مانند. متأسفانه در 9 سال گذشته فرصت های طلایی برای زعامت افغانستان وجود داشت تا نیروهای داخلی در کشور خود کفا شوند؛ اما از این فرصت ها استفاده ی لازم صورت نه گرفت.

 امروزه ما در حالتی هستیم که به حضور نیروهای خارجی در افغانستان نیاز داریم ؛ زیرا ثبات نسبی که امروز وجود دارد، حضور این نیرو ها را آن را ضمانت می کند و هر تصمیم عجولانه یی در این زمینه، افغانستان را دوباره به یک جنگ داخلی سوق می دهد."

 

سپاسگزاری نموده، از روی مُبل برمی خیزم. دو، سه نفر که تازه وارد شده اند، در گوشه ی مهمانسرا، منتظر دیدار با قانونی هستند. وسایل خبرنگاری ام را جمع نموده و با آقای قانونی خدا حافظی می کنم.