11.02.2016
چرا امریکا در ۱۴ سال حضور خود در افغانستان، به تجهیز نیروی هوایی افغانستان توجه نکرده است؟
«ملاحظه کاران» میگویند:
- مخالفت پاکستان مانع از آن شده است تا امریکا به تجهیز و تسلیح قوای مسلح و به ويژه نیروهای هوایی بپردازد. و یا هم به گونه نرمتر عین گپ را تحت نام مدنظر گرفتن ملاحظات پاکستان، مطرح میکنند.
- این مساله بُعد اقتصادی نیز دارد: اگر شوروی به تسلیح و تجهیز قوای مسلح افغانستان در سطح بلند برای یک کشورهای متحد خارج از پیمان وارسا مبادرت ورزید، گویا به خاطر آن بود که تسلیحات و تجهیزات شوروی در مقایسه با امریکا به حد قابل ملاحظه یی ارزانتر بود.
- امریکا به علت نفوذ جنگ سالاران در دولت و قوای مسلح در مورد ملاحظاتی داشته است و به علت نبود اطمینان نمیخواسته با سرعت در مورد اقدام کند...
و اما، منتقدان تندرو امریکا میگویند که گویا امریکا قصداً نمیخواسته نیروهای افغان را در سطحی تجهیز و تسلیح نماید که در سطح خود کفایی برسد تا ادامه حضور دراز مدت نظامی آن توجیه شده بتواند.
دلیل ارزانی و گرانی با توجه به وضعیت و توانایی های اقتصادی شوروی وقت و امریکا اصلا نمی تواند منطقی باشد. دلیل اصلی آن بوده میتواند که کرملین آن وقت چه گونه گی اوضاع در افغانستان را برای امنیت سرحدات جنوبی شوروی حایز اهمیت میدانست.
از سوی دیگر کاربرد اصطلاح «نیروهای ملی امنیتی افغانستان» به جای «قوای مسلح افغانستان» نشان میدهد که ایالات متحده و ناتو تسلیح قوای افغانی را در حد مقابله با شورشگری مسلحانه مدنظر دارند و نه مقابله با تهدیدات احتمالی خارجی.
و اما، جنگ های سال ۲۰۱۵ نشان داد که نیروهای امنیتی افغانستان (به خصوص قوای هوایی) هنوز دارای تسلیحات، تجهیزات ، تاسیسات و تامینات کافی برای ایفای موفقانهٔ وظایف مبارزه با «شورشگری مسلحانه» نیز نیستند. اگر در سال پیش قوای مسلح افغانستان توانست در میدان های عمده وظایف خود را انجام بدهد، همانا از برکت فداکاری هایی بود که سربازان و افسران قوای مسلح از خود متبارز ساختند.
اخیراً جنرال متقاعددیوید پتریوس که زمانی فرمانده نیروهای نظامی بین المللی در افغانستان ، سرفرمانده سنتکوم و بالاخره نیز رییس سازمان اطلاعات مرکزی امریکا (سی آی ای) بود گفت که اگر افغانستان نیروی هوایی قوی در اختیار می‌داشت، شاید جنگجویان مسلح در این کشور حتی دستاوردهایی چون تسخیر مقطعی شهر قندوز و به دست گرفتن کنترل مناطقی در هلمند نیز نمی‌داشتند.
پس از اظهارات دیوید پتریوس ، کارشناسان نظامی و تحللیگران نظامیی که به ملاحظه کاری سخن میگویند نیز بر این نکته تاکید میورزند که افغانستان بدون داشتن نیروی هوایی که پاسخگوی نیازمندی های برههٔ کنونی باشد، نخواهد توانست با شورشگری موفقانه مبارزه کند.
از چند سال است که افغانستان به علاوهٔ امریکا و ناتو ، برای تسلیح و تجهیز قوای مسلح و به خصوص قوای هوایی خود به هند ، روسیه ، چین و حتا استرالیا مراجعه کرده است.
اخیراً هند از میان آن فهرست دور و دراز افغانستان عملاً سه بال هلی کوپتر ۲۵ MI- به افغانستان تحویل داد. این را میتوان یک نی دوستانه به تقاضاهای دور و دراز افغانستان تلقی کرد.
روس ها وعده سپردن دههزار کلاشینکوف ، ابراز آماده گی کردند تا هلیکوپترهای مورد نیاز افغانستان را بر اساس پرداخت بهای تجارتی به افغانستان تحویل بدهد- پولی که افغانستان توان پرداخت آن را ندارد. روس ها روشن ساختند که تسلیح و تجهیز قوای مسلح افغانستان در حوزهٔ مسوولیت امریکا ناتو است. این را میتوان یک نی دیپلوماتیک تلقی کرد.
سیگار مدعی شده است که در ۵ سال اخیر، امریکا گویا ۲.۳ میلیارد دالر برای نیروهای هوایی افغانستان صرف کرده است. این مصارف شامل آموزش پیلوتها و تحویلدهی یک تعداد طیارات و هلیکوپترهای سبک نیز است. پیش از بحران اوکراین، امریکا یک تعداد هلیکوپترهای نظامی از روسیه برای افغانستان خریداری نمود. گفته میشود که در حال حاضر قوای هوایی افغانستان دارای ۲۰۰ بال طیاره و هلیکوپتر است که تنها ۱۲۰ بال آن فعال میباشد. بخش بیشتر این طیارات و هلیکوپترها از نوع ترانسپورتی سبک اند. امریکا در ماه گذشته چهار بال طیارهٔ سبک نوع ۲۹ A - برازیلی را به نیروهای هوایی افغانستان تحویل داد. قرار است ۱۶ بال دیگر از این نوع هم در آینده نزدیک به افغانستان تحویل داده شود.اداره بازرسی امریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار) در اوایل سال میلادی اعلام کرد افغانستان در حال حاضر دارای ۱۱ فروند هلیکوپتر MI-۳۵ ، پنجاه و دو فروند هلیکوپتر Mi-۱۷، شانزده فروند هلیکوپتر MD-۵۳۰، بیست و شش هواپیمایی C-۲۰۸ و چهار فروند هواپیمایی C-۱۳۰ هستند.
و اما،واقعیت این است که طیارات موجود در قوای هوایی افغانستان با توجه به مشخصات جغرافیایی و وسعت ساحه درگیری ها، به هیچ وجه بسنده نیست. قوای هوایی افغانستان به خصوص از نظر طیارات و هلیکوپتر های جنگی با کمبود جدی مواجه است.
کارشناسان مستقل افغان بر این باور اند که برنامهٔ تجهیز و تسلیح قوای هوایی افغانستان هم از نظر میزان تسلیحات ، تجهیزات و تامینات و هم از نظر نوعیت و کیفیت آنها و هم از نظر چهارچوب زمانی نیازمند بازنگری سریع ، جدی و بنیادی است.
روشن است که ولو تصمیم سیاسی برای تامین نیازمندیهای قوای هوایی افغانستان گرفته شود و منابع مالی نیز برای آن تخصیص یابد ، باز هم این کمبودها در چند ماه رفع شده نمی تواند. پس امریکا و ناتو اگر واقعا بخواهند تعهدات خود را در برابر افغانستان انجام بدهند ، باید تا تواناسازی کامل قوای هوایی و مدافعه هوایی افغانستان، نیروهای افغان را در میدان جنگ و عملیات نظامی مستقیما با قوای هوایی خود کومک همه جانبه نمایند.همچنان امریکا و ناتو باید در اکمال نیازمندیهای عاجل قوای مسلح برای داشتن مهمات و تامینات لازم لوژستیکی کومک عاجل و کافی بکند. این مسایل را حکومت باید به طور جدی با کاخ سفید و بروکسل مطرح نماید. تحلیل های منابع معتبر استخباراتی ایالات متحده و اظهارات نظامیان بلند رتبهٔ امریکا و ناتو ، دلایل منطقی نیرومند برای طرح چنین تقاضایی را در دسترس حکومت افغانستان قرار داده است. پشتیبانی فعال هوایی و تامین نیازمندیهای عاجل قوای مسلح افغانستان، پیام روشنی خواهد بود هم برای دشمنان صلح و امنیت در افغانستان، هم برای مردم افغانستان که امریکا و ناتو به تعهدات خود در برابر افغانستان پابند اند . و این در ارتقای توانایی عملی و رو حیهٔ قوای مسلح افغانستان نیز تاثیر بسزا خواهد داشت. .در غیر آن افغانستان حق دارد تا در مورد اعتماد نسبت به امریکا و ناتو جداً تجدید نظر کند.